De historicus en de romanschrijver lijken tegenpolen: de één verdiept zich in de feiten, de ander verliest zich in fictie. In de vijfdelige serie Verzonnen verleden gaan journalisten Pieter van Os en Julie Blussé in gesprek over vijf beeldbepalende historische romans. Met deze week: Chinua Achebe’s klassieker Een wereld valt uiteen. Okonkwo: een man die op het breukvlak van verschillende tijdsgewrichten tevergeefs probeert vast te houden aan een wereldbeeld dat heftige concurrentie krijgt...

De historicus en de romanschrijver lijken tegenpolen: de één verdiept zich in de feiten, de ander verliest zich in fictie. In de vijfdelige serie Verzonnen verleden gaan journalisten Pieter van Os en Julie Blussé in gesprek over vijf beeldbepalende historische romans. Met deze week deel 4: 'Heren van de thee' Heren van de thee is een meeslepende vertelling die de lezer onderdompelt in de levens van enkele Nederlandse plantersfamilies op Java, in de tweede helft van de negentiende eeuw. Dat...

De historicus en de romanschrijver lijken tegenpolen: de één verdiept zich in de feiten, de ander verliest zich in fictie. In de vijfdelige serie Verzonnen verleden gaan journalisten Pieter van Os en Julie Blussé in gesprek over vijf beeldbepalende historische romans. Met deze week deel 3: Gejaagd door de wind. “Het Noorden won de oorlog, maar het Zuiden won de strijd om de geschiedenis,” zo zegt men in Amerika over de burgeroorlog die daar van 1861 tot 1865 woedde. Daarmee wordt bedoeld,...

De historicus en de romanschrijver lijken tegenpolen: de één verdiept zich in de feiten, de ander verliest zich in fictie. In de vijfdelige serie Verzonnen verleden gaan journalisten Pieter van Os en Julie Blussé in gesprek over vijf beeldbepalende historische romans. Met deze week deel 2: 'De klokkenluider van de Notre-Dame'. Dit boek uit 1831 gaat over de befaamde gebochelde Quasimodo, maar ook over de Notre-Dame waar deze klokkenluider woont, over het Parijs waar die kathedraal het...

Een epische historische roman vol seks, moordpartijen en machtspolitiek over het leven van een historicus. Kan dat? Ja, als die historicus Claudius heet: de man die in 41 na Christus, na de moord op Caligula, trillend vanachter een gordijn geplukt werd, en tot keizer van het Romeinse Rijk werd gekroond. De Britse schrijver Robert Graves schreef met de fictieve autobiografie Ik, Claudius in 1934 misschien wel de bekendste historische roman aller tijden. Te gast over dit boek zijn hoogleraar...

In Het einde van de rode mens (2013) laat Svetlana Alexijevitsj getuigen aan het woord. Tientallen, zo niet honderden vrouwen (en een paar mannen) uit landen die samen ooit de Sovjet-Unie vormden, vertellen hun geschiedenis én hun kijk op de ontwikkelingen en omwentelingen van hun tijd.  Te gast is de Nederlands-Oekraïense schrijver en programmamaker Lisa Weeda. Herkent zij zich in de verhalen uit Het einde van de rode mens? En hoe kijkt zij aan tegen het gewicht van geschiedenis, dat zo...

In 1968 is de Culturele Revolutie in China in volle gang. Facties van de Rode Garde zijn in hevige gevechten verwikkeld. Beide ouders van Jung Chang zitten op haar zestiende verjaardag in detentie. 'Terwijl ik die nacht in mijn bed lag te luisteren naar de pistoolschoten en bloedstollende tirades die uit de luidsprekers schalden, kwam ik op een keerpunt', zo schrijft Chang in Wilde Zwanen.  NRC’s Chinacorrespondent Garrie van Pinxteren is te gast over Wilde Zwanen, het boek dat wereldwijd...

Het Achterhuis maakte de beklemming van het onderduiken voelbaar. Maar waarom groeide juist het dagboek van Anne Frank uit tot het bekendste ooggetuigenverslag van de Tweede Wereldoorlog? Te gast over Het Achterhuis is Roxane van Iperen, auteur van ’t Hooge Nest. Daarin verhaalt zij de geschiedenis van de twee Joodse zussen Brilleslijper. Zij verschaften ons na de oorlog een beeld van hoe het Anne Frank verging na het dagboek; uiteindelijk zouden ze Anne Frank in Bergen-Belsen...

'Wie meer wil weten over de oorlog in het oosten van Oekraïne, wie wil begrijpen waarom alle propaganda, ook de best bedoelde propaganda, uiteindelijk een belediging is voor de frontsoldaat, maar ook eenieder die het boek nog niet heeft gelezen, raad ik Van het westelijk front geen nieuws van harte aan', aldus schrijver Arnon Grunberg.   In Van het westelijk front geen nieuws beschreef Erich Maria Remarque de gruwelen en zinloosheid van de Eerste Wereldoorlog. Ook Grunberg heeft oorlog van...

Frederick Douglass is rond 1818 geboren op de Wye-plantage in Amerika. Zijn autobiografie is een van de eerste ooggetuigenverslagen die door een uit slavernij ontsnapte man zelf is opgeschreven. Het levensverhaal werd een bestseller in 1845. Douglass heeft de gruwelijkheden tijdens de slavernij zichtbaar gemaakt voor een breed publiek in Amerika en Europa.    Te gast over Het levensverhaal is journalist Dominique van Varsseveld, redacteur bij OVT. Ze schrijft over het slavernijverleden voor...

In 1497 reisde Amerigo Vespucci af naar Amerika. Zijn reisverslag De Nieuwe Wereld, half feit en half fabel, leest als een roman. Het zou het westerse beeld van Amerika vormen - het continent dat naar hem vernoemd is.    Maar hoe kan het dat Vespucci's ooggetuigenverslagen van de plaatsen die hij bereisde onze waarneming nog altijd kleurt? Te gast over deze doorwerking is Johan van de Gronden, filosoof en schrijver. meer weten over De eerste persoon:...

Nog op zijn sterfbed smeekten Marco Polo zijn vrienden hem om de sensationele verhalen over zijn reizen naar China en de grote Tartarenleider Koeblai Kan in te trekken. Maar hij bleef erbij: ik ben in China geweest. De discussie hierover is nog gaande. Een ding is wel zeker: zijn wonderlijke reisverhalen in De wonderen van de Oriënt maakten in middeleeuws Europa diepe indruk. Met kunsthistoricus en middeleeuwenkenner Sanne Frequin zetten we de vraag naar Polo's geloofwaardigheid op...

Rond 550 na Christus schreef Procopius de Anekdota, letterlijk ‘het niet gegevene’ - alles wat hij eerder niet had gezegd dus. Het is een sensationele schandaalkroniek, waarin de hofschrijver van keizer Justinianus I voorgoed afrekent met de corruptie en vunzigheid van het Byzantijnse hof waar hij voor werkte.   Pas eeuwen na zijn dood werd het uitgegeven en zou het ons beeld van de nadagen van het Romeinse Rijk vormen. Te gast is classicus Raphael Hunsucker.  meer weten over De eerste...

Nergens komt de geschiedenis dichterbij dan in ooggetuigenverslagen. Ze transporteren je naar de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, het paleis van de Mongoolse Koeblai Khan of het gruwelijke leven op een Amerikaanse slavernijplantage. Journalisten Pieter van Os en Julie Blussé nemen je in de OVT-serie De eerste persoon mee op tijdreis.  meer weten over De eerste persoon: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/fragmenten/de-eerste-persoon.html

Parlementaire enquête van 2002-2003 In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze aflevering: de enquête naar de gebeurtenissen rond de uitzending van militairen naar Srebrenica. Die gebeurtenissen kwamen bekend te staan als de ‘ernstigste tragedie sinds de Tweede Wereldoorlog’: de val van de door Nederlandse militairen bewaakte enclave Srebrenica in juli 1995, en de...

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze week: de parlementaire enquêtes in de nabije toekomst. Want terwijl de parlementaire enquête over gaswinning in Groningen aan de gang is, staan er nog twee op het programma voor de komende maanden: één naar het corona-beleid, en een tweede naar de toeslagenaffaire. Wat mogen we verwachten van de parlementaire...

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze aflevering: de enquête naar grootschalige bouwfraude. Lange tijd waren we er in Nederland van overtuigd dat onze bouwondernemers sluw en handig waren, en onze ambtenaren bureaucratisch en traag. En dat er, op een enkele louche uitzondering na, in ons gidsland geen ruimte was voor fraude en corruptie. In 2001 kwam aan het licht...

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze aflevering: de enquête naar de Bijlmerramp.

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze week: de enquête naar de opsporing en aanpak van welig tierende drugscriminaliteit. In de jaren 90 was de zware criminaliteit rondom drugsimperia nog een nieuw fenomeen. Dat vroeg dan ook om een strenge aanpak en moderne opsporingsmethoden. Een ontwikkeling die, volgens de parlementaire enquêtecommissie, tot een crisis leidde...

Deze week neemt onze Vakantieman (m/v) de luisteraar mee naar de prehistorie. Om de reistip van paleontoloog Melanie During te volgen heb je geen vliegticket of treinkaartje nodig. Ogen dicht, en gaan.

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze week: de enquête naar de overheidssteun aan scheepsbouwconcern Rijn-Schelde-Verolme. Heel Den Haag wist van dit schandaal, maar niemand durfde in te grijpen. Want Nederlands trots, onze scheepsbouw die de concurrentie met Japan niet aan kon, stond op het spel. De overheid pompte in totaal 2,2 miljard in de zieltogende bedrijfstak,...

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. Deze week: de enquête naar het regeringsbeleid van 1940-1945. Kort na de oorlog verscheen een vernietigend rapport: zowel de regering in Londen als het Rode Kruis hadden gefaald bij de hulpverlening aan gedeporteerde Joden en politieke gevangen. Het vormde de aanzet voor de enquête naar het regeringsbeleid 1940-1945. Want als het...

In de 8-delige serie 'Als de overheid faalt' onderzoeken Jos Palm en Michal Citroen hoe de parlementaire enquête in het verleden wanbeleid aan de kaak stelde. In de eerste aflevering staan we stil bij het fenomeen van de enquête, en keren we terug naar 1887. Wat nu vanzelfsprekend lijkt, gebeurde toen voor het eerst: het middel werd ingezet om een misstand bloot te leggen. De ‘Enquête betreffende werking en uitbreiding der wet van 19 september 1874 en naar den toestand van fabrieken en...

De menselijke natuur #8: De bovennatuurlijke natuur Chihiro Geuzebroek over Gun Island van Amitav Ghosh. Waar is het toch ooit zo misgegaan, tussen mens en natuur? In de 8-delige serie 'De menselijke natuur' onderzoeken Jos Palm en Julie Blussé met filosoof Thomas Muntz en 8 uitgelezen gasten 8 teksten die ons natuurbeeld bepaalden. Vandaag de laatste aflevering: kunstenares en klimaatactivist Chihiro Geuzebroek over Gun Island van Amitav Ghosh. Deen Dalta wil zich niet voegen naar de...