Kiedy w listopadzie 1899 roku do portu w Antwerpii przybija statek "Belgica", na jej pokładzie po ponad dwuletniej wyprawie wraca Henryk Arctowski. Załoga “Belgici” to pierwsi ludzie, którym udało się przezimować na Antarktydzie. Początkowo zimowania nie było w planach, ale w lutym 1898 roku statek utknął w lodach Antarktyki - na lodowym pustkowiu załoga spędziła ponad rok.  Pionierska wyprawa na południowy biegun na zawsze zapisała nazwisko Arctowskiego w historii badań polarnych. Imię...

Transcaucasian Trail "w budowie", czyli 1700 km przez Kaukaz z wieloma białymi plamami na mapie. Jako pierwsza osoba z Polski i pierwsza kobieta w ogóle pokonała go solo Dorota Szparaga. Dla pasji do długodystansowych szlaków porzuciła ustatkowane życie i pracę na etacie. Szparaga oraz inne podróżniczki spotkały się w Gdańsku na ósmej edycji Trampek - Spotkań Podróżujących Kobiet. Posłuchajcie relacji z festiwalu, a w niej m.in.: - czy Transcaucasian Trail jest trudny i dlaczego bardzo? -...

Według danych Centrum praw człowieka Viasna, od 2020 roku łącznie ponad trzy tysiące osób trafiło do więzienia z wyrokami politycznymi. Wśród nich są dziennikarze. Podczas tegorocznej edycji Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni jedna z nagród - za debiut - trafiła w ręce Mary Tamkovich, reżyserki i scenarzystki filmu "Pod szarym niebem". Opowiada on o białoruskiej dziennikarce, która zostaje zatrzymana podczas nadawania transmisji z protestów w Mińsku. Inspiracją do zrobienia filmu...

Vytautas Landsbergis zapisał się w historii Litwy zaangażowaniem w ruch Sąjūdisu końca lat osiemdziesiątych oraz późniejszą walką o niepodległość kraju. Dlaczego więc jest jednym z najbardziej skrajnie ocenianych polityków litewskich? Zapraszam do wysłuchania rozmowy z Dominikiem Wilczewskim, autorem książki “Litwa po litewsku”. Rozmawiamy o roli Vytautasa Landsbergisa w drodze Litwy do niepodległości, omawiamy kontrowersje wokół jego postaci oraz przyglądamy się, czy Gabrielius...

Reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet w końcu ma swój stadion, na którym przez najbliższe kilka lat będzie rozgrywać mecze domowe. Z Joanną Wiśniowską, dziennikarką specjalizującą się w sporcie kobiet (Gazeta Wyborcza, Wysokie Obcasy) sprawdzamy, w jakich warunkach grają polskie piłkarki.  Sieweczka obrożna przylatuje do nas wczesną wiosną, aby złożyć jaja na bałtyckich plażach. Gniazda sieweczek są trudne do zauważenia, przez co łatwo można je przypadkowo zadeptać. Błękitny patrol WWF...

Kiedy w maju w serwisie PAP w wyniku cyberataku pojawiła się fejkowa depesza wyraźnie mogliśmy się przekonać, że nie jesteśmy odporni na tego typu działania. Polska jest od lat celem ataków informacyjnych i propagandowych ze strony Rosji, a wojna w Ukrainie tę wojnę informacyjną zintensyfikowała. Zapraszam do wysłuchania rozmowy z Olgą Yurkovą, dziennikarką i współzałożycielką StopFake.org. Organizacja ta od dziesięciu lat aktywnie walczy z rosyjską dezinformacją, a wraz z wybuchem...

11 marca 2024 roku z Kłajpedy wyruszyła piesza wyprawa dookoła Bałtyku. O wyprawie "Save the Baltic Sea" oraz jej celach w Atlasie Świata opowiadają uczestniczki projektu: Rusnė Sabonaitytė, absolwentka nauk o ekologii i środowisku, która podczas wyprawy pełni rolę szefowej kuchni, oraz Laura Stukonytė, biolożka morska, w projekcie odpowiedzialna za kontakty naukowe.  Rozmawiam też z prof. Tymonem Zielińskim z Instytutu Oceanologii PAN o zagrożeniach dla środowiska Morza Bałtyckiego....

Narendra Modi rządzi Indiami od 2014 roku i wszystko wskazuje na to, że w tegorocznych wyborach jego partia (na marginesie warto wspomnieć, że Indyjska Partia Ludowa jest najliczniejszą partią na świecie - liczy aż 180 milionów członków) odniesie zwycięstwo po raz trzeci zapewniając swojemu liderowi kolejną kadencję na stanowisku premiera. Modi ma ambicje stworzenia z Indii światowego mocarstwa, a sprzyja temu obecna wielobiegunowość polityki międzynarodowej. W ciągu ostatniej dekady udało mu...

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że już w 2030 roku zmiany klimatyczne będą przyczyną ponad 250 tysięcy dodatkowych zgonów rocznie. Jest to nie tylko skutek fal upałów czy ekstremalnych zjawisk pogodowych. Wzrostowi będzie sprzyjać rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, również na obszarach, na których do tej pory w ogóle nie występowały.   dr n. med. Martyna Bykowska-Tumasz opowiada o tym, jak wraz ze zmianami klimatu będą się rozprzestrzeniać choroby tropikalne. Co temu sprzyja i...

Utwór "Balkony" zespołu Jazzpospolita otwiera dzisiejszy odcinek Atlasu Świata, doskonałe wprowadzenie do tematu rozmowy z Jakubem Drożdżem. Jak się promuje polski jazz za granicą? W jaki sposób polskie i zagraniczne instytucje wspierają eksport młodych artystów? Jak polski jazz jest odbierany w Chinach? Jakub opowiada też o inicjatywie "Jazz po polsku dookoła świata" i planowanych koncertach w dwudziestu krajach na czterech kontynentach. Jakub Drożdż jest dyrektorem ds. rozwoju Fundacji...

Czasami może się wydawać, że jakaś bariera jest nie do przejścia. Ale moje rozmówczynie w tym odcinku specjalnym pokazują, że pomimo różnych życiowych wyzwań spełnianie się w podróży jest możliwe. A czasami dzięki tym wyzwaniom otwierają się nowe możliwości, pojawiają nowe znajomości i fajne doświadczenia. Ania Olej-Kobus pierwszy raz pojechała do Afryki w wieku 7 lat, potem wracała już regularnie z własnego wyboru. Po przekroczeniu pięćdziesiątki nawet nie myśli o emeryturze od...

Trwająca od 2020 roku wojna o Tigraj w Etiopii mogła pochłonąć nawet pół miliona żyć. W listopadzie 2022 roku doszło do podpisania pokoju, który przez społeczność międzynarodową został przyjęty z ulgą. Jednak w sierpniu 2023 widmo wojny ponownie wróciło do tej części kraju. W Atlasie Świata o genezie wojny o Tigraj oraz obecnej sytuacji w Etiopii opowiada Kinga Turkowska. Kinga Turkowska jest historykiem, etiopistką i doktorantką w Katedrze Języków i Kultur Afryki na Wydziale...

Dwadzieścia lat temu Wyspy Owcze były postrzegane jako miejsce homofobiczne. Dyskryminujące było nie tylko prawo, ale też klimat, wynikający głównie z dużej religijności Farerów. Dziś mieszkańcy Wysp cieszą się równością małżeńską, prawem do adopcji przez pary jednopłciowe oraz tłumnymi paradami równości w stolicy archipelagu. O drodze Farerów i Farerek do równości małżeńskiej opowiada w Atlasie Świata Urszula Chylaszek. Książka Urszuli Chylaszek "Kanska. Miłość na Wyspach Owczych" (Wyd....

Miejsce, w którym Julia spędziła dwa półrocza – Lions Rump – znajduje się na południowym wybrzeżu Wyspy Króla Jerzego, nieco ponad 100 km od wybrzeży Antarktydy. Na wyspie znajdują się stacje badawcze kilku krajów, w tym Polski – to dla niej Julia prowadziła obserwacje i zbierała dane. Chcę was zaprosić do wysłuchania rozmowy, którą wprawdzie nagrałam dla innego projektu, ale jest na tyle przyjemna, że postanowiłam ją zrecyclingować do Atlasu Świata. Julia Kończak, leśniczka zawodowo...

Indie znajdują się wśród krajów z największą liczbą emigrantów. Według statystyk z 2020 roku 18 millionów osób pochodzących z Indii mieszka poza granicami swojego kraju. Jednocześnie liczba ta jest znikomym procentem całej populacji Indii i skala emigracji zagranicznej jest bardzo mała w porównaniu z migracjami wewnątrz kraju.  O tym jak, dokąd i dlaczego migrują Indusi rozmawiam z Weroniką Rokicką, autorką książki „Indie. Kraj miliarda marzeń”.  Dr Weronika Rokicka jest wykładowczynią na...

Komitet Praw Człowieka przy ONZ już trzykrotnie uznał, że Finlandia narusza prawa Saamów. Fińscy politycy od długiego czasu nie mogą dojść do porozumienia w kwestii reformy saamskiego parlamentu, na której wielu fińskim Saamom bardzo zależy. Saamowie to rdzenni mieszkańcy północnej części Europy. Przez niezwykle długi czas Finlandia, Szwecja i Norwegia prowadziły politykę wynaradawiania Saamów, odmawiając im prawa do własnego języka czy własności prywatnej. W drugiej połowie XX wieku...

Premiera rosyjskiego filmu „Turysta” (2021) w Bangi, stolicy Republiki Środkowoafrykańskiej (RŚA) zapełniła widzami cały stadion. Na pierwszy rzut oka zwykły film akcji zwykłym filmem nie jest – został zrobiony przez środowisko Grupy Wagnera, przedstawia w pozytywnym świetle rosyjskich najemników i odkrywa specyfikę rosyjskich wpływów na kontynencie afrykańskim.  O tych wpływach rozmawiam z Jędrzejem Czerepem, analitykiem ds. Afryki Subsaharysjkiej PISM. RŚA, z punktu widzenia Rosji, jest...

W połowie maja 2022 roku Szwecja oraz Finlandia zdecydowały o zgłoszeniu swojego akcesu do NATO. Wydawałoby się, że w obliczu agresji Rosji w Ukrainie i nieprzewidywalności P****a powinna wygrać postawa „wszystkie ręce na pokład”. Jednak turecki prezydent Recep Tayyip Erdogan stwierdził, że Turcja nie poprze członkowskich ambicji Szwecji i Finlandii, ponieważ te "wspierają kurdyjskie organizacje terrorystyczne".  Podobno Kurdowie to największa grupa etniczna na świecie, która nie posiada...

Wraz z końcem grudnia '22 mija rok nadawania Atlasu Świata.  Ten podcast nie istniałby bez moich wspaniałych rozmówców i rozmówczyń, którzy są naszymi przewodnikami po fascynującym świecie. Oraz słuchaczy i słuchaczek, dla których ten podcast powstaje. W krótkim trailerze opowiadam o idei, jaka mi towarzyszy przy pracy nad Atlasem Świata, usłyszycie też kilka głosów, które znacie ze zrealizowanych w 2022 roku rozmów: Stefana Jakimiuka z fundacji WWF Polska, Dagmary Bożek, popularyzatorki...

W połowie października władze Nowego Jorku ogłosiły nowy program walki ze szczurami. Burmistrz miasta Eric Adams walkę tę stawia na równi ze zwalczaniem przestępczości - szacuje się, że największy problem z obecnością szczurów w Stanach Zjednoczonych ma właśnie Nowy Jork na równi z Chicago i Los Angeles. W Nowym Jorku The Rat Action Plan jest kolejnym szeroko zakrojonym działaniem, poprzedni program zwany planem Billa de Blasio był realizowany od 2017 roku i miał zmniejszyć populację szczurów...

Relacje Turcji i Grecji to historia pełna napięć, a w ostatnim półwieczu kraje te kilkukrotnie znalazły się na granicy konfliktu zbrojnego. Nowy poważny kryzys polityczny narasta na Morzu Egejskim w momencie, gdy naszą uwagę pochłaniają wojna w Ukrainie i problemy energetyczne. Turcja i Grecja wzajemnie się oskarżają o prowadzenie wrogiej wobec siebie polityki - codziennością się stały liczne naruszenia przestrzeni powietrznej i morskiej, a prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan podczas...

Kobiety zajmujące się badaniami polarnymi były pionierkami w wielu dziedzinach i mają swój ważny udział w historii polarnictwa. Dzięki książce Dagmary Bożek "Polarniczki" mogliśmy przekonać się, jak niełatwe było przebicie szklanego sufitu - dziś kobiety kierują wiodącymi światowymi organizacjami zajmującymi się badaniami polarnymi, prowadzą stacje, zespoły terenowe i duże międzynarodowe wyprawy. Z inspiracji reportażu Dagmary Bożek powstaje pierwszy film dokumentalny o polskich...

Rosyjska wojna z Ukrainą przywróciła potrzebę debaty w Estonii, Łotwie i Litwie o dalszym losie pomników sowieckich, które wciąż jeszcze można znaleźć w wielu miastach i miejscowościach w krajach bałtyckich. Za słowami szybko poszły czyny. Ale nie zawsze decyzja o rozbiórce spotyka się z aprobatą lokalnych społeczności.  O nowej fali desowietyzacji rozmawiam z Bartoszem Chmielewskim z Ośrodka Studiów Wschodnich, ekspertem w tematach polityki i społeczeństw państw bałtyckich. Wspieraj...

W tym odcinku trzymamy się z dala od wielkiej polityki, ale blisko dużych marzeń. 6 miesięcy oraz 34 tys. kilometrów w drodze - to podróż Magdy Gumowskiej i Mariusza Łapińskiego dokoła Australii. W rozmowie do Atlasu świata wypytuję przede wszystkim o organizacyjną i logistyczno-techniczną stronę wyprawy.  Magda i Mariusz swoją podróż opisali w książce "Jak nie dać się zjeść Australii", a w swoich filmach na kanale YouTube opowiadają o wielu odwiedzonych miejscach.  Jeśli podobał Ci się ten...