آزادی اراده و مسئولیت؛ میراث روشنگری های معتزله تلاشهای معتزله در تاریخ تفکر اسلامی به رغم مخالفتها و موضع گیریهای بسیار شدیدِ اشاعره و سایر گروههای متعصب دینی علیه آنان، موجب نهادینه شدن افکار روشنگرانه ی باقی ماندنی شد که میتوان آنها را میراث معتزله در جهان اسلام نامید. به مهمترین آنها اشاره می کنیم : معتزله اختیار برای آدمی را مقدمة ضروری اعطای مسؤولیت اخلاقی به انسان از یکطرف و عدل الهی از سوی دیگر می­دانستند.    از آنجا که معتزله از قدریه پیروی می­کردند، سخت معتقد به اختیار بشر بودند. به نظر آنان اختیار بشر و عدل الهی بایست توأم باشد. بشر باید در اعمالش مسؤول تلقی شود و الا لازم می­آید که خدا در مجازات گناهکاران در آخرت عادل نباشد. ادامه متن : https://RoshangariDini.org