บรรยายเมื่อ 15-10-2565   314.อะไรคือความไม่ตื่น ความตื่น คือ การมีชีวิตที่เป็นปัจจุบัน และชีวิตที่เป็นปัจจุบันนั้น เป็นชีวิตที่ไร้เรื่องราว เป็นชีวิตที่มีแค่อาการปรากฏ  ความตื่น คือ การรับรู้อาการในขณะนี้ รับรู้ล้วน ๆ เพียว ๆ แล้วสามารถรู้เหตุของมันได้ว่า อาการที่กำลังเกิดขึ้นทั้งหมดในขณะนี้เกิดจากเหตุอะไร  เช่น เพราะความหมายของคำพูดที่กระทบเข้ามาในหูของเรา ทันทีที่มีการรู้ทั้งหมดของขณะนี้ ว่ามันมีที่มาที่ไปเกิดจากอะไร กระบวนการที่เราเรียกว่าความทุกข์ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่นั้น จะจบสิ้นไปอย่างไม่มีร่องรอยอะไรเหลืออยู่อีกเลย  และที่สำคัญคือ ไม่มีความรู้สึกเลยว่า นี่เราปฏิบัติถูกแล้ว เราดีแล้ว เราเข้าใจแล้วว่าจะต้องเห็นอย่างนี้ แล้วเก็บบทสรุปของประสบการณ์ในครั้งนี้ เตรียมไปใช้กับครั้งหน้า ความรู้สึกเดียวที่หลงเหลืออยู่คือ ความตื่น ความรู้สึกถึงชีวิตที่ตื่น  การฟังทั้งหมดที่ผมพูด ไม่สามารถจะทำให้ชีวิตของเราตื่นได้ ชีวิตที่เป็นความตื่นนั้นจะต้องเป็นการค้นพบชีวิตนั้นด้วยตัวเราเอง  และการที่ชีวิตจะตื่นขึ้นมาได้อย่างแท้จริงนั้น เราจะต้องทิ้งทั้งหมดที่เป็นทิศทางเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรม เพราะทิศทางนั่นเอง คือตัวปิดบังความตื่นของมนุษย์คนหนึ่ง ... ทุกวันที่เราอยู่ภายใต้ชีวิตที่ไม่จริง เรามีภาพของชีวิต เราวางแผนทั้งหมดเอาไว้แล้ว แผนทั้งหมดนั้นมีเป้าหมายเดียวในชีวิตคือ “ให้เราปลอดภัย”  แต่เราไม่ใช้คำนั้น เรานักปฏิบัติธรรมเราแยบยลกว่านั้น เราใช้คำว่า “เรากำลังอยู่ในทาง เรากำลังไปสู่ความหลุดพ้น”  เราใช้คำที่เหนือกว่าคำว่า “จริง ๆ ที่เราทำอย่างนี้ เพราะเรารักตัวเอง เราเห็นแก่ตัว เรา