Juist in crisissituaties is het belangrijk als hulpverleners elkaar goed en snel kunnen vinden, maar dat is zo eenvoudig nog niet. Dat begint al bij de definitie van een crisis, maar ook begrippen als risico’s, veiligheid en diagnostiek betekenen voor psychiaters als Jeroen Steenmeijer iets anders dan voor de jeugdbeschermers die Maartje Snelders coacht.

Jongeren en gezinnen kunnen de ‘tijdelijke passanten’ nodig hebben die hulpverleners zijn. Maar ze hebben vaak ook behoefte aan iemand die hen ondersteuning geeft, goed kent én er langere tijd voor hen kan zijn. Een naaste – oma, broer, vriend, tante, buurvrouw – die als ‘informeel steunfiguur’ of JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) een traint-d’union is tussen hulpvragers en hulpverleners. Wat is er nodig om dat tot een succes te maken?

Hulpverleners van allerlei pluimage zien de voordelen van onderlinge afstemming en samenwerking, maar dat lijkt op te houden bij de gesloten jeugdzorg. De JeugdzorgPlus is bedoeld voor complexe kinderen en jongeren die een gevaar vormen voor zichzelf en/of hun omgeving. Maar zijn alle spoedplaatsingen die daar plaatsvinden – driekwart van de binnenkomers – wel echt nodig?

Gezinsgericht en integraal werken betekent: het hele gezin is cliënt, en alle bij een gezin betrokken hulpverleners maken samen de analyse en vormen samen één team. Daardoor zijn de lijnen kort, is er een gedeelde analyse, zijn er gedeelde prioriteiten en is er een gezamenlijk doel.

Onvoorwaardelijk is niet hetzelfde als eeuwig: kinderen vinden hun eigen weg. Het begon met één meisje in de jeugdzorgplus voor wie de moeder en de voogd een andere plek zochten. Daarna ging het balletje rollen omdat iedereen de urgentie voelde, vertellen Karine en Karin: de gemeente, de zorgaanbieder, de woningbouw, de regio. Karine Jackson is zorgadviseur bij Pactum jeugd- en opvoedhulp en Karin Kerkhaert is projectleider van BOEG, het bovenregionaal expertisenetwerk jeugdhulp in Gelderland.

Inleven in jongeren en kunnen meebewegen, maar hoe dan? Nabijheid is er letterlijk zijn, tussen de jongens en meiden, maar wel op een professionele manier, vertellen Halil Osman en Eva Mulder. Halil Osman is jeugdzorgwerker bij Via Almata, een instelling voor gesloten jeugdzorg en Eva Mulder is programmaleider Academische Werkplaats Risicojeugd.

Voor de onderwijskansen van kinderen mag het niet uitmaken of ze regulier of speciaal onderwijs volgen, vindt Martijn Zaal (regiodirecteur bij iHUB, een organisatie die onderwijs en zorg integreert). En hulpverleners moeten begrijpen dat goed onderwijs belangrijk bijdraagt aan mentale veiligheid. Want wat je aandacht geeft, groeit: zorgproblemen, of onderwijskansen. Ook is het belangrijk om ouders bij onderwijs en behandeling te betrekken, zegt Chantal Andres (orthopedagoog-generalist bij...

Hulpverleners zijn niet alwetend als het om hulpverlenen gaat, ook al hebben ze ervoor doorgeleerd. Ervaringen van mensen zijn net zo goed bronnen van kennis, zegt Mohini Awadhpersad (ggz-agoog en ervaringsprofessional). Het is daarnaast belangrijk om ieders perspectief mee te nemen. Oók het perspectief van kinderen en jongeren, benadrukt Xavier Moonen (bijzonder hoogleraar gespecialiseerd in participatie en inclusie). Want zij worden nog te vaak overgeslagen. Luister nu naar de zevende...

Het heeft zelden zin om kinderen los van hun ouders te behandelen, zeggen Femy Wanders (klinisch psycholoog, behandelaar bij Accare) en Jessica Vervoort (orthopedagoog-generalist bij Koraal en onderzoeker). Want kinderen met problemen hebben vaak ouders die ook hulp kunnen gebruiken. Samen en gelijktijdig behandelen, dus. Zo mogelijk thuis, zo nodig in een instelling. Dat laatste gebeurt bij de behandelmethode KINGS, Kind In Gezond Systeem. Luister nu naar de zesde StroomOP, de podcast...

Jongeren die worden doorgeschoven van de ene naar de andere jeugdinstelling, verdienen een plek waar ze onvoorwaardelijk mogen blijven. Waar ze boos, moeilijk en vervelend mogen zijn, zonder risico op straf of overplaatsing. Alleen zo kunnen ze vertrouwen opbouwen in de buitenwereld en zichzelf, en zelfstandig worden. Dat zeggen Karen de Ruiter (GZ-psycholoog en gedragskundige, Parlan) en Alex de Bokx, (oprichter van de Dushi-huizen). Luister nu naar de vijfde StroomOP, de podcast ‘Elk kind...

Hulpverleners moeten het niet pluis-gevoel van ouders serieus nemen, en zich bij alarmsignalen niet beperken tot watchful waiting. Tegelijk is het ook onverstandig om problemen op voorhand te medicaliseren. Dat zeggen Iris Servatius (Karakter, Nijmegen) en Anne-Riet van Haaren (regionaal ambassadeur Integrale Vroeghulp). Effectieve vroegsignalering vereist samenwerking tussen alle voor jonge kinderen relevante specialisten. Zo worden oorzaken van gedragsproblemen helder en is hulp op maat...

Wie ouders en kinderen goed wil helpen, moet twee dingen doen, zeggen Maya Hofhuis (orthopedagoog-generalist bij KOOS Utrecht, specialistische jeugdhulp) en Janine de Winkel (procesregisseur Jeugdwet gemeente Nijkerk). Een: ga naast gezinnen staan. Twee: werk samen met iedereen – zowel binnen als buiten de jeugdhulp – die kan bijdragen aan een oplossing. Wat daarbij enorm helpt: schaf de minutenregistratie, het ‘op- en afschalen’ en de ‘productcode’ af. In StroomOP, de podcast voor steeds...

Besef als hulpverlener dat je werk doet waarin maakbaarheid een illusie is en veiligheid veel definities heeft, zeggen Sanne Eggen (Team Jeugd gemeente Brunssum) en Anita Kraak (Nederlands Jeugdinstituut). Wat daarbij niet helpt: uit angst voor je eigen veiligheid de boel op papier dichttimmeren. Wat veiligheid in gezinnen wel helpt: met lef inzetten op verbinding en vertrouwen. Luister nu naar de tweede StroomOP, de podcast ‘Voor veilig opgroeien bestaat geen recept’ op bgzj.nl of je...

Hoe ontredderd, boos of onaangepast jongeren zich ook gedragen, ze horen niet achter gesloten deuren. De beste JeugdzorgPlus is een JeugdzorgPlus die niet meer bestaat, zeggen Suzan Terweij (Parlan) en Joost Richards (Via Jeugd). Kleinschalig wonen of een behandelbus voor de voordeur zijn betere opties. En wat morgen al beter kan: zet in op relationele veiligheid, laat de controle los, durf te verliezen. Je luistert naar StroomOP, de podcast voor steeds betere jeugdhulp. Hierin gaan we op...