W naszym podcaście zajmujemy się muzyką czasów zaborów.; szukamy tego, co kształtowało ówczesną muzykę polską oraz tego, co dało początek muzyce wieku XX i XXI. Poszukujemy tego wszystkiego, co składa się na swoisty genotyp polskiej muzyki: brzmienia, rytmy, formy, skale, kompozycje... Zajmujemy się twórczością kompozytorów znanych, ale też poznajemy twórców mniej znanych, czy wręcz nieznanych. Dziś będziemy rozmawiać o jednej z tych mniej znanych postaci – Józefie Nowakowskim. W naszym cyklu...

W dzisiejszym odcinku kreślimy panoramę polskiej kameralistyki pierwszej połowy XIX wieku. Tłumaczymy opóźnienie w stosunku do tego, co działo się w Wiedniu, opowiadamy o muzyce salonowej, nie zapominamy też o roli Józefa Elsnera, od którego wiele rzeczy w polskiej muzyce właśnie się zaczyna. Elsner był bowiem nie tylko pedagogiem Chopina, ale i Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego – i to właśnie na jego muzyce kameralnej w naszej rozmowie się skupimy... Gościnią odcinka jest mgr Jolanta...

Skomplikowana historia Polski wpłynęła w bardzo wyraźny sposób na biografie wielu kompozytorów. Ale na tego, którym zajmiemy się dziś, wpływa nadal – choć od jego śmierci minęło już ponad 75 lat. Jest on bowiem autorem utworu, który znają pewnie wszyscy – albo prawie wszyscy – Polacy. Problem w tym, że niewielu wie, jak brzmi nazwisko kompozytora… A słynna „Rota” – bo o tym utworze mowa – przysłania wielki i skomplikowany dorobek Feliksa Nowowiejskiego. Dziś skupimy się na jego pieśniach...

Jak wyglądała rola Adama Mickiewicza w kształtowaniu muzyki polskiej XIX wieku? Jak muzyka wpływała na wenę i twórczość wieszcza, a on – na utwory Karola Lipińskiego, Marii Szymanowskiej, Stanisława Moniuszki... O temacie, który splata sztukę muzyczną i literaturę, opowiada Małgorzata Sułek – muzykolożka, polonistka i kulturoznawczyni. Doktoryzowała się na podstawie dysertacji „Pieśni i ballady Stanisława Moniuszki w kontekście muzycznych interpretacji utworów poety” napisanej pod kierunkiem...

Dzieło Mieczysława Karłowicza to jedno z najwybitniejszych zjawisk w muzyce europejskiej początków XX wieku – muzyce wywodzącej się z kierunku neoromantycznego i postwagnerowskiego. Bo trzeba pamiętać, że twórczość Karłowicza należy rozpatrywać nie tylko w kontekście polskiego modernizmu przełomu wieków, ale i europejskiego fin de siècle’u. Wysoką pozycję w historii muzyki polskiej kompozytor zawdzięcza zaledwie sześciu poematom symfonicznym, skomponowanym między 1903 a 1909 rokiem, w którym...

Choć Józef Elsner był bohaterem naszego podcastu już kilkakrotnie, to pewien obszar jego twórczości pozostawał jeszcze przez nas niezbadany. Mowa o… polonezach na cztery ręce. Czy wykonywać je na fortepianie, klawesynie, a może jeszcze innym instrumencie klawiszowym? Na czym polega ich „nieoczywistość”? Jakie są ich walory artystyczne, historyczne i dydaktyczne? DNA Elsnerowskich polonezów zbadali dla nas Magdalena Bąk i Jerzy Michał Wardęski, czyli Klaviduo – duet klawesynistów , który...

Bohaterami tego odcinka będą dwaj kompozytorzy i pedagodzy – pianiści, których utwory posiadają niewątpliwą wartość dydaktyczną. Choć dzieli ich prawie 60 lat, to łączy znacznie więcej. Poza wspólnym gatunkiem muzycznym, po który chętnie sięgali, obu łączy także postać Chopina i stosunek do niego, choć tylko pierwszy z nich miał okazję go poznać. Mowa o Józefie Nowakowskim i Henryku Pachulskim. Gościem podcastu jest Marek Szlezer – pianista, pedagog, specjalista od kompozytorów zapomnianych....

Sztuka i pieniądze – często przeciwstawiamy sobie te dwie rzeczy. Czy słusznie? W dzisiejszym odcinku o relacjach między polską muzyką XIX wieku a sytuacją ekonomiczną pod zaborami opowiada Paweł Siechowicz – muzykolog, tłumacz, krytyk i edukator muzyczny, starszy asystent w macierzystym Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na interdyscyplinarnych obszarach wyznaczanych koniunkcjami: muzyka i ekonomia, muzyka i malarstwo, muzyka i...

II Symfonia Karola Szymanowskiego to dzieło, które skrywa wiele tajemnic. Jak naprawdę wyglądała pierwotna wersja tej symfonii i ile miała części? Jaką rolę w jej powstaniu pełnił Grzegorz Fitelberg? W jaki sposób po blisko 90 latach zyskała drugie życie? Na te pytania odpowie osoba, która najwięcej wie o Karolu Szymanowskim, czyli red. Teresa Chylińska, która poświęciła temu kompozytorowi całe zawodowe życie. W 1953 ukończyła studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach...

W 1905 r., wspólnie z Karolem Szymanowskim, Grzegorzem Fitelbergiem i Apolinarym Szeluto, założył Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich – ugrupowanie działające na rzecz promocji nowej muzyki polskiej za granicą. Jakim był kompozytorem, w jakim stylu tworzył, jaki instrument był dla niego podstawowym środkiem wyrazu? I wreszcie – czy dziś możemy wykorzystywać jego utwory do celów dydaktycznych? Na te i inne pytania, poświęcone Ludomirowi Różyckiemu, odpowiemy w tym odcinku...

Burzliwa i trudna historia Polski sprawiła, że wiele muzycznych dzieł zaginęło bez śladu. Szczęśliwie nawet po wielu latach zdarzają się odkrycia czy nieoczekiwane powroty. O takim właśnie powrocie, a może o nowym otwarciu dla „Koncertu skrzypcowego” Ludomira Różyckiego, rozmawiamy z Januszem Wawrowskim – skrzypkiem, wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, dyrektorem artystycznym międzynarodowych festiwali i laureatem nagrody Fryderyk w latach 2017 oraz 2019. Za...

„Działalność swą rozpoczął w czasach, kiedy rozległe ugory naszej gleby muzycznej zdawały się błagać same o uprawę, muskane drażniącym promieniem świetlanej Chopina. […] Potrzeba było zastępu pracowników, wzbogaconych środkami talentu, wiedzy i woli. Jednym z największych przodowników tego tak potrzebnego zastępu stał się […] Żeleński – oracz tej gleby wytrwały, z ukochaniem i świadomością swych celów ziarno siejący” – tak pisał o nim Felicjan Szopski, jego uczeń i autor pierwszej poświęconej...

Odcinek dla tych, którzy ostatnią rozmową o kameralistyce Józefa Elsnera rozbudzili swój apetyt na tego kompozytora – ale także dla tych, którzy jeszcze Elsnera nie zdążyli pokochać. Dzisiaj będzie ku temu wspaniała sposobność. Gościem podcastu jest dr Jakub Chachulski, adiunkt w Zakładzie Muzykologii Instytutu Sztuki PAN, członek zespołu redakcyjnego Monumenta Musicae in Polonia. Zajmuje się w pierwszym rzędzie twórczością operową Józefa Elsnera. Wykształcony jako muzyk wykonawca, absolwent...

Śledząc skomplikowane i bogate DNA naszej muzyki, ponownie przyglądamy się postaci Józefa Elsnera – kompozytora, krytyka muzycznego, przedsiębiorcy i pedagoga, nauczyciela m.in. Fryderyka Chopina, Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego i Józefa Krogulskiego. W jego bogatym dorobku kompozytorskim, obok utworów liturgicznych, scenicznych i orkiestrowych, znajdziemy wiele kompozycji kameralnych –w tym pierwsze zachowane na ziemiach polskich kwartety smyczkowe. O ojcu polskiej kameralistyki opowiada...

Bohaterką tego odcinka jest postać szczególna, choć przez wiele lat właściwie (niesłusznie) zapomniana. Pierwsza w Europie zawodowa pianistka i kompozytorka, menadżerka własnej kariery, podróżniczka, matka trojga dzieci, niezwykła, pewna siebie, niezależna kobieta. Mickiewicz nazwał ją „królową tonów”, wysławiał jej talent Goethe, współcześni uważali ją niemal za boginię, a wsparcia udzielali jej najwięksi kompozytorzy, jak Cherubini i Rossini. Mowa o Marii Szymanowskiej. O...

Tropiąc DNA Muzyki Polskiej, wracamy w rewiry doskonale znane, które na dobre weszły w krwiobieg polskiej sceny muzycznej, czyli rewiry moniuszkowskie. Przewodnikiem po tym świecie będzie tenor Sebastian Mach. Ukończył studia wokalne na Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie prof. Bogdana Makala. Współpracuje m.in. z Teatrem Wielkim – Operą Narodową, Warszawską Operą Kameralną, Teatrem Wielkim w Łodzi, Polską Operą Królewską, Operą Bałtycką. W 2021 roku brał udział w...

„Ja nic nowego nie tworzę, wędruję po polskich ziemiach. Jestem natchniony duchem polskich pieśni ludowych i z nich mimo woli przelewam natchnienie do wszystkich moich dzieł” – tak skromnie o swojej twórczości mówił Stanisław Moniuszko. I to właśnie pieśni – obok oper – stanowią trzon jego dorobku. W dzisiejszym odcinku przeniesiemy się więc do świata dziewiętnastowiecznej pieśni. Dowiemy się, dlaczego świat pieśni Moniuszki nie tylko jest fascynujący, ale może nas wciągnąć do reszty. Gościem...

Trudno wyobrazić sobie kod genetyczny muzyki polskiej bez jednego z najważniejszych elementów tego łańcucha, czyli Moniuszkowskiej „Halki”. O genezie jej powstania, różnicach między wersją wileńską a wersją warszawską, recepcji, reinterpretacjach i o tym, ile w „Halce” góralskości, ile polskości, a ile uniwersalnego człowieczeństwa, opowie dr Marcin Bogucki. Absolwent kulturoznawstwa, historii sztuki i muzykologii, adiunkt w Instytucie Kultury Polskiej UW. Obronił pracę doktorską dotyczącą...

Polonez, mazur, krakowiak, oberek i kujawiak tworzą kanon polskich tańców narodowych. W tej rozmowie spróbujemy wskazać od kiedy możemy mówić o fenomenie polskich tańców narodowych i kiedy owe pięć tańców zaczęto przypisywać do dziedzictwa kultury polskiej. Wskażemy czynniki, które wpływały na zwiększanie popularności, bądź spadek zainteresowania danym gatunkiem. Opowiemy też jak ewoluowała twórczość kompozytorska wokół wymienionych tańców. Gościem odcinka jest dr hab. Tomasz Nowak –...

Kto po śmierci Chopina pierwszy o nim pisał? Kto kłócił się o jego znaczenie w  historii muzyki? Kto chciał go zawłaszczyć, a kto wynosił na piedestał? Tematem odcinka są XIX-wieczni polscy biografowie Chopina. Gościem podcastu jest prof. dr hab. Magdalena Dziadek – muzykolog i teoretyk muzyki, wykładowczyni Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorka przekrojowej monografii poświęconej dziewiętnastowiecznym polskim biografom Chopina, a także opiekunka działu wykonawców z XIX...

Człowiek wielu talentów – kompozytor, pianista, pedagog, prawnik, publicysta i tłumacz… Bliski przyjaciel, uczeń, a także kopista i osobisty sekretarz Fryderyka Chopina. Niespokojny duch, człowiek łączący w sobie cechy – jak mogłoby się wydawać –  wręcz sprzeczne. A przy tym wszystkim niestety postać zupełnie zapomniana. Mowa o Julianie Fontanie. Gościem odcinka jest Marek Łuszczyk – socjolog, historyk specjalizujący się w XIX w., wieloletni współpracownik Muzeum Fryderyka Chopina przy NIFC w...

Kompozytor, dyrygent i pedagog, który zapisał się w historii muzyki polskiej na wiele sposobów. Uważany za prekursora polskiej szkoły narodowej, postać, która w zbiorowej świadomości funkcjonuje jako nauczyciel Fryderyka Chopina. Nauczyciel, który trafnie rozpoznał jego geniusz. O opus magnum Elsnera – „Pasji Jezusa Chrystusa” – opowiada Łukasz Borowicz: dyrygent, szef Orkiestry Filharmonii Poznańskiej i dyrektor muzyczny Filharmonii Poznańskiej, I dyrygent gościnny Filharmonii Krakowskiej....

Od samego początku był mu pisany los artysty, co miał mu przepowiedzieć ojciec już przy narodzinach. Nazywany „muzycznym wnukiem Chopina”, zasłynął jako znakomity wykonawca oraz wnikliwy interpretator jego twórczości. Jedni zachwalali go jako „cudowne dziecko”, inni (jak Stefan Kisielewski) ganili za „dowolności w tempach [...] i elementarny brak poczucia stylu”, jeszcze inni (jak Anton Rubinstein) cenili jego warsztat kompozytorski nad wirtuozerię gry. Sylwetkę i twórczość Raula Koczalskiego...

Czy można porównać komponowanie utworu do gotowania zupy? Przyzwyczajeni do romantycznych ideałów, mitu artysty, o każdym twórcy, także z wcześniejszych epok, chcemy myśleć w tych wzniosłych kategoriach. A więc: natchnienie, wielkie, genialne dzieła, nienaruszalne i doskonałe. A przecież kultura muzyczna to także utwory pisane szybko, na bardzo  konkretne potrzeby, wymagające wielu dopowiedzeń od wykonawcy. O takiej twórczości i zapomnianej postaci urodzonego w XVIII wieku Jakuba Gołąbka...

W dzisiejszym odcinku podcastu zastanowimy się nad kapryśnością historii… Nazywane pierwszym polskim baletem narodowym „Wesele w Ojcowie” swoją prapremierę miała w 1823 roku w Teatrze Narodowym w Warszawie i stała się manifestacją polskości. Spektakl szybko okazał się scenicznym przebojem – w XIX wieku gościł na warszawskiej scenie ponad 400 razy. Wystawiany był też za granicą. Co sprawia, że dziś nie wiemy o nim aż tak wiele? O tym porozmawiamy z Adamem Kuklą – muzykologiem, absolwentem...