TUMAC Türk Müziği Akademik Çevresi

28 Aralık 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin sekizincisinde Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Aslıhan Özel, “2000 Sonrası Klasik Kemençe Taksim İcralarında Yeni Yönelimler” başlıklı bir sunum yaptı. Etkinliğin devamında Dr. Aslıhan Özel tarafından klasik kemençe resitali de icra edildi.



KLASİK KEMENÇE RESİTALİ

Eserler


Sûzidil Peşrev – Tanbûrî Ali Efendi
Sûzidil Saz Semâîsi – Sedat Öztoprak – Fahri Kopuz
Bûselik Peşrev – Kemençeci Nikolaki
Arazbar Bûselik Saz Semâîsi – Refik Fersan
Sultâniyegâh Peşrev – Refik Fersan
Sultâniyegâh Saz Semâîsi – Kânûnî Hacı Arif Bey
Ferahfezâ Saz Semâîsi – Tanbûrî Cemil Bey
Ferahfezâ Mevlevî Âyin-i Şerîfi 4. Selâm – Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi
Ferahfezâ Son Peşrev – Tanbûrî Zeki Mehmed Ağa
Ferahfezâ Son Yürük Semâî
Kürdîlihicazkâr Peşrev – Tanbûrî Cemil Bey
Hicazkâr Saz Semâîsi – Kemal Niyazi Seyhun
Nihavend Saz Semâîsi – Mesud Cemil Bey
Nikriz Saz Semâîsi – Refik Fersan



Dr. Öğr.Üyesi Aslıhan Eruzun Özel

1973 İstanbul doğumludur. 1984 – 1994 yılları arasında İTÜ Türk  Mûsikîsi Devlet Konservatuarı’nda almış olduğu müzik eğitiminin  ardından, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde 1997 yılında yüksek lisans  ve 2006 yılında sanatta yeterlik çalışmalarını tamamlamıştır. 2000  yılında YTÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi’nde akademisyenliğe başlayan  Özel, halen aynı kurumda eğitim – öğretim görevini devam ettirmektedir.  1984’ten bu yana kemençe sanatçısı İhsan Özgen’in talebesidir.

28 Aralık 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin sekizincisinde Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Aslıhan Özel, “2000 Sonrası Klasik Kemençe Taksim İcralarında Yeni Yönelimler” başlıklı bir sunum yaptı.



SUNUM HAKKINDA

Türk makam müziğinin incesaz topluluklarında onsekizinci yüzyıldan  itibaren yerini almış olan klasik kemençe, tınısı ve icra şekilleri  bakımından son bir asırda bilgi verebilecek nitelikte ses kayıtlarına  sahip olmuştur. Ses kayıt teknolojisinin ilk örnekleri, yirminci yüzyıl  başlarında İstanbul’da fonograf ve kovanlarla kendini göstermiş,  kovanlara yapılan kemençe taksim kayıtları Kemençeci Vasilaki  (1845-1907) tarafından gerçekleştirilmiştir. Ardından gelen gramofon ve  taş plak dönemi ile Tanbûrî Cemil Bey’in (1871-1916) tanbur, kemençe,  lavta, viyolonsel ve yaylı tanburla yaptığı taksim ve eser icraları, saz  müziğinin gelişmesi yolunda değer taşıyan önemli kayıtlar olarak tarihe  geçmiştir. Makara bant, plak ve kaset dönemlerinde ise isimlerini  çeşitli albümlerde, radyo ve televizyon programlarında duyurmuş daha  fazla kemençe icracısı olduğu gözlemlenmiştir. Bu kayıtlarda yer alan  geleneksel taksim formu da tarihsel süreçte giderek değişmeye ve uzun  süreli taksimlere dönüşmeye başlamıştır. Kemençe artık tanbur ve ney  ikilisine katılmış üçüncü bir önemli üye olarak, beraber taksim yapma  anlayışının temsilcilerinden olmuştur. Zamanımıza yaklaşıldıkça dijital  ortamlarda “compact disc”lere yapılan kaliteli ses kayıtları ile,  kemençe icracılarında ve üretilen albümlerde hızlı bir artış  yaşanmıştır.

Yirminci  yüzyılın sonlarına doğr Türk çalgı icralarında görülen yeni arayışlar,  varolanın dışına çıkma ve farklılık gösterme çabaları, zamanla müzik  endüstrisinin üretimlerinde kendisini göstermiştir. Bu arayışlar  çerçevesinde çeşitli müzik türlerine katkıda bulunan klasik kemençe  icraları da, taksimlerinde etkileşimler ve değişimler geçirmiştir. Bu  çalışma ile son 20 yılın albümlerinde yer alan klasik kemençe taksimleri  incelenmiştir. Tespit edilen kişisel albüm sahibi yedi kemençe  sanatçısının yayınlanan son albümlerinin analizi ile, taksimler genel ve  ayrıntılı olmak üzere iki kategoride incelenmiştir. Genel incelemede;  eşlik çalgılar, makam kullanılışı, varyasyonlar, tablo içerisinde  süreleriyle gösterilmiştir. Ayrıntılı incelemede ise; klasik kemençe  üslubunun taksimlere yansıyan en belirgin süslemeleri, dizi  niteliğindeki ezgi yapıları ve çift ses kullanımı ele alınmıştır.  Böylelikle, klasik kemençe taksimlerinin nasıl değiştiği ve gözlemlenen  veriler ışığında geleceğe dair icra yorumlarının nasıl değişebileceği  yönünde fikir verici özelliklerin tespiti, bu çalışmanın konusu  olmuştur.



Dr. Öğr.Üyesi Aslıhan Eruzun Özel

1973 İstanbul doğumludur. 1984 – 1994 yılları arasında İTÜ Türk  Mûsikîsi Devlet Konservatuarı’nda almış olduğu müzik eğitiminin  ardından, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde 1997 yılında yüksek lisans  ve 2006 yılında sanatta yeterlik çalışmalarını tamamlamıştır. 2000  yılında YTÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi’nde akademisyenliğe başlayan  Özel, halen aynı kurumda eğitim – öğretim görevini devam ettirmektedir.  1984’ten bu yana kemençe sanatçısı İhsan Özgen’in talebesidir.

30 Kasım 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin yedincisinde Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yakup Şafak, “Mevlevî Ayinleri ve Güfte Özellikleri” başlıklı bir sunum yaptı. Etkinliğin dinleti bölümünde ise 173. vefat yıldönümünde (29 Kasım 1846) Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi'nin Hüzzam Mevlevî Ayini, Prof. Rûhî Ayangil yönetimindeki TUMAC İcrâ Heyeti tarafından icra edildi.



TUMAC İcrâ Heyeti

Rûhî Ayangil (Kanun / Gûyende)

Fatma Âdile Başer (Kudûm)

Bâkî Enis Balakbabalar (Bendîr)

Eşref Berk Türkoğlu (Ney)

Hazar Ertürk (Ney)

Emrah Kocaman (Tanbûr)

Murat Şahin (Naathân / Âyinhân)

Samet Baştuğ (Gûyende)

30 Kasım 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin yedincisinde Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yakup Şafak, “Mevlevî Ayinleri ve Güfte Özellikleri” başlıklı bir sunum yaptı. 



SUNUM HAKKINDA

Engin dehâsı, derin fikirleri ve örnek yaşayışı ile asırlardır Müslüman toplulukları derinden etkilemiş olan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin 17.12.1273’te vefatından sonra onun sâdık halifesi ve Mesnevî’nin kâtibi olan Hüsâmeddin Çelebi, 10 yıl kadar postnişinlik hizmetinden sonra 683 (1284) yılında vefat etmiştir. Görevi, Hz. Mevlâna’nın büyük oğlu Sultan Veled devralmış; uzun yıllar Mevlevîlik usûl ve adabını tanzim ederek ömrü boyunca babasının fikirlerini ve tasavvufî anlayışını yaymaya gayret etmiştir. Çeşitli vilâyetlerde Mevlevîhane açmış, matbah ve çile usûlünü getirmiş, Mevlâna Türbesi’nin yanındaki semâhaneyi yaptırmış ve semâ âdâbını düzenlemiştir.

Mevlevîlik tarikatinde dönerek yapılan toplu zikre semâ, âyîn-i şerîf veya mukâbele-i şerîfe denir. Semâ esnasında okunmak için bestelenmiş eserlere ve bu forma da âyin veya âyîn-i şerîf adı verilir. Hz. Mevlânâ zamanında belli bir nizâma bağlı kalmaksızın dînî ve tasavvûfî bir coşkunluk vesîlesiyle icrâ edilen semâ, Sultan Veled’den sonra, Ulu Ârif Çelebi zamanından başlayarak Pîr Âdil Çelebi zamanına kadar tam bir disiplin içine alınmış, sıkı bir nizâma bağlanmıştır. Böylece XV.yüzyılda son şeklini alan semâ âyinine daha sonra XVII. yüzyılda nâ’t-ı şerîf eklenmiştir.

Mevlevî âyinleri, asırlar içerisinde ilhamını Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nin hayatından ve düşüncelerinden alan sanatkârlarca bestelenmiş, mûsikîmizin en görkemli, en sanatlı eserleri arasındadır. Bu ince ruhlu insanlar kendilerini, Mevlâna yolunda yok bilmişler; ruhlarındaki kelimelere sığmaz heyecanları, çoşkuları, ümitleri, sevinçleri, insanoğlunun ezelden beri meclûb olduğu seslere, nağmelere dökmüşlerdir. Bu konuşmada âyîn-i şerîflerde kullanılan güfteler üzerinde durulacaktır. Güfte sahiplerinin kimler olduğu, seçilen şiirlerin muhtevası ve özellikleri, kaynakları, vezinleri, bestekârların tercihleri gibi hususlar aydınlatılmaya çalışılacaktır.



Doç. Dr. Yakup Şafak

1959 yılında Samsun’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini bu şehirde, yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi’nde gördü. 1983 yılında Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’na araştırma görevlisi olarak tayin edildi. Yüksek lisans öğrenimini Ankara Üniversitesi’nde, doktora öğrenimini Atatürk Üniversitesi’nde yaptı. 1992 yılında öğretim üyesi olarak Selçuk Üniversitesi’ne geçti. 2015 yılından itibaren Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nde çalışmaktadır. Fars ve Türk edebiyatları, Mevlâna ve Mevlevilik üzerine araştırmaları bulunmakta, bu konularda Üniversite dışında da bazı kültürel etkinliklere katılmaktadır. Evli olup 4 yetişkin çocuğu vardır.

26 Ekim 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin altıncısında ve  2019-2020 akademik dönemindeki ilk programında Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk  Müziği Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülçin Yahya  Kaçar, “Bir Medeniyetin Aktarımında İki Üstâd: Yahyâ Kemâl ve Cinuçen Tanrıkorur” başlıklı bir sunum yaptı. Etkinliğin devamında Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar tarafından Ud Resitali de icra edildi.

UD RESİTALİ

Eserler


Rast Peşrevi / Benli Hasan Ağa ( 1607-1662)
Segâh Peşrevi / Neyzen Yusuf Paşa  ( 1821-1884)
Muhayyersünbüle Karabatak Peşrevi / Gülçin Yahya Kaçar ( 1966- ?)
Şehnaz Saz semâîsi / Yıldızlı Yaz Akşamları / Cinuçen Tanrıkorur (1938-2000)
Hüseynî Saz semâîsi “Köyde Sabah” Cinuçen Tanrıkorur
Hüseynî Oyun Havası / Hüseyin Sadettin Arel (1880-1955)

Prof. Dr. Gülçin YAHYA KAÇAR

Akademisyen,  ud sanatçısı, besteci. 1988 yılında Gazi Üniversitesi Müzik Bölümü’nden  mezun oldu. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası grup şefi Aycan Sancar  ile dört yıl flüt çalıştı. Batı müziği eğitiminin yanı sıra Türk Müziği  ve ud ile ilgilenmeye başladı. 1986 yılında ud virtüozu, besteci, mimar  Cinuçen Tanrıkorur’un öğrencisi oldu. Tanrıkorur’un ud metodunu altı ay  gibi kısa bir sürede bitiren ilk ve tek öğrencisi olarak Cinuçen  Tanrıkorur ile birlikte ilk resitalini verdi. Yüksek Lisans ve Doktora  döneminde Prof. Mutlu Torun’un ile çalıştı. 2002 yılında Yardımcı  Doçent, 2004 yılında Doçent, 2009 yılında da Profesör ünvânını aldı. Ud  Metodu, Ud Alıştırmaları, Yorgo Bacanos’un Ud Taksîmleri, Türk Müziği  Çocuk Şarkıları, Türk Mûsikîsi Rehberi, Türk Mûsikîsi Üzerine Görüşler (  Analiz ve Yorumlar), Gülzâr-ı Mûsikî (Çeviri) Klâsik Türk Mûsikîsi  Güftelerinde Osmanlıca Kelime ve Terkîbler, Bergüzâr-ı Çanakkale adlı  dokuz kitabı bulunmaktadır. Gazi Üniversitesi Türk Müziği Devlet  Konservatuvarı kurucusudur. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü  kurucu kadrosunda yer almıştır. Ülkemizde Türk Müziği alanında Yüksek  Lisans ve Doktora programlarının açılmasında öncü olmuştur. Başbakanlık  Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Bilim Kurulu  Üyeliği, Hasan Hüsameddîn Uşşakî Araş. Merkezi Danışma Kurulu Üyeliği,  Kore Büyükelçiliği Kültür-Sanat danışmanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı  Korolararası Yönetim Kurulu Üyeliği, ayrıca pek çok bilim ve sanat  kurul üyeliği yapmıştır. 1990 yılında Fransa’da, “Türk Müziği” ,2000 yılında Cinuçen Tanrıkorur Eserleri ve 2002 yılında Hayallerim olmak üzere üç solo CD si bulunmaktadır. 2013 yılında Buhûrizâde Mustafa Itrî, 2014 yılında Abdülkâdir-i Merâgi cd’lerinin Genel Sanat Yönetmenliğini ve ud icracılığını yapmıştır. 214  bestesi ve pek çok ödülleri mevcuttur. Otuz farklı ülkede uluslararası  ud resitalleri vermiş, radyo ve televizyon programları, akademik  çalışmalar yapmıştır. Halen Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk  Müziği Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesidir.

26 Ekim 2019 Cumartesi günü Türkiye Tarihi Evleri Koruma  Derneği TÜRKEV’in katkılarıyla Dede Efendi Evi'nde gerçekleşen Türk Müziği Akademik Çevresi Bilim-Sanat Etkinlikleri'nin altıncısında ve  2019-2020 akademik dönemindeki ilk programında Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk  Müziği Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülçin Yahya  Kaçar, “Bir Medeniyetin Aktarımında İki Üstâd: Yahyâ Kemâl ve Cinuçen Tanrıkorur” başlıklı bir sunum yaptı.

SUNUM HAKKINDA

Yahyâ Kemâl ve Cinuçen Tanrıkorur; rûhen ve fikren aynı kültürü  terennüm eden iki üstâddır. Her ikisinin görüşünde de medeniyet, kültür,  dil, târih ve mûsikî yüceltilmesi gereken değerlerdir. Bu anlamda havas  bir kültür oluşturmada hem fikirdirler. 

Yahyâ  Kemâl için şiir ve mûsikî iki sevgilidir. Mûsikî ve şiir birbirine  âşıktır. Şiirlerinde târihi anlatırken mûsikîyi, mûsikîyi anlatırken  târihi anlatmış ve bu yolla da aslında bir medeniyet aktarımı yapmıştır.  Türk mûsikîsi ise pek çok şiirinde kendisine ilhâm kaynağı olmuştur. Bu  nedenle Derin Mûsikî, Eski Mûsikî, Kar Mûsikîsi, Gece Bestesi, Tanbûrî Cemil Bey’in Ruhûna Gazel, Itrî, Akşam Mûsikîsi, İsmâil Dede’nin Kâinâtı, Ses gibi pek çok şiirine mûsikî ile ilgili adlar  vermiştir. Yahya Kemal için olayların, mekânların, şehirlerin mûsikîsi  vardır. Tanrıkorur, Yahyâ Kemâl şiirlerinin besteciliğinde alışılagelmiş  bestecilik biçimlerinin dışına çıkmıştır. Çünkü: şiirlerdeki uzun  destansı anlatımlar, Tanrıkorur’u yeni form arayışına ve düzenine sevk  etmiştir.

Gülçin Yahya Kaçar’ın sunumunda: Genelde edebiyat ve mûsikî yönüyle,  özelde ise; bestecilik, mûsikî nazariyatı, mûsikî târihi ve mûsikî  kültürü yönüyle  Yahya Kemal ve Cinuçen Tanrıkorur üzerinden bir  medeniyetin aktarımına vurgu yapılacaktır.



Prof. Dr. Gülçin YAHYA KAÇAR

Akademisyen, ud sanatçısı, besteci. 1988 yılında Gazi Üniversitesi Müzik Bölümü’nden mezun oldu. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası grup şefi Aycan Sancar ile dört yıl flüt çalıştı. Batı müziği eğitiminin yanı sıra Türk Müziği ve ud ile ilgilenmeye başladı. 1986 yılında ud virtüozu, besteci, mimar Cinuçen Tanrıkorur’un öğrencisi oldu. Tanrıkorur’un ud metodunu altı ay gibi kısa bir sürede bitiren ilk ve tek öğrencisi olarak Cinuçen Tanrıkorur ile birlikte ilk resitalini verdi. Yüksek Lisans ve Doktora döneminde Prof. Mutlu Torun’un ile çalıştı. 2002 yılında Yardımcı Doçent, 2004 yılında Doçent, 2009 yılında da Profesör ünvânını aldı. Ud Metodu, Ud Alıştırmaları, Yorgo Bacanos’un Ud Taksîmleri, Türk Müziği Çocuk Şarkıları, Türk Mûsikîsi Rehberi, Türk Mûsikîsi Üzerine Görüşler ( Analiz ve Yorumlar), Gülzâr-ı Mûsikî (Çeviri) Klâsik Türk Mûsikîsi Güftelerinde Osmanlıca Kelime ve Terkîbler, Bergüzâr-ı Çanakkale adlı dokuz kitabı bulunmaktadır. Gazi Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı kurucusudur. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü kurucu kadrosunda yer almıştır. Otuz farklı ülkede uluslararası ud resitalleri vermiş, radyo ve televizyon programları, akademik çalışmalar yapmıştır. Halen Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesidir.