Ο Τηλέμαχος φτάνει στον Εύμαιο χαράματα, αφού με την καθοδήγηση της Αθηνάς απέφυγε το θανάσιμο θαλασσινό καρτέρι των Μνηστήρων. Μαθαίνει από τον Εύμαιο, όσα εκείνος γνωρίζει για τον γέρο ζητιάνο που φιλοξενεί στο μαντρί του, που είναι ο Οδυσσέας. Ο Εύμαιος πάει τα νέα της επιστροφής του Τηλέμαχου, στην Πηνελόπη. Η Αθηνά ξαναδίνει στον Οδυσσέα την μορφή του. Ο Τηλέμαχος αναγνωρίζει τον πατέρα του. Περνάνε ώρα με αγκαλιές. Καταστρώνουν σχέδια για την εξόντωση των Μνηστήρων.