‌‌‌‌‌نزاری قهستانی ‌راحتِ روح من است، رایحة روحِ راح ‌تا به صباح از مسا، تا به مسا از صباح ‌ساقیِ طاووس‌فر، طوطیِ شکّر شکن ‌مرغِ سَحر را بگو، باز گشاید جِناح ‌خوابِ گران تا به کی؟ خیز! سبک‌مِی بده ‌اهلِ دل از مِی کنند، وقتِ سحر، افتتاح ‌از اَلَمِ حادثات، جز به می البتّه نیست؛ ‌هیچ خلاص و فرج هیچ نجات و فلاح ‌هر چه شدی تنگ‌دل، پُر قدحی نوش کن ‌کز نَفَحاتِ قدح، روی دهد ارتیاح ‌گر نه به خاص و به عام، مشتَمِل است، از چه شد ‌در خُمِ امّت حرام؟ بر کف حمزه مباح! ‌معجزة روح خواه، از من اگر...

‌‌‌‌مولانا ‌حیلت رها کن عاشقا دیوانه شو دیوانه شو ‌و اندر دل آتش درآ پروانه شو پروانه شو ‌هم خویش را بیگانه کن هم خانه را ویرانه کن ‌وآنگه بیا با عاشقان هم خانه شو هم خانه شو ‌رو سینه را چون سینه‌ها هفت آب شو از کینه‌ها ‌وآنگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو ‌باید که جمله جان شوی تا لایق جانان شوی ‌گر سوی مستان می‌روی مستانه شو مستانه شو ‌آن گوشوار شاهدان هم صحبت عارض شده ‌آن گوش و عارض بایدت دردانه شو دردانه شو ‌چون جان تو شد در هوا ز افسانه شیرین ما ‌فانی شو و چون عاشقان افسانه شو افسانه...

‌‌‌‌مولانا ‌یار مرا غار مرا عشق جگرخوار مرا ‌یار تویی غار تویی خواجه نگهدار مرا ‌نوح تویی روح تویی فاتح و مفتوح تویی ‌سینه مشروح تویی پُر دُرِ اسرار مرا ‌نور تویی سور تویی دولت منصور تویی ‌مرغ که طور تویی خسته به منقار مرا ‌قطره تویی بحر تویی لطف تویی قهر تویی ‌قند تویی زهر تویی بیش میازار مرا ‌حجره خورشید تویی خانه ناهید تویی ‌روضهٔ امید تویی راه ده ای یار مرا ‌روز تویی روزه تویی حاصل دریوزه تویی ‌آب تویی کوزه تویی آب ده این بار مرا ‌دانه تویی دام تویی باده تویی جام تویی ‌پخته تویی خام تویی...

‌‌‌حافظ ‌ستاره‌ای بدرخشید و ماهِ مجلس شد ‌دل رمیده‌ی ما را رفیق و مونس شد ‌نگارِ من که به مکتب نرفت و خط ننوشت ‌به غمزه مسئله‌آموزِ صد مُدَرِّس شد ‌به بویِ او دلِ بیمارِ عاشقان چو صبا ‌فِدایِ عارضِ نسرین و چَشمِ نرگس شد ‌به صدرِ مَصْطَبه‌ام می‌نِشانَد اکنون دوست ‌گدایِ شهر نِگَه کُن که میرِ مجلس شد ‌طَرَب‌سرایِ محبت کنون شود مَعمور ‌که طاقِ اَبرویِ یارِ مَنَش مهندس شد ‌لب از تَرَشُّحِ مِی پاک کن برایِ خدا ‌که خاطرم به هزاران گُنَه مُوَسْوِس شد ‌کرشمه‌ی تو شرابی به عاشقان پیمود ‌که عِلم بی‌خبر...

‌‌سیف فرغانی ‌ز دلبرانِ همه شهر، دل‌پذیر تویی ‌مرا ز جمله گُزیر است و ناگزیر تویی ‌ز دیگران، سخنی بر زبان رود هر وقت ‌ولی مدام، چو اندیشه در ضمیر تویی ‌پیاده اند نکویان، ز نَطعِ دل بیرون ‌کنون چو شاه درین خانه، جایگیر تویی ‌سَمَن‌‌بَران، همه، با کثرتی که ایشانراست ‌ترا رعیّتِ فرمان‌بَرَند، امیر تویی ‌همه روایتِ منظومه‌ی حکایاتند ‌ترا چه شرح دهم؟ جامع کبیر تویی ‌به نامِ حُسْنِ تو از بهرِ شعر چون زَرِ خُرد ‌زدیم سکه، که سلطانِ این سَریر تویی ‌بدین جمالِ (چو) خورشید می‌توانی گفت: که آفتاب منم،...

‌سعدی ‌خرابت کند شاهد خانه کن ‌برو خانه آباد گردان به زن ‌نشاید هوس باختن با گلی ‌که هر بامدادش بود بلبلی ‌چو خود را به هر مجلسی شمع کرد ‌تو دیگر چو پروانه گردش مگرد ‌زن خوب خوش خوی آراسته ‌چه ماند به نادان نو خاسته؟ ‌در او دم چو غنچه دمی از وفا ‌که از خنده افتد چو گل در قفا ‌نه چون کودک پیچ بر پیچ شنگ ‌که چون مقل نتوان شکستن به سنگ ‌مبین دلفریبش چو حور بهشت ‌کز آن روی دیگر چو غول است زشت ‌گرش پای بوسی نداردت پاس ‌ورش خاک باشی نداند سپاس ‌سر از مغز و دست از درم کن تهی ‌چو خاطر به فرزند مردم...

سعدی ‌امشب مگر به وقت نمی‌خواند این خروس ‌عشاق بس نکرده هنوز از کنار و بوس ‌پستان یار در خم گیسوی تابدار ‌چون گوی عاج در خم چوگان آبنوس ‌یک شب که دوست فتنه خفتست زینهار ‌بیدار باش تا نرود عمر بر فسوس ‌تا نشنوی ز مسجد آدینه بانگ صبح ‌یا از در سرای اتابک غریو کوس ‌لب بر لبی چو چشم خروس ابلهی بود ‌برداشتن به گفته بیهوده خروس ‌‌‌لینک های پادکست‌ ‌پادکست بوطیقا - قسمت بیستم و سوم ‌شبکه های اجتماعی : یوتوب بوطیقا | اینستاگرام بوطیقا | تلگرام بوطیقا | توییتر بوطیقا‌ ‌حمایت مالی از پادکست : حامی باش...

سعدی قاضی همدان را حکایت کنند که با نعلبند پسری سر خوش بود و نعل دلش در آتش. روزگاری در طلبش متلهف بود و پویان و مترصد و جویان و برحسب واقعه گویان:   در چشم من آمد آن سهی سرو بلند بربود دلم ز دست و در پای فکند این دیده شوخ می کشد دل به کمند خواهی که به کس دل ندهی دیده ببند   شنیدم که در گذری پیش قاضی آمد، برخی از این معامله به سمعش رسیده و زایدالوصف رنجیده. دشنامِ بی‌تَحاشی داد و سَقَط گفت و سنگ برداشت و هیچ از بی حرمتی نگذاشت. قاضی یکی را گفت از علمای معتبر که هم عنان او بود:   آن شاهدی و...

سعدی ‌دیر آمدی ای نگار سرمست ‌زودت ندهیم دامن از دست ‌بر آتش عشقت آب تدبیر ‌چندان که زدیم باز ننشست ‌از رای تو سر نمی‌توان تافت ‌وز روی تو در نمی‌توان بست ‌از پیش تو راه رفتنم نیست ‌چون ماهی اوفتاده در شست ‌سودای لب شکردهانان ‌بس توبه‌ی صالحان که بشکست ‌ای سرو بلند بوستانی ‌در پیش درخت قامتت پست ‌بیچاره کسی که از تو ببرید ‌آسوده تنی که با تو پیوست ‌چشمت به کرشمه خون من ریخت ‌وز قتل خطا چه غم خورد مست ‌سعدی ز کمند خوبرویان ‌تا جان داری نمی‌توان جست ‌ور سر ننهی در آستانش ‌دیگر چه کنی دری دگر...

سعدی ‌یکی خرده بر شاه غزنین گرفت ‌که حسنی ندارد ایاز ای شگفت ‌گلی را که نه رنگ باشد نه بوی ‌غریب است سودای بلبل بر اوی! ‌به محمود گفت این حکایت کسی ‌بپیچید از اندیشه بر خود بسی ‌که عشق من ای خواجه بر خوی اوست ‌نه بر قد و بالای نیکوی اوست ‌شنیدم که در تنگنایی شتر ‌بیفتاد و بشکست صندوق در ‌به یغما ملک آستین برفشاند ‌وز آنجا به تعجیل مرکب براند ‌سواران پی در و مرجان شدند ‌ز سلطان به یغما پریشان شدند ‌نماند از وشاقان گردن فراز ‌کسی در قفای ملک جز ایاز ‌نگه کرد کای دلبر پیچ پیچ ‌ز یغما چه...

سعدی ‌یکی دوستی را که زمانها ندیده بود گفت: کجایی که مشتاق بوده‌ام؟ ‌گفت: مشتاقی به که ملولی.   ‌دیر آمدى اى نگار سرمست ‌زودت ندهیم دامن از دست ‌معشوقه که دیر دیر بینند ‌آخر کم از آن که سیر بینند   ‌شاهد که با رفیقان آید، به جفا کردن آمده است؛ به حکم آنکه از غیرت و مضادّت خالی نباشد.   ‌اِذا جِئتَنی فی رِفقَةٍ لِتَزورَنی ‌وَ اِن جِئتَ فی صلحٍ فَأنتَ مُحارِبٍ   ‌به یک نفس که بر آمیخت یار با اغیار ‌بسی نماند که غیرت وجود من بکشد ‌به خنده گفت که من شمع جمعم ای سعدی ‌مرا از آن چه که پروانه خویشتن...

حافظ ‌کرشمه‌ای کن و بازار ساحری بشکن ‌به غمزه رونق و ناموس سامری بشکن ‌به باد ده سر و دستار عالمی یعنی ‌کلاه گوشه به آیین سروری بشکن ‌به زلف گوی که آیین دلبری بگذار ‌به غمزه گوی که قلب ستمگری بشکن ‌برون خرام و ببر گوی خوبی از همه کس ‌سزای حور بده رونق پری بشکن ‌به آهوان نظر شیر آفتاب بگیر ‌به ابروان دوتا قوس مشتری بشکن ‌چو عطرسای شود زلف سنبل از دم باد ‌تو قیمتش به سر زلف عنبری بشکن ‌چو عندلیب فصاحت فروشد ای حافظ ‌تو قدر او به سخن گفتن دری بشکن‌   ‌‌‌لینک های پادکست‌ ‌پادکست بوطیقا - قسمت...

سعدی ‌معلمت همه شوخی و دلبری آموخت ‌جفا و ناز و عتاب و ستمگری آموخت ‌غلام آن لب ضحاک و چشم فتانم ‌که کید و سحر به ضحاک و سامری آموخت ‌تو بت چرا به معلم روی که بتگر چین ‌به چین زلف تو آید به بتگری آموخت ‌هزار بلبل دستان سرای عاشق را ‌بباید از تو سخن گفت ن دری آموخت ‌برفت رونق بازار آفتاب و قمر ‌از آن که ره به دکان تو مشتری آموخت ‌همه قبیله من عالمان دین بودند ‌مرا معلم عشق تو شاعری آموخت ‌مرا به شاعری آموخت روزگار آن گه ‌که چشم مست تو دیدم که ساحری آموخت ‌مگر دهان تو آموخت تنگی از دل من ‌وجود...

سعدی ‌سالی محمد خوارزمشاه رحمة الله علیه با ختا برای مصلحتی صلح اختیار کرد. به جامع کاشغر در آمدم، پسری دیدم نحوی به غایت اعتدال و نهایت جمال چنان که در امثال او گویند:   معلمت همه شوخی و دلبری آموخت جفا و ناز و عتاب و ستمگری آموخت من آدمی به چنین شکل و خوی و قد و روش ندیده‌ام مگر این شیوه از پری آموخت   مقدمه نحو زمخشری در دست داشت و همی خواند: ضرب زیدُ عمرواً و کان المتعدیّ عمرواً. گفتم: ای پسر، خوارزم و ختا صلح کردند و زید و عمرو را همچنان خصومت باقیست؟ بخندید و مولدم پرسید، گفتم: خاک...

حافظ ‌یوسفِ گُم گشته بازآید به کنعان، غم مَخُور ‌کلبهٔ احزان شَوَد روزی گلستان، غم مخور ‌ای دل غمدیده، حالت بِه شود، دل بَد مَکُن ‌وین سَرِ شوریده باز آید به سامان، غم مخور ‌دورِ گردون گر دو روزی بر مُرادِ ما نبود ‌دائماً یکسان نباشد حالِ دوران، غم مخور ‌گر بهارِ عمر باشد، باز بر تختِ چمن ‌چَترِ گل در سر کَشی، ای مرغِ خوشخوان! غم مخور ‌ای دل اَر سیلِ فنا بنیادِ هستی بَر کَنَد ‌چون تو را نوح است کشتیبان، ز طوفان غم مخور ‌هان مَشو نومید چون واقِف نِه‌ای بر سِرِّ غیب ‌باشد اندر پرده، بازی‌هایِ...

سعدی که برگذشت که بویِ عبیر می‌آید؟ که می‌رود که چنین دلپذیر می‌آید؟ نشانِ یوسفِ گم‌کرده می‌دهد یعقوب مگر ز مصر به کنعان بشیر می‌آید ز دست رفتم و بی‌دیدگان نمی‌دانند که زخم‌های نظر بر بصیر می‌آید همی‌خرامد و عقلم به طبع می‌گوید نظر بدوز که آن بی‌نظیر می‌آید جمال کعبه چنان می‌دوانَدَم به نشاط که خارهای مغیلان حریر می‌آید نه آن چنان به تو مشغولم، ای بهشتی روی که یادِ خویشتنم در ضمیر می‌آید   ز دیدنت نتوانم که دیده دربندم   و گر مقابله بینم که تیر می‌آید   هزار جامه معنی که من...

سعدی یکی را از متعلمان کمال بهجتی بود و معلم از آنجا که حس بشریت است با حسن بشره او معاملتی داشت و وقتی که به خلوتش دریافتی گفتی: نه آنچنان به تو مشغولم ای بهشتی‌روی که یادِ خویشتنم در ضمیر می‌آید ز دیدنت نتوانم که دیده در بندم و گر مقابله بینم که تیر می‌آید باری پسر گفت: آن چنان که در آداب درس من نظری می‌فرمایی در آداب نفسم نیز تأمل فرمای تا اگر در اخلاق من ناپسندی بینی که مرا آن پسند همی‌نماید بر آنم اطلاع فرمایی تا به تبدیل آن سعی کنم. گفت: ای پسر! این سخن از دیگری پرس که آن نظر که مرا با...

حافظ یاد باد آن که ز ما وقتِ سفر یاد نکرد به وداعی دلِ غمدیدهٔ ما شاد نکرد آن جوانبخت که می‌زد رقمِ خیر و قبول بندهٔ پیر ندانم ز چه آزاد نکرد کاغذین جامه به خونابه بشویم که فلک رهنمونیم به پایِ عَلَمِ داد نکرد دل به امّیدِ صدایی که مگر در تو رسد ناله‌ها کرد در این کوه که فرهاد نکرد سایه تا بازگرفتی ز چمن مرغِ سحر آشیان در شِکَنِ طُرِّهٔ شمشاد نکرد شاید ار پیکِ صبا، از تو بیاموزد کار زان که چالاکتر از این حرکت باد نکرد کِلْکِ مَشّاطِهٔ صُنعَش نَکِشد نقشِ مراد هر که اقرار بدین حُسنِ خداداد...

‌حافظ ‌مرا مِهر سیَه چشمان ز سر بیرون نخواهد شد ‌قضای آسمان است این و دیگرگون نخواهد شد ‌رقیب آزارها فرمود و جایِ آشتی نگذاشت ‌مگر آهِ سحرخیزان سویِ گردون نخواهد شد؟ ‌مجالِ من همین باشد که پنهان مهرِ او ورزم ‌کنار و بوس و آغوشش چه گویم چون نخواهد شد ‌مرا روزِ ازل کاری به جز رندی نفرمودند ‌هر آن قسمت که آن جا رفت از آن افزون نخواهد شد ‌خدا را محتسب ما را به فریادِ دف و نی بخش ‌که سازِ شرع از این افسانه بی‌قانون نخواهد شد ‌شرابِ لعل و جایِ امن و یارِ مهربان ساقی ‌دلا کی بِه شود کارت اگر اکنون...

‌حافظ ‌بُوَد آیا که درِ میکده‌ها بگشایند ‌گره از کارِ فروبستهٔ ما بگشایند ‌درِ میخانه چو بستند خدایا مپسند ‌که درِ خانهٔ تزویر و ریا بگشایند ‌اگر از بهرِ دلِ زاهدِ خودبین بستند ‌دل قوی دار که از بهرِ خدا بگشایند ‌به صفایِ دلِ رندان و صَبوحی زدگان ‌بس درِ بسته به مِفْتاحِ دعا بگشایند ‌نامهٔ تَعزیَتِ دختر رَز بِنْویسید ‌تا حریفان همه خون از مژه‌ها بگشایند ‌گیسوی چنگ بِبُرّید به مرگِ مِیِ ناب ‌تا همه مُغبَچِگان زلفِ دوتا بگشایند ‌حافظ این خرقه که داری تو ببینی فردا ‌که چه زُنّار ز زیرش به جفا...

عراقی ‌بود آیا که خرامان ز درم بازآیی ‌گره از کار فروبستهٔ ما بگشایی ‌نظری کن، که به جان آمدم از دلتنگی ‌گذری کن که خیالی شدم از تنهایی ‌گفته بودی که بیایم، چو به جان آیی تو ‌من به جان آمدم، اینک تو چرا می‌نایی ‌بس که سودای سر زلف تو پختم به خیال ‌عاقبت چون سر زلف تو شدم سودایی ‌همه عالم به تو می‌بینم و این نیست عجب ‌به که بینم؟ که تویی چشم مرا بینایی ‌پیش ازین گر دگری در دل من می‌گنجید ‌جز تو را نیست کنون در دل من گنجایی ‌جز تو اندر نظرم, هیچ کسی می‌ناید ‌وین عجب تر که تو خود...

اوحدی مراغه‌ای به ترک وصل آن تنگ شکر کردن، توان؟ نتوان چو او باشد بغیر از او نظر کردن، توان؟ نتوان ز سودای کنار او حذر می‌کردم از اول کنون چون در میان رفتم حذر کردن، توان؟ نتوان سرم در دام و تن در قید و دل دربند مهر او مسلمانان، درین حالت سفر کردن توان؟ نتوان غریبی، مفلسی گر با کسی دلبستگی دارد بدین تهمت ز شهر او را بدر کردن، توان؟نتوان به جرم آنکه این دل میل خوبان می‌کند، وقتی دل بیچاره را خون در جگر کردن، توان ؟ نتوان ز قوس ابروان چشمش چو تیر از غمزه اندازد بغیر از دیده تیرش را سپر کردن،...

عراقی‌ ‌ز دل، جانا، غم عشقت رها کردن توان؟ نتوان ‌ز جان، ای دوست، مهر تو جدا کردن توان؟ نتوان ‌اگر صد بار هر روزی برانی از بر خویشم ‌شد آمد از سر کویت رها کردن توان؟ نتوان ‌مرا دردی است دور از تو، که نزد توست درمانش ‌بگویی تو چنین دردی دوا کردن توان؟ نتوان ‌دریغا! رفت عمر من، ندیدم یک نفس رویت ‌کنون عمری که فایت شد قضا کردن توان؟ نتوان ‌رسید از غم به لب جانم، رخت بنما و جان بستان ‌که پیش آن رخت جان را فدا کردن توان؟ نتوان ‌چه گویم با تو حال خود؟ که لطفت با تو خود گوید ‌که: با کمتر سگ کویت جفا...

عراقی ‌نگارا از سر کویت گذر کردن توان؟ نتوان ‌به خوبی در همه عالم نظر کردن توان؟ نتوان ‌چو آمد در دل و دیده خیالت آشنا بنشست ‌ز ملک خویش سلطان را بدر کردن توان؟ نتوان ‌مرا این دوستی با تو قضای آسمانی بود ‌قضای آسمانی را دگر کردن توان؟ نتوان ‌چو با ابروی تو چشمم به پنهانی سخن گوید ‌از آن معنی رقیبان را خبر کردن توان؟ نتوان ‌چو چشم مست خونریزت ز مژگان ناوک اندازد ‌بجز جان پیش تیر تو سپر کردن توان؟ نتوان ‌گرفتم خود که بگریزم ز دام زلف دلگیرت ‌ز تیر غمزهٔ مستت حذر کردن توان؟ نتوان ‌نگویی چشم...