180 - Kabinetsformatie 2021: De Nacht van Witte Donderdag: hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd
Listen now
Description
Chaos binnen de chaos. Met die woorden omschreef Wopke Hoekstra de politieke situatie die hij in zijn maidenspeech als Tweede-Kamerlid moest beschouwen. Het debat daarover was in vele opzichten historisch. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren in deze editie van Betrouwbare Bronnen waarom dit debat ontstond, wat daarin gebeurde, wat er niet gebeurde en hoe de politieke hoofdrolspelers het ervan afbrachten. Zij noteren liefst vijf redenen waardoor dit Kamerdebat parlementaire geschiedenis schreef. Volgens PG is sinds premier Jo Cals in de fameuze ‘Nacht van Schmelzer’ in 1966 geen minister-president zo de mist in gegaan in een bijeenkomst van de Kamer over een politieke crisis. Uniek is ook de collectieve ‘heiligverklaring’ van de nummer twee van de CDA-lijst, Pieter Omtzigt. Zelf zal hij daar thuis enigszins besmuikt en ongemakkelijk op hebben gereageerd, vermoeden Jaap en PG. De uitkomst van het debat lijkt ook uitzonderlijk, maar wie beter kijkt ziet dat dit helemaal niet zo exceptioneel is. Er zijn tenminste vier VVD-bewindslieden die in de voorbije decennia als ‘aangeschoten wild’ verder moesten. Twee bleven als vicepremier gewoon voortmodderen, twee moesten opstappen. En ook internationaal zijn debatten als deze niet ongebruikelijk. Kroeger vertelt over de ‘blackout’ van een verrassend vergeetachtige Helmut Kohl en over die ene jonge medewerker van Nixon die in een onbewaakt ogenblik de Watergate-commissie van Sam Ervin onthutste. Maar hoe kwam Mark Rutte aan zijn verdedigingslinie in dit debat ten aanzien van zijn ‘amnesie’ - zoals Sigrid Kaag dat noemde – rond de verwijzing naar Pieter Omtzigt tegenover de twee verkenners? PG wijst op de speech van Ronald Reagan over het onderzoek door de Tower Commissie naar de wapenleveranties aan Teheran, het Iran/Contraschandaal. Wat de vergeetachtige president op 4 maart 1987 vanuit het Oval Office zei klinkt precies zo door in het betoog van de premier, een kenner van presidentsbiografieën. “I told the American people I did not trade arms for hostages. My heart and my best intentions still tell me that's true, but the facts and the evidence tell me it is not.” Zoals elk historisch debat zorgt ook deze Nacht van Witte Donderdag voor begrippen, woorden en zegswijzen die we over 50 jaar nog zullen horen. PG poogt alvast een lijstje op te stellen. Dat gaat van ‘Via via’ en ‘Treinongeluk’ naar ‘Hier scheiden onze wegen’, ‘We staan voor aap’ en ‘Herstel van Vertrouwen’. Jaap stelt voor het aanstaande regeerakkoord dit laatste begrip als titel mee te geven.  Omdat het een debat met meer maidenspeeches van fractieleiders dan ooit was, geven PG en Jaap ook hun eerste indrukken van presentatie en vernuft van de verschillende sprekers. En ze laten horen hoe Angela Merkel onlangs in een vergelijkbare situatie als Mark Rutte zichzelf op indrukwekkende wijze corrigeerde. De Kamer heeft zichzelf huiswerk meegegeven voor het Paasweekeinde. Betrouwbare Bronnen presenteert een vrouw en een man die geknipt zijn om juist nu de kabinetsformatie weer op het juiste spoor te brengen. PG adviseert de benoeming van informateur Mariëtte Hamer en Jaap die van Herman Tjeenk Willink. En zij geven een bron van nu zeer passende reflectie en meditatie op de ontstane ‘totale rotzooi’ (dixit Wopke Hoekstra) met een aria van Johann Sebastian Bach uit zijn Johannes Passion. ‘Erwäge’ zingt tenor Thomas Moser. “Overweeg, reflecteer.” *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar [email protected] en we nemen contact met u op! *** Verder lezen Jaap Jansen – Het telefoonnummer dat nu uitkomst brengt (BNR, 1 april 2021) Alle voorheen geheime stukken uit de verkennersfase *** Verder kijken 14 uur debat in een kleine 4 m
More Episodes
Published 03/27/24
Op 25 maart 1957 tekende Nederland als een van zes oprichters de verdragen van wat nu de Europese Unie is. En ondanks die lange tijd van steeds intensievere samenwerking en integratie blijken Nederlanders verbluffend weinig te weten van 'Europa'. Ze mogen op donderdag 6 juni gaan stemmen, maar...
Published 03/27/24
De kabinetsformatie komt in een nieuwe fase. Na 120 dagen gaan PVV, VVD, NSC en BBB dan toch in overleg over de inhoud van een gezamenlijk kabinetsbeleid. Jaap Jansen en PG Kroeger bezien wat de nieuwe informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol kunnen meenemen uit het voorwerk van Kim...
Published 03/22/24