W jaki sposób przejąć moment, w którym kończy się język?Kim lub czym jest współczesny wampir? I jak czytać dziś myśl ostatniej wielkiej humanistki, Marii Janion? Na te i inne pytanie próbujemy odpowiedzieć z Agnieszką Wolny-Hamkało, poetką, autorką powieści i sztuk teatralnych, członkinią zespołu badawczego Archiwum Kobiet IBL PAN. O czym rozmawiamy? Czym jest kamp? I dlaczego pojawia się w pracach i myśli Marii Janion? Wampiryczne AI i wampiryczny kapitalizm, czyli o zasysaniu...

Wydawcy jej nienawidzą [zobacz memy] Tym razem, z Olgą Drendą, rozmawiamy o stereotypach i granicach: bo czy rzeczywiście „wielka” literatura rodzi się tylko z traumy? I czy żartować można ze wszystkiego? No i jak wyglądałby kanon śmiesznej kultury?  A poza tym: Dyskutujemy o bardzo długiej europejskiej tradycji humoru, terapeutycznym działaniu żartu i wyścigu państw o palmę narzekackiego pierwszeństwa.  Zadajemy sobie pytanie, dlaczego tak bardzo potrzebujemy dziś błaznów? Czyli o...

TOVE JANSSON WHO? Nie tylko Muminki. Czyli jak zostać artystką i zamienić życie w sztukę. Choć Jansson była Finką, pisała głównie po szwedzku. Jej życie rozciągało się niemal na cały XX wiek - od zawieruch wojennych, prez depenalizację homoseksualizmu (1971) niemalże po legalizację związków partnerskich na północy Europy. Była skrupulatna i uważna na detale - jej notatki i zeszyty potrafiły w całości opisywać schemat działania maszyny, o której tylko wspomniała w tekście. Tove Jansson...

Przed Wami antypodsumowanie roku 2023 - dlaczego anty? Bo razem z Magdaleną Gołdanowską - redaktorką nabywającą obcej prozy związanej z Wydawnictwem Czarne, rozmawiamy o zmieniającym się rynku książki w Polsce, polskiej i zagranicznej prozie, roli agentów, kupców i prywatnych literackich zachwytach, które trudno zamknąć w ramie 12 miesięcy. Wybiegamy też w przyszłość - czyli wspominamy o tym, co pojawi się na półkach w 2024 (a idą rzeczy potężne). A rozmowa jest treściwa - bo ponad...

Tym razem znajdujemy się na granicy dwóch stanów: Kentucky i Ohio. Toni Morrison w swojej twórczości zadaje pytania z gatunku tych najstrudniejszych - a co, jeśli nie ma dobrego wyboru?  00:11:54 WHY Toni? Co łączy Jima Morrisona z Toni M? Czym jest życiopisanie? I co ma z tym wspólnego Flaubert? 00:17:44 Blackstoria, czyli co? O dziejach pewnego - świeżo ukutego (pewnie wcale nie) - pojęcia. 00:19:45 Historia arcydzieła: Umiłowana (przeł. K. Gucio) i w całości odcinka: o...

Przy okazji 15. edycji Conrad Festival udało mi się porozmawiać z pisarzem, o najbardziej złożonej tożsamości, jaką można sobie wyobrazić. Razem z Eduardo Halfonem rozmawiamy o: - mozaice tożsamości, czyli metaforze szafy: jakie kostiumy wiszą w szafie Halfona (gwatemalskie, polskie, syryjskie, libańskie, amerykańskie i francuskie)? Które "przebranie" jest mu najbliższe? - wachlarzu tożsamości, czyli o tym, czy kim się jest, kiedy przebranie się zdejmuje? - o strategiach przetrwania Żydów:...

Gdzie dziś, w sferze naszych działań indywidualnych i społecznych, znajduje się literatura? Razem z Grzegorzem Jankowiczem, filozofem literatury, krytykiem literackim, eseistą i dyrektorem programowym Conrad Festival stajemy wbrew bezsilności, zadając sobie pytanie o to, co może dać nam literatura? No i - w jaki sposób Kafka korzystałby z Facebooka? I dlaczego bał się snu? O czym rozmawiamy? literatura jako część rzeczywistości (nie wbrew, nie zamiast, nie w opozycji)- o najnowszym...

W 2023 roku Karakterowi, najbardziej znanemu wydawnictwu niezależnemu, wybija 15. lat działalności na rynku. To również 15. lat zmian społecznych, politycznych i kulturalnych. Zatem: czy wydawca musi mieć misję? Czyli po co Przemek Dębowski wciąż publikuje książki? jak zmieniliśmy się my i rynek? Czyli czasy dolara za 2 złote i świecie ziszczonego snu w jaki sposób Karakter znajduje swoich autorów? I czego nie udało się przeforsować Przemkowi? co działo się z krytyką literacką? I czy...

Susan Sontag - ikona, despotka, ostatnia wielka gwiazda humanistyki? Jak zabrać się do jej twórczości? Była nie tylko eseistką i pisarką, ale również wpływową krytyczką i teoretyczką kultury. Odwagą myślenia i pisania (może nawet zuchwalstwem) zmieniła oblicze współczesnej humanistyki. Jej esej "Notes on 'Camp'" z 1964 roku zrewolucjonizował sposób, w jaki rozumiemy sztukę, a krytyka wojny w Wietnamie oraz pomoc niesiona w trakcie wojny w Bośni wyznaczyła standard intelektualistom...

Razem z dr Pauliną Małochleb - krytyczką, akademiczką, uważną czytelniczką i twórczynią @ksiazkinaostro - rozmawiamy o WSTYDZIE. skąd bierze się wstyd? dlaczego wstyd jest skutecznym narzędziem dyscyplinowania kobiet? co wspólnego ze wstydem ma klasowość? I jak z kastową strukturą społeczną radzi sobie Francja? w jaki sposób Marie Ndiaye dekonstruuje model lewicowego zaangażowania? czy jest możliwa ponowna kolonizacja? jakie tematy są bliskie współczesnej literaturze francuskiej? ...

Z esejem jest pod górkę - każdy ma w głowie swoje wyobrażenie, a zdarza się, że mijamy się jak - sama nie wiem - statki na niebie, bo jednak myślimy o zupełnie różnych esejach. No to jaki jest współczesny esej? Wywrotowy, niesforny i buntowniczy czy rozwodniony, puszczony i bufoniasty? Czym jest (a czym nie) esej? Dlaczego czytanie to pakt z autorem / autorką? Co utrata Kresów miała wspólnego z tzw. „polskim esejem”? Skąd wzięło się porównanie Mitteleuropa z esejem jako...

Tym razem zapraszam Was do pierwszego odcinka "interwencyjnego", czyli opowieści o książce Emilii Dłużewskiej "Jak płakać w miejscach publicznych". - czy "ważny temat" książki usprawiedliwia formę? - między promocją a krytyką literacką - socjologicznie o literaturze, czyli o zapotrzebowania na konkretną literaturę i konsekwencjach wyborów - pisanie autofikcyjne czy...? Czyli o trzech książkach o doświadczeniu z ostatnich kilku lat Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz...

Tym razem, przy okazji poznańskiego spotkania, rozmawiam z profesorem Ryszardem Koziołkiem: literaturoznawcą, eseistą, rektorem Uniwersytetu Śląskiego, a co najważniejsze dla tej rozmowy - autorem kilku książek o czytaniu, pisaniu i rzecz jasna - samej literaturze. Niedługo po premierze ostatniego zbioru „Czytać, dużo czytać”, opublikowanego przez Wydawnictwo Czarne, dyskutujemy o tym, czy trzeba czytać wszystko, o współczesnych sprzymierzeńcach literatury, kanonie literackim i Oldze...

Co wspólnego ma „Berdyczów” Marty Kozłowskiej z „Prawiekiem” Olgi Tokarczuk? Czym jest literatura środka? Czy realizm magiczny jest jeszcze żywy w polskiej literaturze? I co z tym wszystkim ma wspólnego Odyseusz? „apokalipsa ludzi pracy” valtera hugo mae (przeł. Michał Lipszyc)– czyli opowieść o samotności i empatii Czy apokalipsa musi być widowiskowa?  O niewidzialnej i niskopłatnej pracy kobiet oraz statusie imigrantów Europy wschodniej O potrzebie miłości, choćby najbardziej...

Razem z Olgą Wróbel, założycielką Kurzojadów, muzealniczką, recenzentką wewnętrzną wydawnictw oraz krytyczką literatury rozmawiamy o nadziejach na 2023 rok i porachunkach z 2022. Czego jeszcze możecie się spodziewać? Lista tematów poniżej: Czy da się być „niezależną” krytyczką? I dlaczego potrzebny do tego inny etat? Co zaskoczyło nas  w 2022? - czyli o powrocie publiczności na festiwale i ucieczce ze spotkań literackich Książki, które warto, a o które przeszły bez echa: 1. Apokalipsa...

Po co Stanisławowi Lemowi kosmos? I czy jest w nim jeszcze dla nas miejsce? W kolejnym odcinku serii "Źródło" opowiadam Wam o mojej lekturze trzech powieści Stanisława Lema w dość specyficznym kluczu: . W jaki sposób Lem podważa nadrzędną pozycję człowieka w świecie? Czyli w jaki sposób Lem kwestionuje paradygmat antropocentryzmu?  Czy powieści Lema układają się w pewną całość? Jak łączy się zimna wojna, design lat 60. i pralka Frania z futurologią? Czy ludzkość nie jest błędem procesu...

Czy wiesz, że pornografia była kiedyś przeżyciem filozoficznym (i co wspólnego ma z porno Susan Sontag i architektura)? Albo że związki homospołeczne nie mają nic wspólnego z erotyką? Zastanawiało Cię, dlaczego kobiece ciało jednocześnie przyciąga i obrzydza? W 19. odcinku podcastu opowiadam o źródłach literackiej pornografii: zaczynamy od XVIII wieku, bo sprawa jest poważna - idzie o wielką zmianę - o nadejście nowoczesności.  Zaglądam do najważniejszego aktu z XIX. wieku, zerkam na jego...

#18 Światy: Co i jak czyta Ameryka? dr Piotr Florczyk Cześć! Tym razem witam się z Wami z Seattle, z University of Washington. Przed Wami rozmowa z drem Piotrem Florczykiem (wykładowcą, tłumaczem, jurorem nagrody krytyków literackich, poetą) o literaturze amerykańskiej i rynku książki w Stanach. Co się tutaj czyta - skąd tyle poezji, wszystkożernego eseju i karmienia literaturą w0jenną? Dlaczego nie trzeba załamywać rąk nad tylko 3 procentami przekładów względem amerykańskiej prozy? Skąd...

W rozmowie Rafałem Hetmanem bierzemy na warsztat reportaż: nie tylko premierową książkę gościa "Las zbliża się powoli" (wydawnictwo Czarne), ale również sam gatunek. - dyskutujemy o prawdzie w reportażu, etyce i granicach parafrazy i cytatu. - Z tym wiążę się kolejny duży temat: kategoria literackości w tekstach reporterskich: Czy fakt zawsze stoi w opozycji do metafory? I czym różni się literatura od reportażu literackiego? I czy reportaż musi cokolwiek rozstrzygać, zapełniać wszystkie...

Jeśli chcesz zostać patronką bądź patronem Raportu, zapraszam o tu: https://patronite.pl/raportzliteratury ✨w najnowszej serii Światy rozmawiam ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu: zdałam sobie sprawę, że o nich, mimo bycia literaturoznawczynią i krytyczką literacką, wiem najmniej. Dlatego też głos oddaję tu ekspertkom i ekspertom: proszę gości o listę lektur, a potem zderzam swoją perspektywę laiczki z wiedzą i zajawą rozmówcy/rozmówczyni. Cykl rozpoczyna...

Co ma z nami robić literatura? Razem z Grzegorzem Jankowiczem nagraliśmy się na chwilę przed upublicznieniem programu Festiwalu Conrada. Rozmawiamy jednak nie tylko o programowaniu największego festiwalu literackiego w Polsce, ale przyglądamy się również: wspólnotom (i ich nie zawsze pozytywnym wpływie na jednostki), bo to właśnie wspólnoty są naczelnym hasłem tegorocznej edycji aktywizmowi literackiemu i literaturze jako formie życia. W jaki sposób zmienić i animować życie literackie?  ...

Tym razem z Profesorem Michałem Pawłem Markowskim rozmawiamy o literaturze globalnej (i czym różni się od tej światowej), o neurotycznej kondycji polskiej literatury, o wojnach nowoczesnych plemion, statusie humanistyki i paradoksach współczesnego świata. A w tle: odbiór Olgi Tokarczuk w Stanach, Festiwal Conrada i odpowiedź na pytanie, czego Profesor szuka w literaturze.  Lista tematów poruszonych w odcinku: Czym różni się literatura światowa od globalnej? I dlaczego lepiej mówić o tej...

Co czyta Japonia? Tym razem zapraszam Was do wysłuchania rozmowy nie o polskim rynku książki (a przynajmniej - nie tylko). W roli głównej: Anna Wołcyrz, tłumaczka, specjalistka od japońskiej literatury, ale także współtwórczyni Tajfunów - wyjątkowego wydawnictwa, które przybliża czytelniczkom i czytelnikom dzieła z Azji Wschodniej. Czym jest literatura czysta? Jak i o czym pisze się niemal po drugiej stronie globu? Posłuchajcie raportu z japońskiej literatury współczesnej: o kraju, gdzie...

Polski rynek książki to w zdecydowanej większości tłumaczenia z języków obcych. Jesteśmy zanurzeni w kulturze przekładu. Dwunasty odcinek raportu jest rozmową o zawodzie tłumaczki literackiej. Z Agą Zano, autorką przekładu m. in. Dziewczyny, kobiety, innej Bernardine Evaristo (a ostatnio Aktów desperacji Megan Nolan), rozmawiamy o:  - stawaniu się tłumaczką i budowaniu własnej marki,  - wydawnictwach, które coraz częściej pełnią funkcję kuratorów literatury (m. in. Cyranka, Filtry, ArtRage)...