Si Rizal ba ay repormista o rebolusyonaryo? Iyan ang kadalasang debate hinggil sa political na pagpoposisiyon ni Rizal. Masalimuot man ang hidwaang ito sa parehong mga iskolar at mga aktibista, malinaw para kina Jose Maria Sison, dating lider-kadre ng Partido Komunista ng Pilipinas, at Tan Malaka, dating lider-kadre ng Partai Komunis Indonesia na subersibo si Rizal. Hinalaw ang episode na ito mula sa mga sulatin ni Jose Maria Sison at “Hardin ng Tao” ni Tan Malaka na isinalin sa Filipino ni Ramon Guillermo.