Prins Constantijn zei het zelf: ‘we hadden de ster van Europa kunnen zijn.’ Nederland had goud kunnen halen als start-up natie. Jaarlijks hadden we de titel als meest gunstige vestigingsplek voor start-ups kunnen prolongeren. Tienduizenden banen zouden we gecreëerd hebben, de slimste oplossingen bedacht, Nederland zou klaar zijn voor 2042. We hebben het nagelaten. Uit het FD: ‘Nederland is al zes jaar bezig met een goede optieregeling voor werknemers van start-ups. We missen […] aansluiting tussen technologische ontwikkelingen en het publieke onderwijs.’ We groeien te langzaam. We breken internationaal niet door. We gaan de bietenbrug op. Aan de andere kant, geïnspireerd door de Olympische Spelen, je hebt best een beperkte blik op het bestaan als je denkt dat goud halen of de ster zijn het ultieme doel is. We verliezen de neveneffecten van ‘de ster zijn’ te vaak uit het oog. Neem nu het Nederlandse team dat alle schaatsmedailles op de Olympische Spelen wint. Het lijkt allemaal prachtig en mooi. We lopen de polonaise en juichen onze kelen schor. Alleen voor het schaatsen zou het zoveel beter zijn als we nu eens niet winnen. Een Nils van der Poel op de lange afstanden is een verademing. Wil je de schaatssport voor de lange termijn levensvatbaar houden, dan moet je hopen dat andere landen competitiever worden in de belangrijkste Hollandse volkssport. Hetzelfde geldt voor de top halen als beste start-up natie. Zo vindt Constantijn dat pensioenfondsen en andere institutionele beleggers meer moeten investeren in jonge bedrijven. Hij heeft data waaruit blijkt dat durfkapitaal steeds beter blijkt te renderen. Dat zal allemaal best wel. Tegelijkertijd kun je bedenken dat een land vol met start-ups resulteert in meer onzekerheid. Een kleine kans op grote winsten en veel kans op verliezen. In zo’n wereld neemt investeringsbereidheid voor de lange termijn af. Daarom is het geen gek idee om zo nu en dan de woorden degelijkheid en voorspelbaarheid te noemen. Woorden die in een start-up cultuur ondergeschikt zijn. We sluiten graag onze ogen voor alle neveneffecten van onze activiteiten. Het liefst focussen we alleen op het hoogst haalbare, terwijl juist de gevolgen van onze daden zorgen voor de balans en voortuitgang. Zo zorgt de overmacht van de Nederlandse schaatsers dat Nils van der Poel een paar dubbele marathons als schaatstraining loopt en goud pakt. Wat de schaatswereld als geheel helpt. Mocht Nederland ooit de start-up ster van Europa worden, dan krijg je vanzelf een herwaardering van belegen waarden als gematigdheid, loyaliteit of stabiliteit. Soms verlang je daar nu al naar. See omnystudio.com/listener for privacy information.