Zihni Politik Engin Onuk

Bilgi düzensizliği serisinin üçüncü bölümünde toplumsal hareketler, demokratikleşme ve medya–siyaset ilişkisi konusunda çalışmaları bulunan, Marmara Üniversitesi araştırma görevlisi ve Doğruluk Payı şef editörü Koray Kaplıca konuk oldu. Bölümde doğruluk kontrolü platformlarının dününü ve bugününü, doğruluk kontrolü araçlarını, dijital medya okuryazarlığını, doğruluk kontrolü platformlarının toplumdaki etkilerini ve sınırlarını konuştuk.
Kaynaklar

ABD’de ilk doğrulama kuruluşu olarak geçen Snopes: https://www.snopes.com/


ABD’de siyasetçilerin iddialarının doğruluk kontrolünü yapan Politifact: https://www.politifact.com/


Türkiye’de Doğruluk Kontrolü ve Doğrulama Kuruluşları: https://edam.org.tr/turkiyede-dogruluk-kontrolu-ve-dogrulama-kuruluslari/


Facebook-Cambridge Analytica skandalını anlatan belgesel, The Great Hack (2019): https://www.imdb.com/title/tt4736550/


Poynter Enstitüsünün kurduğu, dünyadaki doğruluk kontrolü platformlarını denetleyen International Fact-Checking Network: https://www.poynter.org/ifcn/


Doğrulama kuruluşları: Gerçekten etkililer mi?: https://www.newslabturkey.org/2021/09/30/dogrulama-kuruluslari-gercekten-etkililer-mi/


Bilgi kıyameti: Felsefeciler, deepfake’i neden tehlikeli buluyorlar: https://evrimagaci.org/bilgi-kiyameti-felsefeciler-deepfakei-neden-tehlikeli-buluyorlar-11445


Yalan salgınından nasıl kurtuluruz: https://gazeteoksijen.com/amp/turkiye/yalan-salginindan-nasil-korunuruz-61007


Doğruluk Payı: Siyasetçi blokluyor, kutuplaşma kaygılandırıyor: https://journo.com.tr/dogruluk-payi-siyasetci-kutuplasma

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message

Bilgi Düzensizliği serisinin ikinci bölümünde sosyal medya ve dezenformasyon konusunda çalışmaları bulunan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya Bölümü bölüm başkanı, Erkan Saka ile birlikte karanlık sosyal ağlarda, yani What’s App, Telegram, Discord gibi mesajlaşma uygulamalarında yanlış bilginin dolaşımını konuştuk.
Kaynaklar
Kapalı Gruplar, Mesajlaşma Uygulamaları ve Çevrimiçi Reklamlar: http://infodemiegitimi.org/en/kapali-gruplar-mesajlasma-uygulamalari-ve-cevrimici-reklamlar/
Araştırma: Yanlış bilgi ve propaganda çağında What’sApp: https://teyit.org/yanlis-bilgi-ve-propaganda-caginda-whatsapp
Mesajlaşma uygulamalarında yayıncılık: https://journo.com.tr/mesajlasma-uygulamalari-gazetecilik
Dezenformasyonun sosyal hayatı: https://www.newslabturkey.org/2022/02/10/dezenformasyonun-sosyal-hayati/
Komplo teorileri ile dezenformasyon arasındaki yakın ilişkiler: https://www.newslabturkey.org/2022/03/17/komplo-teorileri-ile-dezenformasyon-arasindaki-yakin-iliskiler/
Veri boşlukları ve teyitçilik: https://www.newslabturkey.org/2022/04/05/veri-bosluklari-ve-teyitcilik/
It’s not misinformation, it’s ampliganda: https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2021/10/disinformation-propaganda-amplification-ampliganda/620334/

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message

Zihni Politik uzun bir aradan sonra ikinci sezon ilk bölümüyle yayına geri dönüyor. İkinci sezon bilgi düzensizliğini konu alacak bölümlerin ilkiyle açılıyor. Bu bölümde mezenformasyon konusunda çalışmaları bulunan Exeter Üniversitesi öğretim üyesi Simge Andı ile yanlış bilginin yayılımında sosyal medya algoritmalarının rolünü konuştuk.

Kaynaklar

İnfodemi Eğitimi Projesinin yayınladığı açık kaynaklı İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri kitabının birinci bölümündeki bilgi düzensizliklerinin anlatıldığı kısım, 1.3: http://infodemikitabi.org/book/infodemi-ve-bilgi-duzensizlikleri/chapter/12-bilgi-duzensizlikleri


İnfodemi Eğitimi Projesi tarafından Türkçeye kazandırılan Bilgi Düzensizliğini Anlamak kitabı: http://infodemiegitimi.org/en/bilgi-duzensizligini-anlamak/


Exeter Üniversitesi öğretim üyesi Simge Andı’nın kaleme aldığı “Essays on social media, politics and misinformation” isimli 2019 tarihli doktora tezi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=aEzj_IdWAsjiSAfK3qwrBoVzfOnQzS_-OJbsv1k2DxiM8FOtmgkcl9TY-mXNE0LG


Öğretim üyesi Simge Andı’nın ilk bölümünde kaleme aldığı “SAHTE HABERLER VE SOSYAL MEDYA: YANLIŞ BİLGİ YAYILIMINDA ALGORİTMALARIN ROLÜ” makaleyle katkı sunduğu Alternatif Bilişim Derneği’nin açık kaynak olarak yayınladığı Algoritmaların Gölgesinde Toplum ve İletişim kitabı: https://ekitap.alternatifbilisim.org/pdf/algoritmalarin-golgesinde-toplum-ve-iletisim.pdf


Internet and social media use and political knowledge: Evidence from Turkey: http://home.ku.edu.tr/~saytac/uploads/Andietal_MedPol_2020.pdf

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message

Ekoloji serisinin altıncı bölümünde ekolojik perspektiften büyüme odaklı egemen ekonomik paradigmaya en kökten eleştiriyi getiren, "Küçülme" yani "degrowth" kavramını Concordia Üniversitesi'nde öğretim üyesi Bengi Akbulut ile konuştuk.
Ekonomik büyümenin eleştirisinden yola çıkan küçülme kavramının nasıl bir ekonomik model öngördüğünü, ekonomide ne gibi köklü değişimlerin gerekli olduğunu, büyüme ideolojisinden nasıl sıyrılınabileceğini, dayanışmacı, eşitlikçi ve daha demokratik ekonomilerin nasıl inşa edilebileceğini, kaynak ve enerji kullanımının nasıl sınırlanabileceğini, ekolojik tahribata yol açan uygulamalara ne gibi yaptırımlar uygulanması gerektiğini, feminizm, toplumsal cinsiyet ve küçülme arasındaki ilişkiyi ve küçülme paradigmasına getirilen bazı yaygın eleştirileri ele aldık.

Bölüm Notları

Küçülme: Daha Az Değil, Daha Başka Bir Dünya: https://www.researchgate.net/publication/341930893_Kuculme_Daha_Az_Degil_Daha_Farkli_Bir_Dunya


Büyümemek Mümkün Mü? Ekonomik Küçülme Üzerine Bazı Tartışmalar: https://globalcenters.columbia.edu/sites/default/files/content/istanbul/AR%202020/Buyumemek_Mumkun_mu_Ekonomik_Kuculme_Fi.pdf


Planlı Ekonomik Küçülme: Yeni Kökler Oluşturmak: https://www.degrowth.info/en/acik-mektup/


Jevons paradoksu: https://en.wikipedia.org/wiki/Jevons_paradox


Küresel yönetişimden iç siyasete "kayıp kadınlar": https://tr.boell.org/tr/2015/05/08/kuresel-yonetisimden-ic-siyasete-kayip-kadinlar


Sofradaki Yemeğin Ötesi: Gıda Müşterekleri ve Feminizm: http://www.feministyaklasimlar.org/wp-content/uploads/2015/06/3_BengiAkbulut.pdf


Çöp Kapitalizminin Yeşil Ticareti: https://socialistregister.com/index.php/srv/article/view/5866/2762


Yeşil Büyüme Mümkün Mü?: https://socialistregister.com/index.php/srv/article/view/5866/2762

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message

Ekoloji serisinin 5. bölümünde İstanbul Politikalar Merkezi araştırmacısı Akgün İlhan ile su verimliliğini ve su tasarrufunu konuştuk.
Su krizi giderek tırmanmakta olan ekolojik krizin en önemli sonuçlarından biri olarak hayatlarımızı giderek daha çok etkiliyor. Her sene baraj doluluk oranlarından gözümüzü ayıramıyoruz, yağış miktarını günbegün takip ediyoruz ve her sene "Acaba bu sene yeterli suyumuz olacak mı?" gibi cevabından emin olamadığımız kaygı verici sorularla boğuşuyoruz.
Bu noktada su verimliliğini sağlamak, su krizine çözüm niteliğinde önemli bir öncelik olarak değerlendirilebilir. Peki, o zaman:
Suyun verimli kullanımı nasıl olur? Bireyler, özel şirketler, yerel yönetimler ve devletler bu konuda neler yapılabilir? Suyun üzerindeki talep baskısı nasıl azaltılabilir? Suyu temin etmek için yeni barajlar inşa etmek gerçekten bir çözüm mü, yoksa daha başka sorunlara mı yol açıyor? Kirli sudan farklı olan gri suyun geri kullanımı neden önemli? Suyun doğal döngüsü nasıl sağlanabilir? Yağmur sularını gerçekten verimli bir şekilde değerlendirebiliyor muyuz? Ambalajlı içme suyu üreticilerinin sağladığı su gerçekten temiz mi?
Tüm bu soruların cevaplarını ve daha fazlasını araştırmacı Akgün İlhan İle konuştuk.
Bölüm Notları

"Dünyada'da ve Türkiye'de alternatif su yönetimi arayışları ve öneriler" - Akgün İlhan: http://www.pad.org.tr/sunumlar/akgun-ilhan-dunyada-ve-turkiyede-alternatif.pdf


"Yeni Bir Su Politikasına Doğru: Türkiye'de su yönetimi, alternatifler ve öneriler" - Su Hakkı Kampanyası, Akgün İlhan: https://www.suhakki.org/wp-content/uploads/2012/02/yenibirsupolitikasi.pdf


"Dr. Akgün İlhan: Su krizinde mesele sadece barajlar değil" - Yeşil Gazete: https://yesilgazete.org/dr-akgun-ilhan-su-krizinde-mesele-sadece-barajlar-degil/


"İklim Değişikliğiyle Uyumlu Su Politikaları Gerek" - Evrensel: https://www.evrensel.net/haber/422738/iklim-degisikligiyle-uyumlu-su-politikalari-gerek-dosya-susuzluk-ve-kuraklik-3

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message

Ekoloji serisinin dördüncü bölümünde İstanbul Politikalar Merkezi Mercator araştırmacısı Ahmet Atıl Aşıcı ile yeşil yeni düzeni ve yeşil ekonomiyi konuştuk.
Var olan ekonomik düzenin çevre duyarlı bir yapısal dönüşümünü ifade eden yeşil yeni düzen ve yeşil ekonomi kavramları sadece iklim krizi değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal krizlere de çözüm önerisi niteliğinde bir çerçeve sunuyor.
Yaşamakta olduğumuz toplumsal, çevresel ve ekonomik boyutları olan üçlü kriz döneminde ana akım ekonomik düzeni dönüştürmeyi hedefleyen yeşil ekonomi ve yeşil yeni düzen; döngüsel ekonomiye geçilmesi, ekonomik büyümenin doğal kaynak tüketiminden ayrıştırılması, daha kısa ölçekli lojistik ağlar inşa edip buna uygun tedarik zincirlerini hayata geçirerek yerel ekonomik modellerin oluşturulması gibi çok önemli politika önerileri var.
Bölüm Notları:

İstabul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Ahmet Atıl Aşıcı'nın biyografisi ve İstanbul Politikalar Merkezi'nde yürütmekte olduğu "Türkiye için Yeşil Yeni Düzen" projesi hakkında özet bilgi: https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/ahmet-atil-asici-5f7498


Ahmet Atıl Aşıcı'nın kaleme aldığı, Avrupa Birliği'nin gündeminde olan sınırda karbon uygulamasının Türkiye ekonomisine olası etkilerini incelediği "Avrupa Birliği'nin Sınırda Karbon Uyarlaması Mekanizması ve Türkiye Ekonomisi" başlıklı politika notu: https://ipc.sabanciuniv.edu/Content/Images/CKeditorImages/20210106-00011055.pdf


Ümit Şahin ve Ahmet Atıl Aşıcı'nın editörlüğünü yaptığı "Yeşil Ekonomi" kitabı: https://www.ekoorganik.com/kategori/kitap_yayinlar/ekolojik_yasam/yesil-ekonomi-ahmet-atil-asici-umit-sahin.aspx


Yeşil Düşünce Derneği'nin Türkçeye kazandırdığı, Avrupa Birliği Komisyonunun Aralık 2019'da kabul ettiği, "Avrupa Yeşil Mutabakatı" belgesi: https://yesildusunce.org/dl/uploads/yesilavrupamutabakati.pdf


Evrim Ağacı'ndan Şölen Hocaoğlu'nun yeşil ekonomi hakkındaki makalesi: https://evrimagaci.org/yesil-ekonomi-nedir-giderek-buyuyen-ekonomik-toplumsal-ve-ekolojik-krize-karsi-islevsel-bir-cozum-olabilir-mi-10164


Bölümde bahsi geçen, Türkçe'ye Darwin'in Kabusu olarak çevrilen, Tanzanya'da endüstriyel balıkçılığın yıkıcı etkilerini gözler önüne seren belgesel için: https://www.imdb.com/title/tt0424024/

---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zihni-politik/message