Spraakwater Steve Bertens

Haal de zakdoeken tevoorschijn! In de slotaflevering van het tweede seizoen van Spraakwater zijn er bakken sentiment, veel vaderlijke gevoelens, heel kleine kinderen en vooral veel grote woorden. Steve en Liselot bespreken en beoordelen aan de hand van de klassieker ‘Kleine jongen’ van André Hazes de goedbedoelde levenslessen van pasgeboren vaders: gaan die lessen aan alle redelijkheid voorbij of schuilt er werkelijk wijsheid in? Van Elvis Presley tot Faberyayo, van Herman van Veen tot Fresku, alles komt aan bod!

Bronnen


Kleine jongen (André Hazes; 1990 EMI)
Altijd samen (Ronnie Flex; 2021 ADF ENT)
Anne (Herman van Veen; 1986 Harlekijn)
Brief Naar Alisha (Fresku; 2012 TopNotch)
Father and Son (Cat Stevens; 1970 Island Records)
Kleine grote vriend (André Hazes Jr. & John Ewbank; 2021 Dino Music)
Legokastelen (Faberyayo; 2019 Magnetron Music)
Mijn zoon (Willy Alberti; 1975 CNR)
Voor Ari (Jules Deelder; Eigen beheer)

Spraakwater is terug! In de vijfde aflevering van seizoen twee duiken we in de taal van de jaloezie: van bijtend cynisme, geveinsde verontwaardiging, en over hoe de fantasie een loopje kan nemen met je gedachten. Is de taal toereikend genoeg om de roetsjbaan van emoties te bezingen? En waar komt die irrationele haat tegen de ander toch vandaan? Waarom blijven mensen zo obsessief met hun ex bezig?

Aan de hand van het nummer ‘Te Heet Gewassen’ van Roosbeef verkennen we de nummers van de verlaten meisjes, mannen en vrouwen. In het bijzonder analyseren we de rol van ‘de ander’, die het haast in al die nummers moet ontzien. Van mogelijke verleiding van ‘Temptation Island’ tot exclusieve allianties bij Koehandel, in deze aflevering komt het allemaal aan bod!

Bronnen


Te heet gewassen (Roosbeef; 2008 Excelsior Recordings)
I’ll Kill Her (Soko; 2007 ABC)
Jaloers (Raymond van het Groenewoud; 1979 Best Seller)
Jolene (Dolly Parton; 1974 RCA)
Lopen tot de zon komt (Acda & De Munnik; 1997 Columbia)
Lukt het met hem? (De Mens; 1999 Play It Again Sam Records)
Mr. Brightside (The Killers; 2003 Island Records)
Ongelukkig (Fixkes; 2007 Excelsior Recordings)
You Oughta Know (Alanis Morissette; 1995 Maverick Records)

In deze aflevering van Spraakwater bespreken we – op verzoek – één van Steve’s favoriete Nederlandstalige liedteksten: ‘Voor ik vergeet’ van Spinvis. We ontleden de tekst om erachter te komen wat er nu zo geniaal aan is en onderzoeken de methodes die Erik de Jong gebruikt om de tragiek van aftakeling en geheugenverlies te beschrijven. Hierbij kijken we verder en bespreken meerdere liedjes die dementie bezingen, zowel vanuit als getroffene als de geliefden er omheen. Aan de hand van voorbeelden van Maarten van Rozendaal, Yentl en de Boer en Henny Vrienten ontdekken we dat er veel parallellen zitten in de gekozen vertelvormen en stijlfiguren.

Bronnen

Voor ik vergeet (Spinvis; 2002 Excelsior Recordings)

Het te late einde (Maarten van Roozendaal; 2006 DoDo Discs)

Jij zit in mijn hoofd [live] (Yentl en de Boer; 2016 Eigen beheer)

Lieske (Henny Vrienten; 2014 TopNotch)

Wespen op de appeltaart (Spinvis; 2007 Excelsior Recordings)

In de derde aflevering van seizoen twee van Spraakwater staat de hit 'IJskoud' van Nielson uit 2018 centraal. De pit van deze hit is de zin “Waarom zou je dat doen?” – een vraag waar Nielson eigenlijk geen antwoord op hoeft te hebben. In de aflevering praten we verder over suggestieve, sturende, filosofische en verwijtende vraagstellingen; alle vragen die worden gesteld waar een andere bedoeling achter zit dan het daadwerkelijk krijgen van een antwoord komen aan de orde. Aan de hand van een lesje geschiedenis van Liselot komen we achter de ontstaansgeschiedenis van de retorische vraag en aan de hand van voorbeelden uit de popmuziek ontdekken we onder leiding van Steve de verschillende gedaantes die de retorische vraag kan aannemen in liedteksten over hartzeer.

Bronnen

IJskoud (Nielson; 2018 Pacemaker Music)

Altijd wel iemand (I.O.S.; 2006 CNR Entertainment)

Blowin’ in the Wind (Bob Dylan; 1963 Columbia)

Happy? (Intwine; 2003 Dureco)

Huilend naar de club (De Jeugd van Tegenwoordig; 2010 Top Notch)

Lopen tot de zon komt (Acda en de Munnik; 1997 Columbia)

Voltooid verleden tijd (Is Ook Schitterend!; 1997 Bunny Music)

Waarom nou jij (Marco Borsato; 1994 Polydor)

Would I Lie to You? (Charles & Eddie; 1992 Capitol)

Wouldn’t It Be Nice (The Beach Boys; 1966 Capitol)

In de tweede aflevering van seizoen twee van Spraakwater staat de Nederlandse songfestivalwinnaar van 1975 centraal: ‘Dinge-Dong’ van Teach In. Dit lied werd voor het Eurovisie Songfestival vertaald in het Engels, maar kreeg daarmee wel een hele andere betekenis. Wanneer een tekst wordt vertaald, kan er van alles gebeuren. Een tekst letterlijk vertalen is vaak niet mogelijk – dat levert soms komische grammaticale onjuistheden op. Aan de andere kant proberen tekstschrijvers vaak wel trouw te blijven aan de oorspronkelijke betekenis, maar moeten er met een creatieve manier mee omgaan om het wel te laten overeenstemmen met de melodie en het metrum. In deze aflevering bespreken we een aantal voorbeelden van geslaagde én minder geslaagde vertaalde liedteksten.

Bronnen

Dinge-dong (Teach-In; 1975 CNR Records)

Ding-a-dong (Teach-In; 1975 Polydor)

Frankfurt Oder (Bosse & Anna Loos; 2011 Vertigo Berlin)

Holiday in Spain (Counting Crows & Bløf; 2004 Geffen Records)

Holiday in Spain (Counting Crows; 2002 Geffen Records)

Jij bent zo (Jeroen van der Boom; 2007 Red Bullet)

Oude Maasweg (The Amazing Stroopwafels; 1981 Universe)

She Believes in Me (Kenny Rogers; 1979 United Artists)

Silencio (David Bisbal; 2006 Universal)

Teenage Whore (Hole; 1991 City Slang)

Tienerhoer (Malle Pietje & de Bimbo’s; 2007 Angst Recordings)

Zij gelooft in mij (André Hazes; 1981 EMI Music)

Zoutelande (Bløf & Geike Arnaert; 2017 EMI Music)

In de eerste aflevering van het tweede seizoen van Spraakwater staat een absolute Nederlandstalige evergreen centraal: ‘Het dorp’ van Wim Sonneveld. Een nummer dat een gevoel van nostalgie oproept en hiervoor ook gretig wordt ingezet in bijvoorbeeld tv-reclames. Maar hoe wordt dat gevoel opgeroepen? Wat voor middelen worden ingezet om een band met de luisteraar te krijgen en hoe betaalt zich dat uit? En hoe wordt het oproepen van herinneringen in de popmuziek eigenlijk doorgaans gedaan en welke boodschap wordt daarmee overgebracht? Is dat ‘vroeger was alles beter’ of kan er ook meer achter zitten?

Bronnen

Het dorp (Wim Sonneveld; 1974 Philips)

Foto van vroeger (Rob de Nijs; 1980 EMI)

Kvraagetaan (Fixkes; 2007 Excelsior Recordings)

Summer of ’69 (Bryan Adams; 1985 A&M)

Those were the days (Mary Hopkin; 1968 Apple)

In My Life (The Beatles; 1965 Parlophone)