Ήρθε το Πάσχα με όλα τα παρελκόμενα: ύμνοι και κοκορέτσι, κατάνυξη και κουλουράκια, λαμπάδες και αρνιά! Μα είναι αλήθεια ότι το όνομα του Ενρίκε Ιγκλέσιας είναι ελληνικό και σημαίνει Ερρίκος Εκκλησίας; Τι σχέση έχει το μυστικό με τη μυωπία και ποια είναι η μυστική προέλευση της παρθενίας; Μάθετε τις εξαίσιες λέξεις που σχετίζονται με τον εσπερινό και το δείπνο και φυσικά την ετυμολογία της πιο τραγανής λέξης: πετσούλα!

Στο σημερινό επεισόδιο σας μαθαίνω ελληνική ετυμολογία μαζί με τη Βλαχοπούλου, τον Μιχαλόπουλο, τον Παπαμιχαήλ, τη Νοταρά, τον Σταυρίδη και τον Βογιατζή. Ταινίες που αγαπήσαμε, γεμάτες υπέροχες ελληνικές λέξεις, άλλες πανάρχαιες κι άλλες δάνεια από τους γείτονές μας. Λίγο πριν το Πάσχα, γελάστε με την καρδιά σας!

Άτιμη κοινωνία που άλλους τους ανεβάζεις κι άλλους τους κατεβάζεις, όπως έλεγε και η αείμνηστη Μίτση Κωνσταντάρα. Άνοδος και κάθοδος το θέμα μας σήμερα με τα εκπληκτικά ρήματα δύω και αίρω. Τι σχέση έχει η Δύση με το ντύνω και τον λωποδύτη; Και από πού κι ως πού η άρση βαρών συνδέεται με τα Μετέωρα, την αιώρα και τους αντάρτες; Και τέλος: τι πραγματικά σημαίνει το "άρον άρον" που λέμε τόσο συχνά όταν βιαζόμαστε;

Έτσι ρωτάει ο Σάκης Ρουβάς μιας και είναι σημαντικό να εκφράζουμε τις επιθυμίες μας και να κάνουμε γνωστή τη θέλησή μας. Τι σχέση έχει η Βουλή με το επιβουλεύομαι και πώς το θέλω κατέληξε να μας δώσει το μόριο "θα"; Πώς σχετίζεται η επιθυμία με τον θυμό και από ποιο επίθετο λαμβάνουμε το λιμπίζομαι; Ελάτε να εξερευνήσουμε γλωσσικά τις επιθυμίες μας!

Για να δούμε: είναι ελληνικές οι ακόλουθες λέξεις; Καρναβάλι, κομφετί, σερπαντίνα, χαλβάς, τουρσί. 0/5 θα πω εγώ αλλά και πάλι είναι υπέροχη η ετυμολογία τους. Ξέρατε ότι το Τριώδιο είναι από την ίδια ρίζα με το άσμα και την αοιδό; Ότι η καλούμπα του χαρταετού έρχεται από τη λέξη χάλασμα; Για να μην πω για τη φοβερή προέλευση της λέξεις νηστεία! Καλές Απόκριες!

Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον ή μπας κι έχουμε τη δύναμη να ορίσουμε το μέλλον μας; Τι σχέση έχει η Καλομοίρα με το μοιρολόι και πώς συνδέεται η συνέντευξη με τον τυχάρπαστο; Μάθετε τι σημαίνει η πανάρχαια λέξη πότμος κι ελάτε σ' ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της μοίρας και της τύχης.

Part 2 αφού είναι τόσες πολλές οι πόλεις μας. Είναι αλήθεια ότι η Θεσσαλονίκη ήταν στην πραγματικότητα πριγκίπισσα; Μήπως η Ηγουμενίτσα δεν έχει καμία σχέση με κάποια ηγουμένη; Πώς συνδέεται η Φλώρινα με τη Φλόριντα αλλά και η Έδεσσα με τη βότκα; Γιατί οι ξένοι λένε Corfu αντί για Κέρκυρα και τι σχέση έχει η Σάμος με τη Σαμοθράκη; Τα ονόματα των ελληνικών πόλεων έχουν πολλά να μας πουν!

Έχετε σκεφτεί ποτέ αν η Τρίπολη είναι όντως τρεις πόλεις μαζί; Ή γιατί το τραγούδι λέει "Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά" αντί να πει "Στην Άμφισσα..."; Μήπως λέξεις που φαίνονται ξεκάθαρα ελληνικές, όπως το Μεσολόγγι, είναι ιταλικές; Το ξέρατε ότι το τοπωνύμιο Κόρινθος είναι τουλάχιστον 3500 ετών; Ελάτε μαζί μου σε μια περιήγηση στη συγκλονιστική ετυμολογία των ελληνικών πόλεων. Και επειδή είναι πολλές, θα έχουμε και Part 2.

Όλοι τρέχουν πίσω από μια μπάλα! Αιώνες τώρα τρέχουμε, πηδάμε, αποκρούουμε, χτυπάμε. Κι όλα αυτά γρηγορότερα, ψηλότερα, δυνατότερα. Ένα επεισόδιο αφιερωμένο στα αθλήματα. Τι σχέση έχει η σφαίρα με τη σφύρα; Γιατί λέμε άλμα επί κοντώ και ποιος είναι αυτός ο κοντός τέλος πάντων; Από πού κι ως πού το ακόντιο είναι από την ίδια ρίζα με την ακίδα; Πόσα στάδια μακριά ήταν ο ναός της Αφροδίτης της Ξελογιάστρας και πώς σχετίζεται η κωπηλασία με το ελατήριο;

Σήμερα τα Φώτα και ο φωτισμός! Επ' ευκαιρία της γιορτής των Φώτων, ένα επεισόδιο λουσμένο στο φως! Τι σχέση έχει άραγε ο Φώσκολος με το φεγγάρι; Μήπως η Λάμψη δεν ήταν τόσο τυχαίος τίτλος. Άλλωστε είναι από την ίδια ρίζα με το λαμπρό φως. Λύκη, αίγλη και στίλβη! Πόσες λέξεις για να περιγράψουν αυτό που αχνοφέγγει ή αστράφτει! Ελάτε μαζί μου σε ένα ταξίδι στο φως!

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα κι εμείς μάθαμε ότι οι Τρεις Μάγοι ακολούθησαν το φωτεινό αστέρι για να βρουν το μικρούλη Ιησού. Γι' αυτό κι εμείς σήμερα μιλάμε για άστρα και φεγγάρια, σύννεφα και ηλιοβασιλέματα. Θα θέλατε να καταστεριστείτε, δηλαδή να γίνετε αστέρι; Ποιο νησί έχει το καλύτερο ηλιοβασίλεμα στην Ελλάδα και τι σχέση έχει η σελήνη με το βόρειο σέλας; Ελάτε μαζί μου σε ένα ταξίδι στο βασίλειο των Ουρανών ή πιο απλά και αστρονομικά, στο βασίλειο του ουρανού.

Στο σημερινό επεισόδιο σας διδάσκουν ελληνικά και όχι μόνο η Κοντού, η Στυλιανοπούλου, ο Σταυρίδης, η Βουγιουκλάκη, η Καραγιάννη, ο Αλεξανδράκης, η Καρέζη, ο Βογιατζής, η Νοταρά, ο Παπαμιχαήλ, ο Παπαγιαννόπουλος και πολλοί άλλοι που μεγαλώσατε μαζί τους. Μαζί θα δούμε από πού βγαίνουν λέξεις όπως μπουνταλάς, ακριβός, λουλούδι, τσιγάρο, συμπεθέρα και σοβαρός μέσα από αξέχαστες ελληνικές κωμωδίες.

Η γνώση είναι δύναμη. Η γλώσσα είναι ενέργεια. Δεν είχαν άδικο οι αρχαίοι σοφοί όταν μιλούσαν για το γνώθι σαυτόν! Ο Κικέρων έλεγε ότι αρκεί στη ζωή να έχεις έναν κήπο και μια βιβλιοθήκη. Για τη γνώση λοιπόν αυτό το επεισόδιο! Τι σχέση έχουν άραγε ο ευγνώμων με το διάβασμα και γιατί το συγγνώμη έχει μια από τις πιο συγκλονιστικές ετυμολογίες στην ελληνική γλώσσα; Καλώς ήρθατε στον κόσμο του γιγνώσκω, του οίδα και του ξέρω!

Έτσι τελειώνουν όλα τα παραμύθια και εμείς ζούμε καλύτερα από τους ήρωές τους. Κι ο βίος και το βιος ή ζωή και το ζώο είναι από τις ίδιες ρίζες, τι σχέση έχει το ζήτω με την τραγιάσκα; Ανακαλύψτε πώς το νέκταρ και η αμβροσία εμπεριέχουν την έννοια του θανάτου αλλά και τις μύριες λέξεις και εκφράσεις που μιλούν για το ταξίδι στον άλλο κόσμο! Και τέλος, δείτε τι έλεγε ο φιλόσοφος Λάο Τσε για τη ζωή και τον θάνατο, σε ένα podcast που εξερευνά το μυστήριο της ζωής.

Μια φράση που δεν θες ν' ακούσεις, πόσο μάλλον να είναι αληθινή. Μα ας είναι κάποιου είδους παρηγοριάς ότι το ρήμα "στέλλω" αλλά και το συνώνυμό του "πέμπω" είναι τόσο πλούσιες λέξεις. Γιατί λέμε αποδιοπομπαίος τράγος και είναι αλήθεια ότι αυτό το εβραϊκό έθιμο είχε κάτι αντίστοιχο στη Βοιωτία; Τι σχέση έχει ο στόλος με το στολίζω και γιατί η πομπή πήρε τη σημασία της ατιμίας; Όλα αυτά σε ένα απολαυστικό επεισόδιο!

Κόβουμε την τράπουλα, κόβουμε κίνηση, κόβουμε μια παλιά συνήθεια΄αλλά και το ψωμί. Μα το κόβω αρχικά σήμαινε χτυπώ κι από εκεί έχουμε τον κόπο και τον κοπετό! Το άλλο ρήμα μας είναι το πιο άγνωστο κείρω, που όμως μας δίνει το κέρμα και τον κορμό. Γιατί το κουράζω βγήκε από το κουρεύω; Και γιατί στην Κρήτη λένε κουράδι το κοπάδι; Μα και το κοπάδι βγαίνει από το κόπτω; Ελάτε, λοιπόν, μαζί μου σε ένα γλωσσικό ταξίδι-τομή!

Ένα επεισόδιο για τα μέρη του προσώπου! Μάθετε τι συμβολίζουν το Ω και το Ρ στο πιο δυσπρόφερτο επάγγελμα στα ελληνικά: τον ΩΡΛ ή ωτορινολαρυγγολόγο. Τι είναι ο κανθός του ματιού και πώς λέγεται η γριά φαφούτα στα αρχαία ελληνικά; Ποιου ελληνικού νησιού το αρχικό όνομα ήταν Γαϊδουροσάγονο; Και τι σχέση έχουν τα μαξιλάρια με τα μάγουλα; Σας υποδέχομαι με πρόσωπο γελαστό!

Ίσως η πιο σημαντική αίσθηση είναι η όραση! Κι έτσι, σήμερα μιλάμε για τα μάτια. Το βλέπω και το σκέπτομαι όντως σήμαιναν αρχικά στρέφω το κεφάλι μου (για να δω); Ποιο είναι το μαγικό ρήμα ορώ που μας δίνει αμέτρητες λέξεις από το όραμα, τον καθρέφτη και τον οφθαλμό ως το είδωλο, την όψη και τον Κύκλωπα; Και ποια σχέση έχει το κοιτάζω με το… κρεβάτι; Καλωσήρθατε στο βασίλειο των ματιών.

Τα λεφτά κάνουν τον κόσμο να γυρίζει, λέει το τραγούδι. Βέβαια, εγώ θα έλεγα ότι τον κάνει να γυρίζει η αγάπη αλλά κακά τα ψέματα, το χρήμα δεν το εμίσησε κανείς. Δεν είναι κακό να υπάρχει, αρκεί να το έχεις βγάλει τίμια και όχι εις βάρος των άλλων. Μετά από αυτό το κήρυγμα από άμβωνος από τον παπα-Γεράκη, να σας παρουσιάσω το σημερινό θέμα, που είναι το… χρήμα!

Είχατε ένα υπέροχο καλοκαίρι! Γεμάτο συγκινήσεις! Ήταν ένα δώρο για σας, ένα δώρο που βγαίνει από το πανάρχαιο ρήμα δίδωμι, το δίνω! Πώς η δόση από ποσότητα κατέληξε να δηλώνει μια χρονική περίοδο; Γιατί τα ανέκδοτα έχουν την ίδια ρίζα με το εκδοτήριο των εισιτηρίων και γιατί ο προδότης βγαίνει μπροστά; Επίσης, μάθετε τη συγκλονιστική ετυμολογία των λέξεων σκορ και τραγιάσκα. Νέα σεζόν, λοιπόν! Καλό φθινόπωρο σε όλους!

Μπορεί η λέξη μπιτσόμπαρο να μην υπήρχε στα αρχαία Ελληνικά μα οι λέξεις άμμος, ωκεανός και κύμα είναι ίδιες και απαράλλακτες χιλιάδες χρόνια. Μα ποια σχέση έχουν μεταξύ τους τα κύματα με τα κουκιά και πώς η Κολομβία σχετίζεται με ρήμα κολυμπώ; Μάθετε τι είναι το αντιδάνειο αλλά και πώς η ιταλοπρεπής λέξη μπράτσο δεν είναι και τόσο ιταλική τελικά. Ελάτε μαζί μου στην παραλία, στο τελευταίο επεισόδιο για το καλοκαίρι!

Πολλά τα φρούτα, λίγος ο χρόνος, εξού το δεύτερο επεισόδιο για τους υπόλοιπους καρπούς (και τους ξηρούς)! Με ποιο φρούτο έμοιαζε το πραγματικό επώνυμο της Τζένης Καρέζη; Ποιος καρπός έκανε πλούσια την Ελλάδα και όταν ήρθε μια κρίση παραλίγο να την καταστρέψει; Ποια γλωσσική σχέση έχουν τα ποντίκια με τα φουντούκια και ποιο φρούτο στην κυριολεξία σημαίνει "αυτό που είναι σαν αίμα;" Ελάτε μαζί μου στον ζουμερό κόσμο των φρούτων

Καλοκαιράκι έχουμε και ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τα φρούτα! Τι καλύτερο από λίγο καρπουζάκι μετά από το μπιφτέκι, να φύγει και η κρεατίλα; Βέβαια, θα μιλήσουμε για πολλά φρούτα, όχι μόνο για τα καλοκαιρινά. Γιατί οι αρχαίοι αποκαλούσαν τα μισά φρούτα μήλα; Τι ετυμολογική σχέση έχει το κυδώνι με τα Χανιά; Με ποια παλιοκουβέντα έμοιαζε η λέξη απίδι και προτιμήθηκε η λέξη αχλάδι; Ακολουθήστε με λοιπόν στον δροσερό κόσμο των καρπών!

Ο Ηράκλειτος το είπε (ή κάπως έτσι τέλος πάντων) πριν χιλιάδες χρόνια. Αυτό το ρει είναι από ένα τόσο δα μικρό ρήμα, το ρέω, που μας δίνει λέξεις όπως ροή, ρεύμα και ρυθμός. Μα τι σχέση έχει το υπέροχο ρόδι με το όχι και τόσο υπέροχο ρήμα ρεύομαι; Κατά τον ρουν των γεγονότων και εν τη ρύμη του λόγου, θα περιπλανηθούμε στα μονοπάτια του ρέω!