Marek Cichocki analizuje, jak zmienił się świat wokół Polski w ostatnim ćwierćwieczu i próbuje postawić diagnozę. Pytania się mnożą: czy ustrój Polski wyczerpuje swoje możliwości, a może chodzi tylko o sposób definiowania polityki i aktorów na scenie politycznej? A może nastał koniec kontraktu społecznego, który swoje korzenie ma w Solidarności, PRL i Okrągłym Stole? Albo wyczerpuje się paradygmat wartości, który legitymizował przemiany? Wszak taka sugestia koresponduje z wielkimi przemianami...

Andrzej Leder zastanawia się, jak przeszłość ukształtowała współczesną mentalność polskiego społeczeństwa, wpływając nawet na dzisiejsze wybory polityczne.

Europa przypomina coraz bardziej wioskę z filmu Wernera Herzoga „Szklane serce”, w której utracono tajemnicę konstytuującą życie mieszkańców, a prorocy wieszczą nadejście końca świata. Rozpaczliwie poszukujemy kozła ofiarnego, pod ręką mając imigrantów i podejrzliwie spoglądając na muzułmanów. Nie zbudujemy racjonalnego gruntu dla przyszłości okopując się na własnym brzegu. Zdaniem Krzysztofa Czyżewskiego, możemy tego dokonać jedynie wspólnie z innymi, obejmując tu i teraz całe sąsiedztwo i...

Tożsamość, jak twierdzi Szkudlarek za Ernesto Laclau, to proces niemożliwy do spełnienia, ale również niemożliwy do zaniechania, gdyż człowiek nieustannie dąży do osiągnięcia jednoznaczności. Kategorie pojęciowe są społecznymi konstruktami, które zmieniają się w czasie. Proces formowania tożsamości nie może być ujmowany w kategoriach logicznych, tylko środkami retorycznymi. Odgrywają one istotną rolę w dyskursie edukacyjnym i politycznym. Edukacja jest także polem debat politycznych i...

Rewolucje wolnościowe w postaci nowych ruchów społecznych, takich jak Arabska Wiosna i Occupy Wall Street kształtują nową kulturę polityczną. Matynia nazywa je ruchami prefiguratywnymi, które nie kreują rozwiązań politycznych, ale odpowiadają nadchodzącym tendencjom, zmianom form życia społecznego. Nie tworzą trwałych struktur, czego oczekiwałaby od nich opinia publiczna oraz kładą nacisk na działanie, na walkę, a nie konstytuowanie ram organizacyjnych. Te cechy świadczą o słabości ruchów,...

Ruch społeczny Anty-ACTA jest przykładem nowej formuły działania zorientowanego na szybką realizację celu. Charakteryzuje się natychmiastową mobilizacją, brakiem silnych liderów oraz nietworzeniem struktur, ram organizacyjnych. Płaszczyzny interpretacji nowych ruchów to analiza technologiczna (nowe media), socjologiczna (nowe społeczeństwo) oraz kulturowa (nowa generacja, pokolenie Y). Nowe ruchy społeczne niewątpliwie powiązane są z powstaniem nowego pokolenia, nazywanego Pokoleniem Y, które...

Przedstawiając ukraiński Euromajdan w kategorii performansu, Bendyk podkreśla znaczenie roli mediów społecznościowych w rozwoju procesu rewolucyjnego. Podczas wykładu mówił o facebookowych bądź też twitterowych rewolucjach, które umożliwiają niemal natychmiastowy kontakt ze światem, ale i obnażają tematy takie jak, tragedie cywilów, a nawet śmierć. Przedstawianie w mediach tragedii rannych wolontariuszy, czy zdjęć ofiar snajperów jest jednym z argumentów na porównywanie Euromajdanu do...

Wiek XXI wykreował wiele nowych form mobilizacji społecznych, do których należy m.in. mobilizacja eventowa. Charakteryzuje się ona krótkotrwałym działaniem wydarzeniowym, nieukierunkowanym na konkretne problemy, lecz na atmosferę samej mobilizacji. Misztal nazywa ją także mobilizacją kaskadową przyrównując punktowe formy protestu do fontanny wydarzeń, która cechuje się nagłym wybuchem i równie nagłym zakończeniem. Otwiera ona krótkotrwale możliwości polityczne, które szybko zamykają się przed...

Ideał Solidarności był ideałem demokratycznego ustroju, opartego na „państwie prawa” i prawach człowieka i obywatela, ale działającego w oparciu o powszechną debatę społeczną. Według Krzemińskiego działalność związkowa i poza-związkowa, rozwijana w czasie legalnej aktywności NSZZ Solidarność, była wynikiem narodzenia się świadomości obywatelskiej i manifestacją społeczeństwa obywatelskiego. Krzemiński dużą część wykładu poświęcił również zmianom w Kościele katolickim, które objawiają się...

Beck twierdzi, że w ramach nowoczesności nastąpiło pęknięcie. Dzisiejsze czasy niemiecki socjolog nazywa nowoczesnością refleksywną, w której jesteśmy permanentnie konfrontowani ze skutkami unowocześnienia, w tym zwłaszcza ze zjawiskiem ryzyka. Żyjemy w społeczeństwie ryzyka, w którym nieprzewidywalność konsekwencji modernizacyjnych staje się największym wyzwaniem. Beck skupia się na trzech rodzajach dynamiki modernizacji: społeczeństwie, indywidualizacji i kosmopolityzacji, ukazując jak...

Solidarność była ruchem klasowym, zrodzonym w walce klasy wyzyskiwanych obywateli i pracowników socjalistycznego państwa utrzymywanego mimo gospodarczej niewydolności – dzięki zimnowojennej stabilizacji geopolitycznej świata. Była ruchem społecznym, który metodą prób i błędów, oraz w ogniu walki politycznej ze słabnącym systemem państwowego socjalizmu, wyłonił projekt polityczny. Obecnie obserwujemy duże rozwarstwienie społeczeństwa, a głównymi przyczynami tego zjawiska nie są wcale...

Maszyny społeczne to struktury hierarchiczne grupujące ludzi i przejmujące ich życiową energię, aby kontrolować jak największą część przestrzeni publicznej. Najważniejszą cechą strukturalną maszyny społecznej jest jej projekt, który kończy się sukcesem po przejęciu energii życiowej zasobów ludzkich. W maszynach społecznych zminimalizowany jest czynnik osobowy. Postępowanie struktury zbliżone jest do postępowania przywódców, kierujących się trzema typami osobowości: schizotymicznymi,...

Architekci często definiują architekturę jako sztukę kształtowania przestrzeni. Architektura miejska wpływa na jakość życia oraz kształtowanie relacji międzyludzkich. Dominiczak nawiązując do filozofii Emmanuela Levinasa postrzega architekturę w perspektywie dialogicznej. Podstawowym poglądem tej metody projektowania jest pochwała różnorodności świata i architektonicznych różnic jego przestrzeni wnętrz. Projektowanie dialogiczne Dominiczak pokazał na przykładzie rozwiązań urbanistycznych...

Debata publiczna w Polsce budowana jest na agresywnej retoryce, koncentracji na własnych interesach oraz permanentnym braku autorefleksji partnerów dyskusji. Zniszczenie przestrzeni polskiej rozmowy Śpiewak obrazuje na przykładzie dwóch najbardziej wyrazistych partii polskiej scenie politycznej – Platformy Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości. Ci dwaj gracze dominują przestrzeń, wykluczając możliwość zaistnienia nowego politycznego głosu w dyskusji. Podział sfery politycznej ma bardzo...

Do złej sytuacji na rynku pracy przyczyniają się m.in. źle działające instytucje rynku pracy. Ich niewydolność spowodowana jest brakiem wykwalifikowanych pośredników pracy, zbyt dużą liczbą osób przypadających na doradców zawodowych, małą efektywnością pracy, nadmiernie rozwiniętą biurokracją, jak i istnieniem szarej strefy. Dlatego też szef NSZZ Solidarność uważa, że młodzi ludzie w pojedynkę na rynku pracy nie dadzą rady, więc powinni się organizować i walczyć razem. Według Dudy warto...

„Kod genetyczny” nowoczesnej demokracji ukształtowało Oświecenie. To z Oświeceniem związane są idee, a także konkretne dokonania, które nadawały kształt instytucjom i rozwiązaniom tworzącym podwaliny porządku określanego dziś mianem demokracji. Ten oświeceniowy kod genetyczny uległ jednak uszkodzeniu. Kult rozumu zastąpił kult beztroski. Wolność, w coraz większej mierze, kojarzona jest przez obywateli z rozrywką. Powoduje to zaniedbanie sfery publicznej, która w opinii obywateli staje się...

Problemem współczesnej sfery publicznej jest niedostatek prawdziwego dialogu, który jest nie tylko formą rozwiązywania konfliktów, ale też generowania nowych potrzeb. Podkreślając znaczenie i rolę dialogu w demokracji Koczanowicz odwołuje się do różnorodnych koncepcji dyskursu społecznego i dialogu, m.in. Jürgena Habermasa, Francisa Galtona i Michaiła Bachtina. Dialog staje się jednocześnie zespołem zobiektywizowanych reguł prowadzenia komunikacji, jak też żywą wymianą idei, myśli,...

Nietypowy charakter ruchu, który przejawiał się ogromnymi rozmiarami mobilizacji i tworzeniem się podmiotowości obywatelskiej to, według Touraine’a, czynnik wyróżniający polską Solidarność na tle innych ruchów drugiej połowy XX wieku. Temat podmiotowości jednostkowej stał się podstawą do sformułowania koncepcji socjologii wolności, która miałaby wyjść naprzeciw potrzebie wypracowania nowego paradygmatu w naukach społecznych. Diametralna zmiana struktury społeczeństw wymaga dziś nowego języka,...

Gdy ludzie spotykają się i wspólnie dyskutują, kształtują zdolność do wspólnego działania na podstawie wspólnych zobowiązań, zasad i ideałów, rozwijając tym samym siłę polityczną. Ta siła utworzona jest przez interakcję społeczną i osiągana poprzez wspólne działania, które definiują społeczną sytuację. W zdolności definiowania, określanej przez Goldfarba jako „polityka drobnych spraw”, znajduje się siła stanowienia alternatywy dla istniejącego porządku politycznego. Na przykładzie ruchu...

Wiek XXI wykreował wiele nowych form mobilizacji społecznych, do których należy m.in. mobilizacja eventowa. Charakteryzuje się ona krótkotrwałym działaniem wydarzeniowym, nieukierunkowanym na konkretne problemy, lecz na atmosferę samej mobilizacji. Misztal nazywa ją także mobilizacją kaskadową przyrównując punktowe formy protestu do fontanny wydarzeń, która cechuje się nagłym wybuchem i równie nagłym zakończeniem. Otwiera ona krótkotrwale możliwości polityczne, które szybko zamykają się przed...

Ruch społeczny Anty-ACTA jest przykładem nowej formuły działania zorientowanego na szybką realizację celu. Charakteryzuje się natychmiastową mobilizacją, brakiem silnych liderów oraz nietworzeniem struktur, ram organizacyjnych. Płaszczyzny interpretacji nowych ruchów to analiza technologiczna (nowe media), socjologiczna (nowe społeczeństwo) oraz kulturowa (nowa generacja, pokolenie Y). Nowe ruchy społeczne niewątpliwie powiązane są z powstaniem nowego pokolenia, nazywanego Pokoleniem Y, które...

Beck twierdzi, że w ramach nowoczesności nastąpiło pęknięcie. Dzisiejsze czasy niemiecki socjolog nazywa nowoczesnością refleksywną, w której jesteśmy permanentnie konfrontowani ze skutkami unowocześnienia, w tym zwłaszcza ze zjawiskiem ryzyka. Żyjemy w społeczeństwie ryzyka, w którym nieprzewidywalność konsekwencji modernizacyjnych staje się największym wyzwaniem. Beck skupia się na trzech rodzajach dynamiki modernizacji: społeczeństwie, indywidualizacji i kosmopolityzacji, ukazując jak...

Przedstawiając ukraiński Euromajdan w kategorii performansu, Bendyk podkreśla znaczenie roli mediów społecznościowych w rozwoju procesu rewolucyjnego. Podczas wykładu mówił o facebookowych bądź też twitterowych rewolucjach, które umożliwiają niemal natychmiastowy kontakt ze światem, ale i obnażają tematy takie jak, tragedie cywilów, a nawet śmierć. Przedstawianie w mediach tragedii rannych wolontariuszy, czy zdjęć ofiar snajperów jest jednym z argumentów na porównywanie Euromajdanu do...

Rewolucje wolnościowe w postaci nowych ruchów społecznych, takich jak Arabska Wiosna i Occupy Wall Street kształtują nową kulturę polityczną. Matynia nazywa je ruchami prefiguratywnymi, które nie kreują rozwiązań politycznych, ale odpowiadają nadchodzącym tendencjom, zmianom form życia społecznego. Nie tworzą trwałych struktur, czego oczekiwałaby od nich opinia publiczna oraz kładą nacisk na działanie, na walkę, a nie konstytuowanie ram organizacyjnych. Te cechy świadczą o słabości ruchów,...

Ideał Solidarności był ideałem demokratycznego ustroju, opartego na „państwie prawa” i prawach człowieka i obywatela, ale działającego w oparciu o powszechną debatę społeczną. Według Krzemińskiego działalność związkowa i poza-związkowa, rozwijana w czasie legalnej aktywności NSZZ Solidarność, była wynikiem narodzenia się świadomości obywatelskiej i manifestacją społeczeństwa obywatelskiego. Krzemiński dużą część wykładu poświęcił również zmianom w Kościele katolickim, które objawiają się...