De onderhandelaars in de kabinetsformatie treffen elkaar voorlopig niet meer aan tafel. Ze hebben elf dagen reces genomen. Alles is besproken, maar er zijn nog geen knopen doorgehakt. De informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol proberen nu de puzzel te leggen, want ze willen op 15 mei klaar zijn. Op 6 mei begint ‘de finale week’, zeggen ze. Ondertussen is de spanning te snijden. Aan de onderhandelingstafel, in de Tweede Kamer, binnen de VVD en in het demissionaire kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe de vlag erbij hangt en duiken – naar aanleiding van de frictie tussen Dilan Yesilgöz en Mark Rutte – in de schrijnende historie van politieke leiderschapswisselingen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Na vijf maanden praten is volgens PVV-leider Geert Wilders nog niet één knoop doorgehakt. Tegelijkertijd is hij - de leider van de grootste fractie - degene die wegloopt als ‘asiel en migratie’ niet snel genoeg naar zijn zin wordt opgelost. Al vanaf de aanwijzing van verkenner Gom van Strien blijkt de PVV niet in staat in de formatie en in het parlement een leidende politieke rol te spelen. En de anderen lijken dat ook niet meer te verwachten. Of het nu het cruciale strijdpunt van de financiën betreft of andere lastige thema’s, de formerende fracties draaien om de hete brij heen. Dat drie van de vier geen serieus doorgerekend program hadden, wreekt zich nu. Meest opmerkelijk is wel het lek uit de formatie dat ze een ‘asielcrisis’ willen uitroepen. Wie dat uitpluist ontdekt iets bijzonders. Het uitroepen van een crisis of noodtoestand blijkt vooral een procedurele ingreep die helpt vermijden inhoudelijke keuzes te maken. Een tijdelijke opt out richting Brussel. En dat proberen de vier fracties ook met landbouw, mest en stikstof. Het door de partijen zo vurig gewenste ‘akkoord op hoofdlijnen’ kan op deze manier weleens een optelsom van procedureel uitstelgedrag worden. Om binnen de coalitie potentiële conflicten vooruit te schuiven. Niet bepaald een wenkend perspectief waarbij Henk en Ingrid hun vingers aflikken! En hoe langer en stroperiger de formatie, hoe minder demissionair Rutte IV wordt. Dit leidt onvermijdelijk tot botsingen en ontploffingen. Met name in de VVD, tussen de oude en de nieuwe leider. Jaap en PG duiken in eerdere periodes van 'godenschemering' tussen oud en nieuw leiderschap en de tragiek en ontsporingen daarin. Van Johan Rudolf Thorbecke tot Bill Clinton en van Helmut Kohl tot Jan Peter Balkenende. Rutte merkt hoe hij greep verliest. En dat doet pijn. Maar ineens klinkt in Brussel een Italiaanse aria die hem een beetje kan opbeuren! *** Verder luisteren 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars 401 - Adieu Dries! 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 379 - Migratie: het werkeli