در زمان شاه ایران با همۀ کشورهایِ جهان به ویژه کشورهایِ خاور میانه روابطِ عادی و دوستانه داشت. ارتش نیرومندی که شاه پدید آورده بود، به رغم ضربه‌هایی که انقلابیان بر پیکر آن فرود آوردند، توانست در برابر حملۀ عراق مقاومت کند. افزایشِ توانِ نظامی ایران در زمان شاه نه تنها شوروی‌ها بلکه بعضی محافل سیاسیِ آمریکا را نیز نگران کرده بود. پس از انقلاب، رهبران تازه به قدرت رسیده و در رأس آنان، آیت‌الله خمینی، اساس سیاستِ خارجیِ ایران را بر مفهومِ ناروشنی به نام «استکبارستیزی» قرار دادند. یکی از اصول سیاستِ خارجیِ جمهوری اسلامی «دفاع از حقوق همۀ مسلمانان» است. اما با کاربستِ آن، رهبران ایران نه تنها بیشتر کشورهای مسلمان بلکه اسلام‌گرایانِ ضدغربی را نیز به دشمن ایران تبدیل کرده‌اند. آنان زیر عنوان «اسلام» از جریان‌هایِ سیاسیِ شیعی پشتیبانی می‌کنند. امروز ایران در جهان کشوری مطرود است. انزوای بین‌المللیِ آن در تاریخ درازآهنگ‌اش سابقه ندارد. چهارشنبۀ گذشته ششم مارس حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در دیداری رسمی از استان گیلان گفت: ایران در شرایطِ جنگِ اقتصادی قرار دارد و من از اردیبهشت ماه سال جاری چندین بار در خدمت مقام مُعَظَّم رهبری گفته‌ام: ما در میدان جنگ به یک فرمانده نیاز داریم تا همۀ مسئولان و ارگان‌هایِ مختلف در کنار هم با یک فرماندهیِ واحد کار خود را پیش ببرند و دشمن را وادار به شکست کنند. اما مقام رهبری پیشنهاد مرا برای فرماندهی رد کرده و رهبری این جنگ را به من واگذار کرده است. بی‌گمان، منظور روحانی از جنگ اقتصادی بازگشتِ دوبارۀ تحریم‌های آمریکاست که با خروجِ رسمیِ آن کشور از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ آغاز شده است. اما جنگ اقتصادی تنها یکی از میدان‌هایِ جنگِ همه جانبه و بی‌سرانجامی است که ایرانِ اسلامی از فردای انقلاب ۱۳۵۷ در بیرونِ از مرزهای خود به راه انداخته و مردم کشور را در آن درگیر کرده است. با آن انقلاب روابط ایران نه تنها با غرب به ویژه آمریکا، بلکه با کشورهایِ خاورمیانه نیز به کل دگرگون شد. در سال‌های پایانیِ نظام پادشاهی، ایران با همۀ کشورهایِ جهان به ویژه کشورهایِ خاور میانه روابطِ عادی و دوستانه داشت. شاه به رغم روابطِ نزدیک‌اش با آمریکا با رقیب اصلیِ آن کشور یعنی شوروی نیز در گرماگرم جنگِ سرد مناسباتِ صلح‌آمیز داشت. امروز حتی مخالفان و دشمنانِ مُنصفِ او نیز می‌پذیرند که سیاستِ خارجیِ شاه در ۱۵ سال آخر حکومتِ او سیاستیِ مستقل بود. او حتی توانسته بود با اتحاد جماهیر شوروی و کشورهایِ وابسته به آن روابطِ ن