Ajatollah Abbas Ali Solejmani zginął 26 kwietnia, gdy odwiedził bank w irańskim mieście Babolsar. Napastnik oddał do niego kilka strzałów z broni palnej, po czym został zatrzymany przez ochronę placówki. Od tego momentu media zaczęły się prześcigać w informowaniu jak ważną postacią w irańskiej polityce i szyickim islamie był Solejmani, często dodając przy tym, że był bliskim przyjacielem, czy wręcz prawą ręką Najwyższego Przywódcy ajatollaha Alego Chameneiego.Marcin Krzyżanowski opowiada mi o...

Od kilku dni w Sudanie trwają walki między armią pod przywództwem gen. Abdela Fattaha al-Burhana a paramilitarnymi Siłami Szybkiego Wsparcia, którymi dowodzi Mohamed Hamdan Dagalo, szerzej znany jako Hemeti. To zaskakujące tym bardziej, że obie formacje działały ramię w ramię, kiedy w 2021 roku obalały legalny rząd Abdalli Hamdoka. Dzisiaj jednak daleko im do porozumienia. Czy można więc już mówić, że w Sudanie trwa wojna domowa? Kogo w tym konflikcie wspierają przeciętni Sudańczycy? Czy...

W ostatnim czasie oziębiły się stosunki Iranu z Azerbejdżanem. Baku oskarża Teheran o próbę zabójstwa parlamentarzysty Fazila Mustafy, który został postrzelony na koniec marca przed swoim domem. Iran podejrzliwie spogląda na otwarcie ambasady Azerbejdżanu w Izraelu, od lat uważanym za największego wroga Islamskiej Republiki w regionie. W obrazie pojawiają się też tacy gracze jak Turcja, Armenia i Rosja, którzy dodatkowo komplikują sytuację. Z drugiej jednak strony Azerbejdżan i Iran są dla...

Dr Karol Wasilewski opowiada mi o neoosmanizmie, koncepcji politycznej, która od bez mała dwóch dekad dominuje w tureckiej polityce zagranicznej. Czy neoosmanizm jest odwrotem od republikańskiej koncepcji kemalizmu, czy też może jakąś jej fuzją z tęsknotą za Imperium Osmańskim? Jak w tureckie państwo wpisują się mniejszości, które nie są etnicznymi Turkami? Czy geografia rzeczywiście tłumaczy wszystko i daje nam asumpt do wiary w wielką rolę, jaką Turcja ma odegrać w przyszłości, jak wierzą...

W perski nowy rok w mam dla Was odcinek, w którym składam Wam życzenia na Nouruz, a następnie opowiadam o ostatnich wydarzeniach w kwestii trwających w Izraelu protestów.To jednak nie wszystko! W dalszej kolejności w podcaście gości Marek Pietrzykowski, inżynier który przez wiele lat pracował w Bagdadzie przy projektach związanych z wojskowością, a także odbył kilka podróży samochodowych na Bliski Wschód. Opowiada o swoich wrażeniach z regionu i tym, jak wyglądała jego praca, po to by...

Liczne media zdziwiły się na wieść o zalążku porozumienia między Iranem a Arabią Saudyjską, wedle którego po kilkuletniej przerwie w stolicach obu krajów mają się ponownie otworzyć ambasady. To istotny przełom w relacjach, który może zmienić oblicze trwającej od dekad rywalizacji między tymi krajami. Pozostawia też wiele pytań, zwłaszcza w obliczu istotnego udziału Chin w procesie negocjacyjnym.Czy to próba wyciągnięcia Rijadu z tradycyjnej strefy wpływów Waszyngtonu? Jak porozumienie może...

W Izraelu wciąż dochodzi do masowych demonstracji przeciwko planowanej przez rząd Benjamina Netanjahu reformie sądownictwa. W sobotę 4 marca na ulice Tel Awiwu wyszło 160 tys. ludzi, by wykrzyczeć swoje racje i przekonywać, że rząd zagraża demokracji w kraju. Do tego w ostatnim tygodniu doszło do aktów przemocy w palestyńskiej wiosce Huwara, gdzie żydowscy osadnicy podpalili kilkadziesiąt domów i samochodów w akcie zemsty, po tym jak na pobliskiej autostradzie nieznany napastnik zastrzelił...

Minął właśnie rok wojny w Ukrainie, zaprosiłem więc Krzysztofa Płomińskiego, byłego ambasadora Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej, by porozmawiać o tym, co ten rok powiedział nam o Bliskim Wschodzie i jego polityce.W długiej rozmowie poruszamy wiele istotnych kwestii. Czy sojusze Zachodu z monarchiami naftowymi i Izraelem są tak niezachwiane i oczywiste, jak się nam dotychczas wydawało? Jak przebiega normalizacja Baszara al-Asada? Na ile Bliski Wschód związany jest z Europą w kwestii...

Po potężnym trzęsieniu ziemi w Gaziantep liczba ofiar w Turcji i Syrii wciąż rośnie. Za wcześnie jeszcze, by w pełni ocenić odpowiedź tureckich władz, lecz po licznych ofertach międzynarodowej pomocy oczy świata zwróciły się na ten kraj.Rozmawiam z Karoliną Wandą Olszowską z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, by dowiedzieć się o tym, jak Turcja historycznie radziła sobie z trzęsieniami ziemi, czy pomoc międzynarodowa może wpłynąć na relacje Turcji z Zachodem i czy chociaż na...

Izraelczycy wychodzą na ulice, by protestować przeciwko zaproponowanej przez ministra Jariwa Lewina reformie sądownictwa, która ma zmienić sposób wybierania sędziów Sądu Najwyższego i wprowadzić mechanizm umożliwiający parlamentowi odrzucanie jego wyroków. Jedni przekonują, że taka reforma oznaczać może koniec izraelskiej demokracji, inni twierdzą, że to właśnie demokrację uchroni przed państwem w państwie.O tym rozmawiam z Jarosławem Kociszewskim, twórcą podcastów Free Range Productions,...

Wojna w Ukrainie stała się zjawiskiem globalnym, które dotknęło nie tylko Europę, ale także odległe zakątki, dobitnie pokazując, że świat jest systemem naczyń połączonych. Nie dziwi więc, że jest ona obecna także w dyskursie w mediach społecznościowych Afryki i Bliskiego Wschodu. Sara Nowacka i dr Jędrzej Czerep z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych przyjrzeli się dyskusjom na ten temat i wyjaśnili kolejne zagadnienia i tematy w opublikowanym niedawno na stronie PISM raporcie....

Wspólnie z prof. Łukaszem Fyderkiem z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego przyglądam się wydarzeniom, jakie zdominiwały prekaz medialny o Bliskim Wschodzie w ubiegłym roku.Rozmawiamy o sportowych emocjach, protestach, śledztwach i podmiotowości producentów ropy.

Po przerwie wraca podcast Stosunkowo Bliski Wschód. Tym razem z Marcinem Krzyżanowskim przyglądam się wciąż trwającym na irańskich ulicach protestom, które rozpoczęły się trzy miesiące temu po śmierci Mahsy Amini. Czy to nadal jedynie demonstracje, czy już rewolucja? Kto stoi za masowymi wystąpieniami przeciwko Republice Islamskiej? Dlaczego protesty wciąż nie wygasły, a rządowi nie udało się uspokoić nastrojów? Odpowiedzi padają w rozmowie!A następnie z Michałem Czechowskim w Językowym...

Po wakacyjnej przerwie wraca podcast Stosunkowo Bliski Wschód! Tym razem wspólnie z Marcinem Krzyżanowskim przyglądam się śmierci Mahsy Amini, 22-letniej irańskiej Kurdyjki, która została zatrzymana przez policję w Teheranie za "niewłaściwe zakrycie głowy" i przewieziona na komisariat, gdzie zmarła. Według policji zatrzymaniu miała ulec akcja jej serca, wskutek wrodzonej wady, według rodziny Mahsa została brutalnie pobita i umarła od ciosów funkcjonariuszy. A w Iranie wybuchły gwałtowne...

W Dżeddzie w meczu rewanżowym zmierzyli się bokserzy wagi ciężkiej Ołeksandr Usyk i Anthony Joshua. To najgorętsza walka pięściarska tego sezonu, reklamowana pod nazwą „Furia na Morzu Czerwonym”. Dla miłośników sportów walki prawdziwa gratka, gdyż obaj bokserzy są dzisiaj gwiazdami światowego formatu, lecz także aspekt polityczny organizacji walki akurat w saudyjskim mieście daje wiele do myślenia o tym, jak Rijad przez sport stara się poprawić swój wizerunek. Czemu Usyk walczył z Joshuą...

W ubiegłym tygodniu Izrael dokonał uderzenia wyprzedzającego na Palestyński Islamski Dżihad w Strefie Gazy. W konsekwencji palestyńscy bojownicy rozpoczęli ostrzał Izraela. W ciągu trzydniowej operacji zginęło 49 Palestyńczyków i rannych zostało dwóch izraelskich żołnierzy. W tle tych wydarzeń trwa jednak dłuższa operacja zwalczania Palestyńskiego Islamskiego Dżihadu przez izraelskie wojsko na Zachodnim Brzegu, a także kampania wyborcza, która rozstrzygnie, czy Benjamin Netanjahu wróci na...

Tunezyjski prezydent Kais Saied zorganizował referendum konstytucyjne, w którym obywatele mogli zagłosować nad przyjęciem nowego projektu ustawy zasadniczej. Przy rekordowo niskiej frekwencji zdecydowana większość Tunezyjczyków zagłosowała na „tak” decydując o przyjęciu dokumentu, który wprowadzi fundamentalne zmiany w systemie politycznym kraju, jaki wprowadzony został po Arabskiej Wiośnie i obaleniu dyktatury prezydenta Zajna Al-Abidina ibn-Alego w 2011 roku. Czego dotyczą zmiany...

W połowie czerwca Muktada as-Sadr, szyicki duchowny i przywódca polityczny, wyprowadził swój blok polityczny z irackiego parlamentu. 73 parlamentarzystów zostało już zastąpionych innymi twarzami a Sadryści wyszli na ulice, by protestować przeciwko korupcji w irackim procesie politycznym. Jednak nie tylko oni podgrzewają atmosferę w kraju. Doszło także do ostrzału kurortu na północy kraju. Irak oskarża o niego Turcję, która broni się twierdząc, że odpowiedzialna za niego jest Partia...

Zakończyła się podróż Joe Bidena na Bliski Wschód, podczas której amerykański prezydent odwiedził Izrael, Palestynę i Arabię Saudyjską, spotykając się przy okazji z przywódcami innych państw regionu. Wśród poruszanych tematów znalazły się kwestie wsparcia wojskowego i politycznego dla Izraela, rozwiązania dwupaństwowego, budowy antyirańskiej koalicji, zapewnienia światu bezpieczeństwa energetycznego i wiele innych. Cele, jakie postawiła sobie amerykańska administracja były ambitne i dopiero...

Mahmud Abbas i Ismail Hanijja spotkali się  w w Algierii, po raz pierwszy od 2016 roku. Hamas i Fatah od lat rywalizują w walce o rząd dusz wśród Palestyńczyków. W przeszłości między bojownikami organizacji dochodziło nawet do walk zbrojnych. Dzisiaj relacje między organizacjami nie są aż tak napięte, choć wciąż daleko do tego, byśmy mogli mówić o pojednaniu. Skąd wzięła się wrogość między Hamasem a Fatahem? O czym rozmawiali Abbas i Hanijja? Czy Zachód, deklaratywnie przywiązany do idei...

Biały Dom potwierdził planowaną na lipiec wizytę prezydenta Joe Bidena na Bliskim Wschodzie. Amerykański przywódca ma odwiedzić Izrael, Palestynę i Arabię Saudyjską, stawiając sobie ambitne cele. Dla wielu komentatorów podróż jest conajmniej kontrowersyjna, zwłaszcza ze względu na planowane spotkanie z Księciem Koronnym Muhammadem ibn Salmanem. Jeszcze w okresie kampanii wyborczej Biden zapowiadał przyjęcie nowego kursu w polityce wobec Rijadu, zwłaszcza w związku z przypadkami łamania praw...

15 czerwca przewodnicząca Komisji Europejskiej Urszula von der Leyen podpisała wstępne porozumienie, wedle którego do Europy przez Egipt trafiać ma izraelski gaz ziemny. Gaz ma zaspokoić część potrzeb Europy w kwestii dostaw surowców energetycznych, które zostały utrudnione wraz z rosyjską agresją na Ukrainę. W tle jednak rozgrywa się konflikt izraelsko-libański o prawa do wydobycia złóż gazu we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Czy Izrael może zaspokoić europejskie...

25 maja w położonym na południu Iranu Abadanie wybuchły protesty po zawaleniu się budynku. W katastrofie zginęło 37 osób, a na późniejszych demonstracjach pojawiły się hasła antyrządowe, czy nawet wezwania do przywrócenia w kraju monarchii i powrotu dynastii Pahlawich do władzy. Najwyższy Przywódca ajatollah Ali Chamenei oświadczył, że za protestami stoją wrogowie Iranu, a w zachodnich mediach pojawiły się informacje, że Islamska Republika znalazła się w przededniu rewolucji. Jakich wrogów...

Tunezyjski prezydent Kais Saied ogłosił referendum konstytucyjne, planowane na 25 lipca. Obywatele mają zadecydować, czy zgadzają się na przyjęcie nowego kształtu ustawy zasadniczej. Problem w tym, że dokument nie został wciąż przygotowany, a akademicy zaproszeni do prac nad nim odmawiają. To kolejny krok w głębokich reformach kraju, które zarówno opozycja, jak i wielu dziennikarzy i analityków nazywają zamachem stanu. Dlaczego Kais Saied postanowił zmienić treść obowiązującej konstytucji,...

W nowym odcinku cyklu "Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie" łączymy się z Filipem Kaźmierczakiem, tłumaczem tomiku poezji Ramiego Al-Aszka "Jak to wypisują na naszych twarzach". Rozmawiamy o współczesnej poezji arabskiej, pracy tłumacza i o tym, jakie uniwersalne prawdy czytelnik wyciągnie z tomiku.