Zijn mensen dieren? Op die vraag proberen we in de nieuwe reeks van Atlas het antwoord te vinden. In de eerste aflevering gaan we de verschillen en overeenkomsten tussen mens en dier observeren in de dierentuin. Harald Schmidt, hoofd Dier en Plant van Diergaarde Blijdorp neemt ons mee langs de olifanten en gieren. Met hoogleraar cognitieve psychologie Mariska Kret brengen we een bezoek aan onze naaste familie: de chimpansees in Burgers Zoo. Daar blijkt de dickpic evolutionair...

In de kerkbanken krijgt hij zijn beste inzichten. Theoreticus Carlo Beenakker ziet zijn natuurkundige ideeën als een geschenk van god. In gesprek met Petra Grijzen vertelt hij over de theorie achter de elementaire deeltjes.  Wij zijn benieuwd naar wat je van onze podcast vindt. Zo kunnen we Atlas nog interessanter maken. Help je mee? Vul dan https://tinyurl.com/atlasntr (https://tinyurl.com/atlasntr)  Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: [email protected]

Leo Kouwenhoven haalde het wereldnieuws in 2012 met zijn onderzoek. Hij vond aanwijzingen voor het bestaan van het majorana-deeltje. En in 2018 kwam na jaren onderzoek eindelijk de bevestiging: het deeltje is écht gevonden.   Maar twee jaar later moest hij zijn veelbelovende artikel terugtrekken, vanwege fouten in het onderzoek. Zijn universiteit, de TU Delft, startte een onderzoek: was dit een fout die kan gebeuren? Of was er meer aan de hand? Dat onderzoek duurt inmiddels al twee jaar en...

Een deeltje dat kan helpen om een kwantumcomputer te bouwen is het majorana-deeltje. In deze aflevering duiken we in de zoektocht naar dit mysterieuze deeltje. Aan de TU Delft werd onder leiding van Leo Kouwenhoven de afgelopen tien jaar stappen gezet naar het vinden van majorana’s. Er werd zelfs over een Nobelprijs gesproken. Totdat het twee  jaar geleden mis ging. Deze reconstructie is gemaakt door Gerda Bosman en Josta Bosma en is tot stand gekomen mede door gesprekken met Carlo...

Een computer die zo snel kan rekenen, dat het ziektes uit de wereld kan helpen? De kwantumcomputer belooft het te doen. Op dit moment werken grote bedrijven als Google, Microsoft en IBM als een gek om als eerste een zo stabiel mogelijke kwantumcomputer te bouwen. Maar wat is kwantum eigenlijk? Hoe kun je daar computers mee bouwen? En waarom moeten we dat willen? En, hoe zat het nou met die verdwenen Italiaanse natuurkundige, Ettore Majorana? Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering?...

In een tunnel van 27 kilometer lang, diep onder de grond in Zwitserland, wordt gejaagd op de allerkleinste deeltjes. Een van die jagers is deeltjesfysicus Ivo van Vulpen. Hij was onderdeel van het team dat tien jaar geleden een nieuw elementair deeltje ontdekte: het higgsdeeltje. Van Vulpen vertelt over hoe hij, met hulp van de deeltjesversneller van CERN, naar de bouwstenen van ons heelal speurt.  Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: [email protected]

Kernenergie is terug van weggeweest, maar de angst voor een kernbom ook. En dat laat zien dat de jacht op de allerkleinste deeltjes niet enkel mooie kennis oplevert, maar ook onbedoelde gevolgen kent. Een aflevering over de donkere kant van kennisuitbreiding, naast de hoop die het biedt op een betere toekomst.  Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: [email protected] Wil je abonneren op de nieuwsbrief van NTR wetenschap? Meld je dan hier aan

Ze vliegen met miljarden tegelijk overal doorheen. Ze worden daarom ook wel de 'spookdeeltjes' genoemd: neutrino's. Het zijn een van de bouwstenen van ons bestaan, een van de elementaire deeltjes.  Petra Grijzen gaat in gesprek met deeltjesfysicus Rasa Muller. Zij is op jacht naar neutrino's en probeert ze te vangen. Rasa Muller neemt ons mee in die wereld van het allerkleinste. Wat komen we tegen als we inzoomen vanuit onze wereld, naar de wereld van de spookdeeltjes? Heb je vragen of wil...

Stel: je pakt een stuk kaas en hakt deze keer op keer doormidden. Hoe vaak kan je die kaas doormidden hakken, tot er echt niets meer overblijft? Het klinkt als een raadsel voor in de kroeg, maar het antwoord op deze vraag behelst het raadsel van het universum. Wat zijn de allerkleinste deeltjes waar onze werkelijkheid uit is opgebouwd? We stappen samen de lift in en dalen in deze eerste aflevering af tot atoom niveau.  Wil je reageren? Mail dan naar: [email protected]

Droom je wel eens dat je opeens nog een examen moet halen? Of dat je mond vol met kauwgom zit en je het er niet meer uit krijgt? Psycho-analyticus Tinka Prast denkt dat wat we dromen, een betekenis heeft. In deze aflevering ontrafelen we de dromen die luisteraars met ons deelden. En slaaponderzoeker Jaap Lancee komt nog een keer langs om vragen van luisteraars te beantwoorden.

Vliegen als een vogel, ademen onder water en telepathisch communiceren. Verslaggever Steven Smit gaat op zoek naar de echte meesters van de dromen. Mensen die tijdens hun dromen bewust zijn van het feit dat ze dromen; de lucide dromers. Droomreizigers die de mooiste werelden kunnen oproepen met hun eigen verbeeldingskracht. Maar kunnen lucide dromen ook helpen om van je onzekerheden af te komen, je sportprestaties te verbeteren of je grootste angsten te overwinnen?  Shownotes Graag de...

Ligt het antwoord op waarom we dromen verstopt in het brein van de slapeloze, de mensen die geen dromen hebben? Petra Grijzen spreekt hierover met hersenonderzoeker Eus van Someren. Hij wil slapeloosheid oplossen. Want goed kunnen slapen en dromen kan helend zijn voor mentale problemen. Shownotes Wil je meedoen aan het onderzoek van Eus van Someren, ga dan naar: slaapregister.nl/beter En heb jij nog vragen over dromen die wij hebben gemist? Stel ze alsnog! Ook kan je je eigen dromen met...

Eén op de drie Nederlanders heeft moeite met slapen. En wie niet slaapt, droomt niet. Wat doet dat met ons lichaam en onze geest? Verslaggever Tom Hofland gaat op onderzoek uit en spreekt o.a. met slaaponderzoeker Jaap Lancee, die tips geeft over hoe je beter kunt slapen, en postdoctoraal wetenschapper Rick Wassing, die het brein tijdens de slaap probeert te hacken. Shownotes Heb je problemen met slapen, en beïnvloedt het je leven overdag? Het beste kun je met je klachten langs de huisarts...

Je praat misschien wel eens tijdens je slaap, maar er zijn ook mensen die 's nachts agressief worden. Ze schoppen en slaan tijdens hun droomslaap. Somnoloog en neuroloog Maartje Louter van het Erasmus MC ziet patiënten met dit soort problemen. Ze onderzoekt wat er gebeurt in het lichaam tijdens de slaap en wat dit zegt over je gezondheid.

Misschien heb je wel eens een voorspellende droom gehad. Snel je ticket omgeboekt, omdat je droomde dat het vliegtuig neerstortte. Paranormaal, of puur toeval?  Verslaggever Steven Smit gaat langs bij psycholoog Jacob Jolij, filosoof Hans Gerding, historicus Sandor Chardonnens en slaaponderzoekers Jaap Lancee en Annette van Schagen. Hoe kunnen we voorspellende dromen wetenschappelijk verklaren? 

Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie. Maar wat als die duistere dromen zo eng zijn dat je niet meer durft te slapen? Petra Grijzen gaat in gesprek met onderzoeker en therapeut Annette van Schagen. Haar missie is om mensen van hun nachtmerries af te helpen. Ze wordt dan ook wel de 'nachtmerriepsycholoog' genoemd.

Nachtmerries, slaapverlamming en nachtelijke hallucinaties. Onze duivelse dromen zijn al eeuwen een inspiratiebron voor kunstenaars, en voor sommigen van ons een reden om zo lang mogelijk wakker te blijven. Verslaggever Tom Hofland gaat langs bij historicus Sandor Chardonnens en slaaponderzoeker Jaap Lancee om erachter te komen wat die duivelse dromen over ons zeggen. Hoe komt een droom überhaupt tot stand? En hoe moeten we ze interpreteren? 

In Atlas hoor je de meest fascinerende wetenschappelijke inzichten, en kijken we naar de mens áchter de wetenschapper.  Hoe komen ze tot hun experimenten, waar bouwen ze op voort en wat zijn hun f**k ups? Verhalen over nieuwsgierige mensen die streven, worstelen, falen en slagen. Petra Grijzen spreekt ze en ontvangt verslaggevers die zelf op onderzoek gaan in de kleurrijke wereld van de wetenschap.

Ergens voorbij de baan van planeet Neptunus cirkelt mogelijk nog iets zwaars om de zon. In column #115 speculeerden we al dat het hier misschien om een klein zwart gat gaat. Vandaag schijnen we nieuw (infrarood) licht op de zaak. https://nl.wikipedia.org/wiki/IRAS_(satelliet) https://www.researchgate.net/publication/28643555_The_Infrared_Astronomical_Satellite_IRAS_mission https://arxiv.org/pdf/2111.03831.pdf https://irsa.ipac.caltech.edu/applications/Scanpi/ https://twitter.com/VRubinObs

Vannacht is theoloog Thomas Quartier te gast in Focus. Hij is sinds kort onze nieuwe Theoloog des vaderlands. Thomas groeide op in Duitsland, ging theologie en filosofie studeren in Nijmegen en woont al bijna tien jaar als monnik in een Benedictijns klooster in Leuven. Als hoogleraar theologie aan de Radboud Universiteit onderzoekt hij rituelen.  In dit nachtelijke uur heeft hij zijn gitaar en mondharmonica meegenomen naar de studio. Want naast dat hij groot fan is van gregoriaanse muziek is...

En de kerstaflevering, dat is meestal een heel aparte column. Merry x-mas! ?  

We gooien te veel eten weg, jaarlijks meer dan 2 miljard kilo. Sanne Stroosnijder verbonden aan Wageningen University & Research geeft de moed niet op, ‘hoopvol zijn de resultaten van het onderzoek tijdens de lockdown, een kwart van de mensen geeft aan minder eten weg te gooien, dat biedt kansen!’. Hoe komt het tegen gaan van voedselverspilling bovenaan de prioriteitenlijst van zowel boeren, de restaurants, de bedrijven en wij als consument minder verspillen? 

De James Webb Space Telescope. Ook Hens probeert nog een poging om iets nieuws te zeggen over deze ruimtetelescoop, die volgende week gelanceerd zal gaan worden. Als alles naar plan verloopt natuurlijk... https://jwst.nasa.gov/content/webbLaunch/index.html https://jwst-pipeline.readthedocs.io/en/latest/index.html https://archive.stsci.edu/missions-and-data/jwst https://jwst.nasa.gov/content/webbLaunch/countdown.html

Gehuld in mysterie, foutief ook wel "The Dark Side of the Moon" genoemd... maar wat weten we eigenlijk over die achterkant van onze naaste buur? En welke rol speelt China hierin? https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-man-en-de-maan https://www.space.com/china-yutu-2-moon-rover-cube-shaped-object-photos https://www.space.com/moon-far-side-yutu-2-rover-weird-substance-analysis.html https://www.astronomie.nl/nieuws/nederlandse-antennes-uitgerold-achter-de-maan-1490  

Het wordt droger en droger op aarde en het tekort van water groter en groter. Die waterschaarste zorgt ook steeds meer voor conflicten. Zo waren in Iran protesten vanwege het watertekort in het land. Maar de oplossing voor dit probleem komt misschien wel van kunstenaar Ap Verheggen. Hij ontwikkelde de Sunglacier: een apparaat dat water uit lucht maakt. Zijn uitvinding is zelfs te bewonderen op de World Expo in Dubai. In Focus vertelt hij alles over zijn bijzondere uitvinding.