در ابتدای قسمت ۱۸۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بررسی منشاء یک شیء نورانی که هفته قبل در آسمان چند شهر ایران مشاهده شده بود پرداختیم و در ادامه به خبر نادرستی که درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل منتشر شده بود اشاره کردیم. همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دو ادعا درباره دونالد ترامپ و یک ادعا به اسم ایلان ماسک مطرح شده بود که هر سه را رد کردیم. اخیرا اظهارنظری از علی خامنه‌ای منتشر شد که مدعی بود «جومونگ» یک شخصیت خیالی است؛ ادعایی که برای اولین نیست که مطرح می‌کند. ما درباره رد این...

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم. در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود. در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد،...

اخیرا مسعود پزشکیان لایحه بودجه ۱۴۰۴ را تحویل مجلس داد؛ لایحه‌ای که هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا، تفاوت زیادی با بودجه‌های سال‌های قبل دارد.  در یازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، درباره لایحه بودجه ۱۴۰۴، نحوه مواجهه مجلس با بودجه، درآمدهای نفتی و افزایش چند برابری سهم نیروهای مسلح از نفت صحبت کرده‌ایم.  هزارداستان بودجه کار مشترکی از فکت‌نامه و رادیو فردا.  هزارداستان بودجه در کست‌باکس هزارداستان بودجه در سایت رادیو فردا سایت‌ ایران‌بودجه بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴ لایحه بودجه...

در قسمت ۱۸۷ پادکست هفتگی فکت‌نامه اغلب فکت‌چک‌ها با درگیری‌های اخیر اسرائیل، ایران، حماس و حزب‌الله ارتباط دارد. پس از دو فکت‌چک درباره یحیی سنوار یعنی وصیت‌نامه منتسب به او و ادعای حضور او در جنگ عراق علیه ایران، سراغ تصاویر نادرستی رفتیم که به حمله اخیر اسرائیل به ایران نسبت داده شده بود. چند عکس قدیمی و عکس‌ها و ویدیوهایی از بیروت، از جمله تصاویری بود که به جای تصاویر واقعی حمله اسرائیل استفاده شده بود. ویدیویی که به یکی از سربازان جان‌باخته در حمله اسرائیل نسبت داده شده بود، ادعای حضور یک...

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود. این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند. در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در ابتدای قسمت ۱۸۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه اشاره کرده‌ایم که به‌تازگی مجموع دانلود پادکست‌های ما در پادگیرها از مرز یک میلیون دانلود گذشت. در ادامه به چند موضوع مرتبط با سلامت پرداختیم؛ ابتدا درباره بی‌اعتبار بودن «آزمایش بکارت»، سپس ادعای درمان سرطان با «فستینگ»، سوم، ادعای اثر «میدان شعوری» در درمان سرطان کبد و البته مشکلات تامین دارو در اروپا. چند تصویر نادرست یا ساختگی، سوژه‌های بعدی این پادکست هستند؛ تصویر نادرست منتسب به کشته‌شدگان افغانستانی در مرز ایران، عکس‌های ساختگی از فرودگاه بیروت...

چرا #واحد_پول بودجه کشور به «میلیون ریال» است؟ چند هزار هزار میلیارد یعنی چقدر؟ میلیون، میلیارد، بیلیون، تریلیون؛ مشکل ما با اعداد بزرگ چیست؟ چرا حساسیتمان را به عددها و مقیاس آنها از دست داده‌ایم؟ «بحران عدد» و نقش #بودجه در تشدید آن، موضوع دهمین قسمت این پادکست است. هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در پادگیرها دنبال کنید. سایت‌ ایران‌بودجه قانون بودجه ۱۴۰۳  مستند «گوهرشاد، تاریخ‌سازی به نفع حجاب اجباری» مستند «بزرگ‌نمایی یا عددسازی؛ در انقلاب ۵۷ چند نفر کشته...

در قسمت ۱۸۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به برخی نقدها و ابهام‌های چند مخاطب نسبت به درستی‌سنجی اظهارات یک اقتصاددان درباره وضعیت مصرف بنزین در ایران پاسخ دادیم. در ادامه، چند ادعای مرتبط با تنش‌های اخیر ایران و اسرائیل را مرور کردیم. یکی از آنها، ادعای بی‌اساس کشته‌شدن رئیس ستاد ارتش اسرائیل در حمله حزب‌الله لبنان و توضیح درباره خبرهای مشابه آن است. عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با پابند الکترونیکی را نیز در بین این سوژه‌ها بررسی کردیم. یک ویدیوی ساختگی که مدعی بود وزیر دارایی اسرائیل را نشان...

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود. این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند. در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در قسمت ۱۸۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه، چند مورد از عکس‌ها و ویدیوهایی را که به حمله موشکی ایران به اسرائیل منتسب شده بود، اما نادرست بودند، بررسی و مرور کردیم. یک عکس دستکاری‌شده با عنوان ازدواج زوج لبنانی با پس‌زمینه موشک‌های ایرانی در رسانه‌های ایران زیاد دست به دست شد، که از نمونه‌های بارز همین تصاویر نادرست محسوب می‌شود. برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی، ویدیوی قدیمی انفجار یک برج در مسکو را با عنوان اصابت موشک ایرانی به قلب تل‌آویو منتشر کرده بودند، تا جایی که اکانت رسمی دفتر رهبر...

کلمه «دانش‌بنیان» یکی از کلیدواژه‌های پراستفاده رهبران جمهوری اسلامی، به خصوص علی خامنه‌ای در دهه ۱۳۹۰ است. در نهمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ این موضوع رفته‌ایم که چگونه این عبارت تخصصی تبدیل به یک پروژه سیاسی پرهزینه شد. در این قسمت درباره رشد بسیار سریع و مشکوک شرکت‌های دانش‌بنیان و بار مالی آن برای بودجه و اقتصاد ایران صحبت می‌کنیم.    هزارداستان بودجه در کست‌باکس هزارداستان بودجه در سایت رادیو فردا سایت‌ ایران‌بودجه قانون بودجه ۱۴۰۳  گزارش رادیو فردا درباره شرکت‌های دانش‌بنیان

در قسمت ۱۸۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا چند خبر و تصویر ادعایی درباره حملات اخیر ایران علیه اسرائیل را مرور کوتاهی کردیم. در ادامه، درستی‌سنجی ویدیویی قدیمی را که ادعا می‌شد مربوط به شادی مردم لبنان بعد از کشته شدن سیدحسن نصرالله است، مرور کردیم. اخیرا نتایج یک نظرسنجی درباره درگیری‌های اسرائیل و فلسطین بعد از حمله ۷ اکتبر حماس در برخی رسانه‌های داخلی منتشر شد که یک نکته مهم و گمراه‌کننده داشت. چندی قبل در گزارشی مفصل به موضوع طب ارتعاشی، انرژی‌درمانی و انرژی شفابخش پرداختیم و در این قسمت...

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود. این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند. در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در قسمت ۱۸۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه، طبق معمول ابتدا چند موضوع مهم روز را اندکی مرور کردیم و سپس به عنوان نخستین فکت‌چک، توضیح دادیم که درباره انفجار پیجرها و بیسیم‌های حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم. در ادامه، به ویدیویی اشاره کردیم که برخی رسانه‌های ایران به عنوان حمله پهپادی حزب‌الله منتشر کرده بودند، اما ماجرای دیگری داشت. چندی قبل ادعایی نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی» مطرح شده بود که در این قسمت پادکست به طور مفصل به آن پرداخته‌ایم. مسعود پزشکیان در نشست خبری خود جمله‌ای را...

در گیر و دار بررسی بودجه سال ۹۸ ناگهان خبر رسید که علی خامنه‌ای دستور داده که فرایند بررسی متوقف شود و بودجه برای «اصلاح ساختاری» به دولت بازگردانده شود. از آن زمان نزدیک ۶ سال می‌گذرد و عبارت «رهنمودهای رهبری برای اصلاح ساختار بودجه» در رسانه‌ها و مراجع رسمی بارها دست به‌دست و تکرار شده است.  در هشتمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ این سوال رفتیم که منظور رهبر جمهوری اسلامی از «اصلاح ساختار بودجه» چیست؟    هزارداستان بودجه در کست‌باکس هزارداستان بودجه در سایت رادیو فردا سایت‌ ایران‌بودجه قانون...

در قسمت ۱۸۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا به مقاله‌ای اشاره کردیم که به درخواست مجله «تایم» از فکت‌نامه، تهیه و در وبسایت این مجله منتشر شد. سپس برخی خبرهای اولیه درباره انفجار چند هزار پیجر در لبنان را مرور کردیم. در ابتدای فکت‌چک‌های پرتعداد این هفته، به ویدیویی اشاره کردیم که ادعا شده مربوط به وداع کادر درمان با پیکر مهسا امینی است. ادعای نادرست مسعود پزشکیان در نشست خبری خود درباره موشک‌های هایپرسونیک ایران، فکت‌چک دیگری است که در این قسمت درباره آن توضیح دادیم. ویدیویی که برخی با استناد به آن...

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در قسمت ۱۸۰ پادکست فکت‌نامه ابتدا به خبرها درباره هک گسترده سیستم بانکی ایران، سالگرد کشته شدن مهسا امینی و یک فکت‌چک بنزینی اشاره کردیم. در ادامه، به بهانه اظهارنظری از صادق بیت سیاح، ورزشکار ایرانی، درباره متن و حواشی حذف او از پارالمپیک پاریس که در روزهای اخیر پربحث شده بود، صحبت کرده‌ایم. سهم شرکت‌ها و اشخاص وابسته به بانک آینده از تسهیلات این بانک، موضوع دیگری است که به درستی‌سنجی ادعایی درباره آن پرداختیم. یک بازداشت امنیتی در ترکیه طی هفته قبل در رسانه‌های ایران بازتاب داشت، اما خبر...

شرایط صندوق‌های بازنشستگی در ایران بحرانی است؛ بحران ناترازی صندوق‌ها روز به روز تشدید و هزینه تامین مالی صندوق‌ها برای بودجه روز به روز تشدید می‌شود. امسال بودجه صندوق‌های بازنشستگی یک و نیم برابر کل کسری بودجه‌ای است مهم‌ترین عامل وجود تورم مزمن در ایران است.  در هفتمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، سراغ «صندوق‌های بازنشستگی» رفته‌ایم. درباره عمق بحران، دلایل آن، فساد و بی‌انضباطی‌های مالی و مسائل دیگری صحبت کرده‌ایم که مشکل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی در ایران را تبدیل به یک ابربحران...

در ابتدای قسمت ۱۷۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از مقدمه، به سه ادعای نادرستی که در حاشیه بازداشت پاول دورف، مدیر و مالک پیام‌رسان تلگرام منتشر شده بود اشاره کردیم. در ادامه ضمن مرور فکت‌چک مربوط به یک تجاوز انتقام‌جویانه در پاکستان، سابقه این مساله در پاکستان را هم بیان کردیم. در روزهای گذشته، از ویدیوی کوتاه یک کارناوال در اسپانیا برداشت نادرستی شده بود که گزارش درستی‌سنجی مربوط به آن را در این اپیزود مرور کرده‌ایم. یکی از ادعاهای پرحاشیه روزهای اخیر، آمار زایمان اتباع افغانستانی در کرج بود....

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود. این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند. در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور...

در ابتدا و انتهای قسمت ۱۷۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بازداشت پاول دورف، مدیر پیام‌رسان تلگرام و خبرهای مربوط به آن اشاره کرده‌ایم که از جمله اخبار مهم این روزها محسوب می‌شود. دو فکت‌چک مربوط به موضوعات جمعیتی، از جمله گزارش‌هایی هستند که در این پادکست به مرور آنها پرداختیم؛ نخست ادعایی شاخ‌دار درباره اینکه مهاجران افغانستانی به زودی به نژاد اول ایران تبدیل خواهند شد و دوم، برآوردی درباره جمعیت حال حاضر ایران که اثبات یا رد آن نیازمند دسترسی به یک آمار مهم است. ادعای تکراری درباره فواید...

«پروژه جمعیت» در ایران بیش از یک دهه پیش با دستور رهبر جمهوری اسلامی برای افزایش جمعیت کلید خورد و به سرعت تبدیل به یکی از کلان‌ترین و پرهزینه‌ترین پروژه‌های کلان در ایران شد.  سالانه هزاران میلیارد تومان از منابع بودجه، با مشارکت نهادها و گروه‌های ذی‌نفع هوادار حکومت برای پیشبرد این پروژه هزینه می‌شود، اما نه‌تنها تغییری در روند تغییرات جمعیتی رخ نداده، بلکه طبق آمار رسمی روند نزولی شاخص‌های جمعیتی به نسبت قبل شتاب بیشتری پیدا کرده‌اند.  در ششمین قسمت این پادکست درباره «پروژه جمعیت»، ابعاد و...