Mroczne Wieki Michał Kuźniar

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Wzgórze Palatynu spoglądające na rozciągające się u jego stóp pozostałości Forum Romanum jest morzem ruin. Zwiedzający te pola kamieni, kolumn i fundamentów musi dysponować bardzo żywą wyobraźnią aby odtworzyć obraz minionej świetności cesarskiego Rzymu. Na palatyńskim wzgórzu jest jednak jedno miejsce, które nie wymaga aż tak dalekiej gimnastyki wyobraźni. Wśród fundamentów świątyń i zachowały się pozostałości pewnej dość skromnej według standardów cesarskiego Rzymu rezydencji. Jest to Domus Augusti, znany jako Casa Augusta, Dom Augusta.

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.

Okładka: fot. Gilmanshin, Shutterstock

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Paweł Płatek, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Cezary Martynowicz, Przemek Matulski, Klaudia Noworzyń, Sławomir Trąd, Mateusz Parol, Mateusz Brygman, Michal Panczak, Łukasz Waśniewski, Eryk Remiezowicz, Krzysztof Langer, Radosław Baran, Konrad lwi, Jakub Jędrzejak, Maksymilian Jaczyński, Mateusz Nowak, Adam Sadowski, Adam Śmigielski, Piotr Krasuski, Tomasz Komorniczak, Wojciech Biegalski, Marianna Miłkowska, Zuzanna Lubańska, Piotr Demuth, Jarosław Urbanik, Kamil Dylewski, Tomasz Kępiński, Jakub Mazur, Dominik Kołtunowicz, Mateusz Wit, Grzegorz Pedrycz, Mikołaj eM, Adrianna Szubielska-Malińska, Jakub Józefiak, Marcel Kapuściński, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał Respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Julia Dalecka, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk Suprun, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Aleksandra Görlich, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Lemiesz, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Agnieszka Militowska, Aleksandra Cieślicka, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i trzynastu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar August, Res Gestae Divi Augusti, tłum, S. Drej 2003, www.zrodla.historyczne.prv.pl
Julian Flawiusz Klaudiusz, The Caesars, tłum. W.C.Wright 1913
Paterkulus Wellejusz, Historia rzymska, tłum. E. Zwolski, Ossolineum 2006
Swetoniusz Gajusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Ossolineum 1972
Tacyt, Roczniki, Księga Pierwsza, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957

Opracowania:
Campbell V., Ancient Rome. Pocket Museum Thames & Hudson 2017
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992
Goldsworthy A., Augustus. From Revolutionary to Emperor, Weidenfeld & Nicolson, Londyn 2014
Krawczuk A., Cesarz August, Ossolineum 1978
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994
Krawczuk A., Poczet cesarzowyc

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Stojąc nad zwłokami Macedończyka ciągle jeszcze młody Oktawian mógł zadawać samemu sobie pytania o swoją przyszłość. Mógł także zastanawiać się nad drogą jaką przebył w ciągu ostatnich jedenastu lat, od zamachu na Cezara aż do triumfu nad Nilem. Tylko on jeden znał odpowiedź na pytanie na które my sami nigdy znajdziemy pewnego rozwiązania. Czy jego poczynania na przestrzeni ostatnich lat motywowała szczera chęć pomszczenia zabitego Cezara czy też zwykła, niepohamowana ambicja? Gdy już opuszczał komnatę z sarkofagiem Aleksandra jacyś lokalni urzędnicy zapytali go czy pragnie także obejrzeć groby ptolemejskich królów. Oktawian odrzekł cierpko, że widział już króla a zwykłe trupy go nie interesują.

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.

Okładka: Oktawian, J. Paul Getty Museum, Open Content Program

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Paweł Płatek, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Radek NaPrzykładKowalski, Konrad lwi, Jakub Jędrzejak, Maksymilian Jaczyński, Mateusz Nowak, Adam Sadowski, Adam Śmigielski, Piotr Krasuski, Tomasz Komorniczak, Wojciech Biegalski, Marianna Miłkowska, Zuzanna Lubańska, Piotr Demuth, Jarosław Urbanik, Kamil Dylewski, Tomasz Kępiński, Jakub Mazur, Dominik Kołtunowicz, Mateusz Wit, Grzegorz Pedrycz, Mikołaj eM, Adrianna Szubielska-Malińska, Jakub Józefiak, Marcel Kapuściński, Krzysztof Langer, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał Respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Julia Dalecka, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Marcin Wyroch, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk Suprun, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Aleksandra Görlich, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Lemiesz, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Agnieszka Militowska, Aleksandra Cieślicka, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i jedenastu patronów anonimowych.

Źródła:
Swetoniusz Gajusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Ossolineum 1972

Opracowania:
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom I, PIW Warszawa 1992
Goldsworthy A., Augustus. From Revolutionary to Emperor, Weidenfeld & Nicolson, Londyn 2014
Goldsworthy A., Caesar. The Life of a Colossus, Phoenix, Londyn 2007
Krawczuk A., Cesarz August, Ossolineum 1978
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994
Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986
Luttwak E. N., The Grand Strategy of the Roman Empire, John Hopkins University Press, Baltimore 2016
Syme R., The Roman Revolution, Oxford University Press, Nowy Jork 198

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Już w 52 roku p.n.e. wszelkie znaki na niebie i ziemi zwiastowały nadejście jakiejś katastrofy. Kasjusz Dion notował, że ujrzano i schwytano w mieście puchacza, jakiś posąg pocił się przez trzy dni, znak na niebie w kształcie pochodni przemknął się z południa na wschód, że przez powietrze spadało wiele piorunów, wiele grud ziemi, kamieni, skorup i krew. Na koniec senat nakazał zburzyć prywatnie pobudowane świątynie Serapisa i Izydy, co poniewczasie również uznano za znak nieuchronnie nadciągających katastrof.

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.

Okładka: "Morderstwo Cezara" Karl Theodor von Piloty

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Paweł Płatek, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Wojciech Biegalski, Marianna Miłkowska, Zuzanna Lubańska, Piotr Demuth, Jarosław Urbanik, Kamil Dylewski, Tomasz Kępiński, Jakub Mazur, Dominik Kołtunowicz, Mateusz Wit, Grzegorz Pedrycz, Mikołaj eM, Adrianna Szubielska-Malińska, Jakub Józefiak, Marcel Kapuściński, Krzysztof Langer, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał Respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Julia Dalecka, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Marcin Wyroch, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk Suprun, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Aleksandra Görlich, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Lemiesz, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Agnieszka Militowska, Aleksandra Cieślicka, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i jedenastu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie domowej, tłum. J. Parandowski, Czytelnik, Warszawa 1990
Kasjusz Dion Kokcejanus, Historia rzymska. Księga czterdziesta, tłum. W. Madyda, Ossolineum, Wrocław 2005
Lukan Marek Anneusz, Wojna domowa, tłum. M. Brożek, Secesja, Kraków 1994
Swetoniusz Gajusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Ossolineum 1972

Opracowania:
Goldsworthy A., Augustus. From Revolutionary to Emperor, Weidenfeld & Nicolson, Londyn 2014
Goldsworthy A., Caesar. The Life of a Colossus, Phoenix, Londyn 2007
Luttwak E. N., The Grand Strategy of the Roman Empire, John Hopkins University Press, Baltimore 2016
Syme R., The Roman Revolution, Oxford University Press, Nowy Jork 1989
Walter G., Cezar, PIW, Warszawa 1983

Artykuły:
https://imperiumromanum.pl/ciekawostka/rzymska-dolabra/

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

W roku świni, 1227, Pan Wielkiego Stepu, Czyngis-chan zgodnie ze słowami mongolskiej kroniki wstąpił do nieba. Żałość rodziny i poddanych z pewnością nie miała granic ale olbrzymie eurazjatyckie imperium, stworzone w trakcie poprzednich dwóch dekad wymagało nowego nadzorcy. W tym celu, w roku myszy, 1228, na stepie zebrał się uroczysty kurułtaj, pierwszy na którym zabrakło Czyngisa. Jego duch jednak z pewnością czuwał nad rodziną i podejmowanymi wówczas przez jej członków decyzjami. Do wyboru nowego władcy regencję sprawować miał najmłodszy z synów wodza Tołuj.

Okładka wygenerowana w Midjourneyai.ai

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Paweł Płatek, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Kamil Dylewski, Tomasz Kępiński, Jakub Mazur, Dominik Kołtunowicz, Mateusz Wit, Grzegorz Pedrycz, Mikołaj eM, Jakub Józefiak, Marcel Kapuściński, Krzysztof Langer, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk Suprun, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Tomasz Wacławik i dziesięciu patronów anonimowych.

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.

Źródła:
Anonim, Latopis nowogrodzki pierwszy starszej redakcji, tłum. I. Petrov, Z. A. Brzozowska, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego 2019
Anonim, Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970
Carpini Johannes del Plano, The Voyage of Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt
Długosz J., Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego księga 7 i 8, PWN 2009

Opracowania:
Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004
Saunders J. J., The History of the Mongol Conquests, University of Pennsylvania Press, 2001
Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983
Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970
Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz jego własnych wnioskach.

Czy zastanawialiście się kiedyś jak wyglądałaby trylogia “Władca Pierścieni” gdyby napisał ją pan Mordoru Sauron? Albo co myślelibyśmy dzisiaj o kampanii wrześniowej gdyby II wojnę światową wygrała III Rzesza a najbardziej cenionym źródłem do poznania tej części historii były wspomnienia np. generała Heinza Guderiana? Dwa tysiące lat temu w Galii wybuchła długa, wyniszczająca wojna zakończona bezdyskusyjnym zwycięstwem jednej ze stron. Najeźdźców. Ich wódz zaś, starożytny Sauron/Guderian pozostawił dla nas relację z tego epickiego konfliktu. Relację która do dzisiaj jest dominująca gdyż przegrani nie zdołali stworzyć ani zachować dla potomnych swojej.

Okładka: "Wercyngetoryks składa broń przed Cezarem" Lionel-Noel Royer

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023

Opracowania:
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Goldsworthy A., Caesar. The Life of a Colossus, Phoenix, Londyn 2007
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988
Walter G., Cezar, PIW, Warszawa 1983

Artykuły:
Maciałowicz A., Rudnicki M., Strobin A., With gold and sword. Contacts of Celts and early Germanics in central Europe. The historical background: 3rd-1st c. BC, w: The Past Societies 4. 500 BC - 500 AD, red. Rzeszotarska-Nowakiewicz A., Urbańczyk P., Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

I wiek p.n.e. w Europie stał się świadkiem stopniowego zaniku celtyckiej kultury lateńskiej, stopniowo naciskanej od południa przez Rzymian, od wschodu przez Daków a od północy przez Germanów. Celtów najczęściej kojarzy się z przeciwnikami cezariańskich legionistów podczas wojny galijskiej jednak Galia była jedynie jednym z zamieszkanych przez nich obszarów. Genezy zarówno kultury halsztackiej jak późniejszej lateńskiej miały miejsce w pasie ciągnącym się z grubsza od zachodniej Francji do dzisiejszych Czech.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: "Wercyngetoryks poddaje się Cezarowi", Henri Paul Motte

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023
Liwiusz Tytus, Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księga VII, tłum. A. Kościółek, Ossolineum 1971

Opracowania:
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Górewicz I. D., Miecze Europy, Triglav - Bellona, Szczecin - Warszawa 2015
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988

Artykuły:
Maciałowicz A., Rudnicki M., Strobin A., With gold and sword. Contacts of Celts and early Germanics in central Europe. The historical background: 3rd-1st c. BC, w: The Past Societies 4. 500 BC - 500 AD, red. Rzeszotarska-Nowakiewicz A., Urbańczyk P., Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016