تندروهایِ ناسیونالیسم مرکزی با قانون اساسیِ ۱۹۷۸ مخالف‌اند، زیرا در آن از حق خودگردانیِ ملیت‌ها و مناطق گوناگونِ اسپانیا سخن رفته است. در مادۀ ۲ آن قانون از سویی از ملتِ اسپانیا یاد شده است و از سوی دیگر از ملیت‌ها و مناطقی که تشکیل دهندۀ «ملت اسپانیا» هستند. کارشناسان این تناقض را نشانۀ نوعی سردرگمی تاریخی می‌دانند. مشکل اصلیِ ناسیونالیسم اسپانیایی را مورخان در نحوۀ شکل‌گیریِ اسپانیا جست و جو می‌کنند. پادشاهی اسپانیا در پایان قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم از به هم پیوستنِ قلمروهایِ پادشاهیِ‌ مسیحی شکل گرفت و نه از یکپارچه شدنِ آن‌ها. در نتیجه، اسپانیا نتوانست مانند فرانسه به دولت- ملتِ مدرن تبدیل شود. یعنی نتوانست از طریق ادغام و درآمیختن قلمروهای پادشاهیِ مسیحی دولتِ ملی به شیوۀ فرانسویان تشکیل دهد.