บรรยายเมื่อ 12-11-2565   เราทุกคนเข้ามาปฏิบัติธรรมด้วยหัวใจอันหนึ่ง ก็คือ เราจะไปสู่อิสรภาพ เรื่องนี้เป็นเรื่องที่เราทุกคนน่าจะคิดเหมือนกัน  แต่อิสรภาพนั้น จะต้องเกิดขึ้นตั้งแต่ขณะนี้ ถ้าเราเข้าใจเรื่องนี้ไม่ได้ เราไม่สามารถจะปฏิบัติธรรมได้อย่างแท้จริง อิสรภาพตั้งแต่ขณะนี้ หมายความว่า ชีวิตนี้มีอิสระ ที่จะศึกษาสิ่งที่เกิดขึ้นในจิตใจ โดยไม่มีเงื่อนไข ข้อจำกัด ความคิด ความรู้ สิ่งดี ๆ ทั้งหลาย ที่สั่งสมมา การตัดสินให้คุณค่า ว่าอะไรควรจะเป็นยังไง  #ความไม่หลงเหลือสิ่งที่สั่งสมมาทั้งหมดนี้ จึงจะมีความสามารถที่จะมีอิสรภาพในการรู้ ตั้งแต่ขณะนี้  มีอิสรภาพในการศึกษาสิ่งที่เป็นอยู่อย่างเปิดกว้าง ตั้งแต่ขณะนี้  อิสรภาพไม่ใช่ไปรอเอาข้างหน้า มันต้องมีตั้งแต่เดี๋ยวนี้ ... ศาสนาในความหมายของพวกเรา คือ ดี ไม่ใช่จริง ศาสนาในความหมายของพวกเรา คือ ความเชื่อ ไม่ใช่สัมมาทิฏฐิ  เพราะฉะนั้น การปฏิบัติธรรมจึงเป็นของเสมือนในทุกวันนี้ ผมพูดถึงอิสรภาพตั้งแต่ขณะนี้  อิสรภาพนั้น คือ จะต้องไม่หลงเหลือข้อมูล ความจำทุกอย่าง เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรม ที่เราเคยเรียนมา เคยฟังมาทั้งหมด เราทำได้ไหม? เมื่อสมองไม่หลงเหลือสิ่งเหล่านั้น และเราลงลึกกับชีวิตตัวเอง เราจะเห็นว่ามันเหลือแต่ชีวิตล้วน ๆ ชีวิตจริง ๆ ความเป็นไปของมันจริง ๆ กระทบกระเทือนจริง ๆ ปรุงแต่งเละเทะจริง ๆ กุศล อกุศลจริง ๆ กิเลส ความอยาก โทสะ ราคะ ทุกอย่างนี้ จะเกิดขึ้นจริง ๆ  และเมื่อไม่หลงเหลือความรู้ การตัดสิน...นึกออกมั้ยว่าเราตัดสินจากความรู้ จากสิ่งที่สังคมสอนเรา พ่อแม่สอนเรา ครูบาอาจารย์สอนเรา ในเชิงของศีลธรรม ความดี หรือการปฏิบัติที่ถูกต้อง หรือก