នាទីខ្ញុំនិយាយពីរភាសារបស់​យើងនៅ​សប្តាហ៍នេះ លោក ហ៊ែលសម្បត្តិ សូមលើកឡើង​នូវប្រធានបទ ថ្មីមួយទៀត​មកធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​ជូនលោកអ្នកស្តាប់ គឺស្តីពី៖ មរតកសាសន៍។ សាសន៍ ឬក្នុងភាសាសាមញ្ញហៅថា សំបុត្របណ្តាំរបស់បុគ្គលដែលស្លាប់ទៅ គឺជាលិខិតចុង ក្រោយរបស់មរតកជន ឬជនដែលបានស្លាប់ទៅហើយ។ សំបុត្របណ្តាំនេះមានសារសំខាន់ណាស់តាម ផ្លូវច្បាប់ ព្រោះវាគឺជាកិច្ចគតិយុត្ត « acte juridique »  ដែលមានគោលដៅចំបងក្នុងការបែងចែកទ្រព្យសម្បត្តិទៅតាមឆន្ទៈ របស់ម្ចាស់ទ្រព្យ នៅពេលម្ចាស់ទ្រព្យទទួលមរណៈ។ Notons d’emblée qu’il n’est pas obligatoire de faire un testament. En effet, en l’absence d’un testament valide, c'est la loi qui déterminera à la fois vos héritiers et la part à laquelle ils ont droit. C’est ce que l’on appelle dans le jargon juridique « la succession légale » (ou « ab intestat »). ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេគួរយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺ ប្រសិនបើសន្តតិកម្មឬការបែងចែកទ្រព្យរបស់មរតកជនធ្វើឡើង ទៅតាមច្បាប់ « la succession légale » ដោយសារមរតកជនមិនបានបន្សល់មរតកសាសន៍ឬសំបុត្របណ្តាំទេនោះ សន្តតិជនគឺជន ដែលនឹងមកទទួលទ្រព្យ និង បំណែងចែកទ្រព្យដែលកំណត់ដោយច្បាប់ អាចនឹងខុសពីឆន្ទៈរបស់ម្ចាស់ ទ្រព្យដែលបានស្លាប់ទៅ។ De plus, l’expérience des notaires en ce domaine, que ce soit ici au Québec ou ailleurs en Europe, démontre que les risques de conflit entre héritiers sont plus élevés dans le contexte de l’absence d’un testament valide. Ainsi, que vous possédiez ou non beaucoup de biens n’a pas d’importance. Ce qui compte par-dessus tout, c’est qu'ils soient transmis sans complication tout en respectant votre dernière volonté. មរតកសាសន៍ឬលិខិតបណ្តាំមានច្រើនទំរង់ និងមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នានិងខុសគ្នាដោយអន្លើ ពីច្បាប់នៃប្រទេសមួយ ទៅប្រទេសមួយ។ ដូចជាច្បាប់កម្ពុជាយើង តាមក្រមរដ្ឋប្បវេណីឆ្នាំ២០១៧ មរតកសាសន៍ បែងចែកជាបីទំរង់សំខាន់ៗ។ ទីមួយគឺ មរតកសាសន៍ដោយលិខិតយថាភូត « le testament authentique ou notarié »  ទីពីរគឺមរតកសាសន៍ដោយលិខិតឯកជន « le testament olographe » និងទីបីគឺមរតកសាសន៍ដោយលិខិតសម្ងាត់ « le testament mystique »។ លើសពីនេះច្បាប់កម