با دگرگون شدن داوری تاریخی در ایران، نگاهی که نسبت به هنر و فرهنگ عامیانه وجود داشت نیز تغییر کرده است. اندک اندک میراث چند قرن اخیر که موسیقی و رقص و نمایش را کارهای ناپسند می‌دانست شکاف برمی‌دارد و نگرشی تازه نسبت به این بخش از فرهنگ شکل می‌گیرد. در این میان سنت "مطربی" و دنباله‌های آن هنوز چندان شناخته شده نیست.

کمتر کسی است که دو تصنیف ایرانی "باباکرم" و "مبارک باد" را نشنیده باشد اما خوانندۀ آنها، حسن همدانیان تا اندازه‌ای از یادها رفته است. با اینکه به درستی معلوم نیست که تصنیف‌ها را چه کسی ساخته و وجه تسمیۀ "بابا کرم" چه بوده، اما برخی شواهد حاکی از آن است که عامل اصلی در شکل‌گیری تصنیف‌ها خود همدانیان بوده است.

موسیقی راک ایرانی نخستین قدم‌های خود را در سالهای قبل از انقلاب، در دهۀ ١٣۵٠ خورشیدی برداشت و سپس بعد از یک دوره کمون، از دهۀ ١٣٧٠ عمر دوبارۀ خود را به لطف نسلی تازه آغاز کرد. اما موانع و مشکلاتی که در ایران بعد از انقلاب به طور کلی برای موسیقی وجود داشت، برای موسیقی راک دوچندان بود. بدین ترتیب راک ایرانی در شرایط نابسامان، یک‌پا در داخل و یک‌پا در خارج کشور و گاه در زیرزمین‌ها، رشد ناقص و پرحسرت و فقدان خود را دنبال کرد.

موسیقی راک ایرانی نخستین قدم‌های خود را در سالهای قبل از انقلاب، در دهۀ ١٣۵٠ خورشیدی برداشت و سپس بعد از یک دوره کمون، از دهۀ ١٣٧٠ عمر دوبارۀ خود را به لطف نسلی تازه آغاز کرد. اما موانع و مشکلاتی که در ایران بعد از انقلاب به طور کلی برای موسیقی وجود داشت، برای موسیقی راک دوچندان بود. بدین ترتیب راک ایرانی در شرایط نابسامان، یک‌پا در داخل و یک‌پا در خارج کشور و گاه در زیرزمین‌ها، رشد ناقص و پرحسرت و فقدان خود را دنبال کرد. در ایران قبل از انقلاب، اندک هنرمندانی بودند که در لابلای جریان‌های...

انقلاب‌های بزرگ همگی بر آفرینش هنری و سرنوشت موسیقی تأثیر داشته‌اند، هر یک به شکلی. اما در هیچ یک از انقلاب‌های شناخته‌شده مثل ایران با گسترش و آموزش موسیقی مخالفت نشد. نقطۀ مقابل در این مقایسه، انقلاب فرانسه است که از همان آغاز بر اهمیت نقش موسیقی در تربیت اجتماعی تأکید داشت.

انقلاب‌های بزرگ همگی بر آفرینش هنری و سرنوشت موسیقی تأثیر داشته‌اند، هر یک به شکلی. اما در هیچ یک از انقلاب‌های شناخته‌شده مثل ایران با گسترش و آموزش موسیقی مخالفت نشد. نقطۀ مقابل در این مقایسه، انقلاب فرانسه است که از همان آغاز بر اهمیت نقش موسیقی در تربیت اجتماعی تأکید داشت. در ایران، شور و جان تازه‌ای که درست قبل از انقلاب به لطف هنرمندانی چون علیزاده – شجریان - لطفی در موسیقی دمیده شده بود، با مخالفت صریح قدرت انقلابی و سختگیری‌های آن مواجه گردید و بدین ترتیب رشد ناقص موسیقی در ایران تحت...

میشل لوگران در روز ٢۶ ژانویه در ٨۶ سالگی از دنیا رفت. او نزدیک به دوسال قبل آخرین آلبوم خود را ضبط کرد. در آن زمان، به مناسبت انتشار آن آلبوم که گرایش کلاسیک‌تری داشت، برنامۀ اتاق موسیقی به بیش از پنجاه سال فعالت او، به ویژه در سینما اختصاص یافته بود. این برنامه را می‌توانید  در فایل صوتی گوش کنید.

میشل لوگران در روز ٢۶ ژانویه در ٨۶ سالگی از دنیا رفت. او نزدیک به دوسال قبل آخرین آلبوم خود را ضبط کرد. در آن زمان، به مناسبت انتشار آن آلبوم که گرایش کلاسیک‌تری داشت، برنامۀ اتاق موسیقی به بیش از پنجاه سال فعالت او، به ویژه در سینما اختصاص یافته بود. این برنامه را می‌توانید  در فایل صوتی گوش کنید. کمتر آهنگساز سینمایی مثل میشل لوگران تسلطی توأمان بر اسلوب موسیقی کلاسیک و موسیقی جاز داشت. پدر میشل لوگران که به گفتۀ پسر "آدم بی‌شرفی بود"، به دلیل تألیف کتاب‌های آموزش هامونی و ارکستراسیون در...

جایگاه بلند نیچه در فلسفه و اندیشه، ساخته‌های موسیقی او را به فراموشی رانده است. اما نیچه در تمام عمر موسیقی را رها نکرد و قطعاتی آفرید که شاید از نظر آهنگسازان بزرگ معاصرش چندان برجسته نبود ولی شنیدن این آثار بیش از صد سال بعد از مرگ خالق آنها، از ذوق و استعدادی درخشان در عرصۀ موسیقی حکایت دارد.  

جایگاه بلند نیچه در فلسفه و اندیشه، ساخته‌های موسیقی او را به فراموشی رانده است. اما نیچه در تمام عمر موسیقی را رها نکرد و قطعاتی آفرید که شاید از نظر آهنگسازان بزرگ معاصرش چندان برجسته نبود ولی شنیدن این آثار بیش از صد سال بعد از مرگ خالق آنها، از ذوق و استعدادی درخشان در عرصۀ موسیقی حکایت دارد.   فردریش ویلهلم نیچه (۱۹٠٠ - ۱۸۴۴) از نوجوانی تصمیم گرفت که موسیقی و آهنگسازی را به عنوان حرفه برگزیند. اما سرانجام با مخالفت مادرش به دانشگاه رفت و درس فیلولوژی (لغت‌شناسی یا زبان‌شناسی تاریخی یا...

شخصیت گورجیف، هفتاد سال پس از مرگ همچنان پر رمز و راز و دوگانه است. گروهی او را آموزگار بزرگ معنویت و خودسازی معرفی می‌کنند و گروهی دیگر وی را یکی از بی‌شمار شیادانی می‌دانند که با بهره‌گیری از جذابیت مکاتب فکری و عرفانی شرق، "غربی‌های ساده‌دل" را شیفتۀ خود می‌کنند. هر چه هست، حجم قابل توجهی از آثار موسیقی گاه بسیار زیبا موجود است که به نام گورجیف و همکار او توماس دوهارتمن منتشر شده است. اما آیا گورجیف حقیقتاً آهنگساز بود؟

شخصیت گورجیف، هفتاد سال پس از مرگ همچنان پر رمز و راز و دوگانه است. گروهی او را آموزگار بزرگ معنویت و خودسازی معرفی می‌کنند و گروهی دیگر وی را یکی از بی‌شمار شیادانی می‌دانند که با بهره‌گیری از جذابیت مکاتب فکری و عرفانی شرق، "غربی‌های ساده‌دل" را شیفتۀ خود می‌کنند. هر چه هست، حجم قابل توجهی از آثار موسیقی گاه بسیار زیبا موجود است که به نام گورجیف و همکار او توماس دوهارتمن منتشر شده است. اما آیا گوجیف حقیقتاً آهنگساز بود؟ تاریخ مرگ گئورگ گورجیف کاملاً روشن است. او در پاییز سال ١٩۴٩، در...

با اینکه آلن کرمسکی  در ایران و افغانستان چندان شناخته‌شده نبود اما عمر خود را صرف موسیقی‌های شرقی کرد. او در مقام موسیقیدان حرفه‌ای، به موازات پرداختن به موسیقی کلاسیک اروپایی و نوازندگی پیانو، سال‌های درازی را با سازهای چینی، تبتی، ایرانی، هندی و در شیفتگی به اندیشه‌های عرفانی این سرزمین‌ها گذراند.

با اینکه آلن کرمسکی  در ایران و افغانستان چندان شناخته‌شده نبود اما عمر خود را صرف موسیقی‌های شرقی کرد. او در مقام موسیقیدان حرفه‌ای، به موازات پرداختن به موسیقی کلاسیک اروپایی و نوازندگی پیانو، سال‌های درازی را با سازهای چینی، تبتی، ایرانی، هندی و در شیفتگی به اندیشه‌های عرفانی این سرزمین‌ها گذراند. آلن کرمسکی (Alain Kremski) همان طور که بی سر و صدا زیست، دور از جنجال‌های محافل هنری در ٧٨ سالگی از دنیا رفت. در فرانسه، به غیر از رسانه‌های تخصصی موسیقی و هنر کسی از مرگ او حرفی نزد. اما کرمسکی...

امسال در هفته‌های آخر سال میلادی و با نزدیک شدن جشن کریسمس (نوئل)، "مری پاپینز" شخصیت قدیمی داستان‌های کودکان به سینما بازگشته است. بیش از پنجاه سال قبل، اولین فیلم "مری پاپینز" در ایران با موفقیت فراوان روبرو شده بود. این فیلم و همچنین دو فیلم موزیکال دیگر یعنی "اشکها و لبخندها" و "بانوی زیبای من"، همگی طی یکی دوسال روی پرده آمدند و مجموعاً تصویری پرخاطره برای نسل‌هایی ساختند که کودکی‌شان همراه با این فیلمها بود.

امسال در هفته‌های آخر سال میلادی و با نزدیک شدن جشن کریسمس (نوئل)، "مری پاپینز" شخصیت قدیمی داستان‌های کودکان به سینما بازگشته است. بیش از پنجاه سال قبل، اولین فیلم "مری پاپینز" در ایران با موفقیت فراوان روبرو شده بود. این فیلم و همچنین دو فیلم موزیکال دیگر یعنی "اشکها و لبخندها" و "بانوی زیبای من"، همگی طی یکی دوسال روی پرده آمدند و مجموعاً تصویری پرخاطره برای نسل‌هایی ساختند که کودکی‌شان همراه با این فیلمها بود. نخستین فیلم "مری پاپینز" ساختۀ سال ١٩۶۴ است. فیلم "بانوی زیبای من" نیز در همان...

ژان میشل ژار که به رغم حضور اندک در رسانه‌ها، صدای موسیقی‌اش در چهارگوشۀ دنیا به گوش می‌رسد با انتشار یک آلبوم جدید به همان تعلقات قدیمی خود بازگشته است: رنگ‌ها و صداهای الکترونیکی که بیش از چهل سال پیش ایران و شاید همۀ دنیا را تسخیر کرده بود.

ژان میشل ژار که به رغم حضور اندک در رسانه‌ها، صدای موسیقی‌اش در چهارگوشۀ دنیا به گوش می‌رسد با انتشار یک آلبوم جدید به همان تعلقات قدیمی خود بازگشته است: رنگ‌ها و صداهای الکترونیکی که بیش از چهل سال پیش ایران و شاید همۀ دنیا را تسخیر کرده بود. ژان میشل ژار در مصاحبه‌ای مطبوعاتی که به مناسبت انتشار آلبوم جدیدش (Equinoxe Infinity) انجام داده گفته است: "من وقتم را بیشتر با ماشین‌ها گذرانده‌ام تا با آدم‌ها"... منظور از "ماشین"، همۀ کامپیوترها و تجهیزات الکترونیکی است که بدون آنها، موسیقی ژار...

کریس آیزاک بعد از مدتی دوری از صحنه کنسرت‌هایی را در آمریکا آغاز کرده که به استرالیا ختم خواهد شد.هنوز معلوم نیست که از این مجموعه کنسرت آلبومی بیرون خواهد آمد یا خیر.

کریس آیزاک بعد از مدتی دوری از صحنه کنسرت‌هایی را در آمریکا آغاز کرده که به استرالیا ختم خواهد شد.هنوز معلوم نیست که از این مجموعه کنسرت آلبومی بیرون خواهد آمد یا خیر. از سال ١٩٨۵ که کریس آیزاک اولین آلبوم خود را ضبط کرد تا امروز، او را معمولاً به عنوان هنرمند "کم‌کار" می‌شناسند. متأسفانه معیار کم‌کار یا پرکار بودن فقط حضور هنرمند در بازار و رسانه‌هاست، وگرنه کسی نمی‌داند که آدمی مثل آیزاک در سال‌های انزوا چقدر کار کرده و یا چند روز از زندگی خود را صرف ساختن آثارش کرده است. هر چه هست، کاملاً...

معمولاً یک سالگی مرگ هنرمندان را یادآوری می‌کنند اما دو سالگی را نه. ولی ترانه‌ها و افسون اشعار لئونارد کوهن مجالی به فراموشی نمی‌دهد. طی دو سال فقدان او، صدایش بیشتر از همیشه، اینجا و آنجا به گوش می‌رسد و صفحه‌فروشی‌ها و کتابفروشی‌ها بیشتر از زمان حیاتش آلبوم‌ها و کتاب‌هایی از او یا در بارۀ او ارائه می‌کنند.

معمولاً یک سالگی مرگ هنرمندان را یادآوری می‌کنند اما دو سالگی را نه. ولی ترانه‌ها و افسون اشعار لئونارد کوهن مجالی به فراموشی نمی‌دهد. طی دو سال فقدان او، صدایش بیشتر از همیشه، اینجا و آنجا به گوش می‌رسد و صفحه‌فروشی‌ها و کتابفروشی‌ها بیشتر از زمان حیاتش آلبوم‌ها و کتاب‌هایی از او یا در بارۀ او ارائه می‌کنند. طی چند ماه اخیر در فرانسه حداقل دو کتاب جدی مربوط به لئونارد کوهن منتشر شده است: یکی مجموعه‌ای از یادداشت‌ها، شعرها و طرح‌هایی از خود او که تاکنون نزد پسرش آدام کوهن به امانت مانده بود....

نیک کِیو که استرالیایی است طی سه دهۀ گذشته فعالیت‌های گوناگون داشته است: فیلمنامه‌نویسی، بازیگری، آهنگسازی برای سینما، رمان نویسی... اما آنچه جایگاه او را ممتاز کرده، ترانه‌هایی است که خود ساخته و خوانده است.

نیک کِیو که استرالیایی است طی سه دهۀ گذشته فعالیت‌های گوناگون داشته است: فیلمنامه‌نویسی، بازیگری، آهنگسازی برای سینما، رمان نویسی... اما آنچه جایگاه او را ممتاز کرده، ترانه‌هایی است که خود ساخته و خوانده است. یکی از نخستین تصاویر به یاد ماندنی از نیک کیو (Nick Cave) در فیلم "زیر آسمان برلین" دیده می‌شود. در این فیلم ویم وندرس که در سال ١٩٨٧ ساخته شد، فرشته‌ای که بر کرۀ خاکی هبوط کرده و شخصیت اصلی داستان است، به یک کنسرت موسیقی راک می‌رود و شگفت‌زده به تماشای آدم‌ها و شنیدن موسیقی مشغول...

ماریان فیِث‌فول در ٧١ سالگی آلبوم تازه‌ای ساخته که به قول خودش "به پایان رساندن آن، انگار معجزه‌ای بوده است". او خود کاملاً آگاه است که شنوندگانش تحت تأثیر عمق و خلوص این اثر تازه قرار خواهند گرفت و می‌گوید: "برای این که اندکی عمق به کارها بدهی، تنها تجربه‌های واقعی زندگی به دردت می‌خورند". بعد از یک عمر تجربه‌های دردناک و از هم‌پاشیدگی‌های زندگی، به نظر می‌رسد که ماریان فیث‌فول اینک به خرده آرامشی دست یافته باشد.