Het lijkt soms net alsof we er binnen onze samenleving steeds extremere opvattingen op na houden en elkaar niet meer vinden. Dat maakt het moeilijk om de complexe uitdagingen waar we als samenleving voor staan het hoofd te bieden. In deze aflevering bespreken we de politieke polarisatie rondom klimaatverandering. Het lijkt voor de hand liggen dat mensen aan de linkerkant van het politieke spectrum meer met klimaatverandering bezig zijn dan mensen aan de rechterkant van het politieke spectrum....

We doen het bijna allemaal wel eens, vloeken of het gebruiken van een ander woord dat taboe is. Als we hard ons hoofd stoten, als onze favoriete club een tegendoelpunt krijgt, als we alleen zijn, maar ook in gezelschap. Maar waarom doen we dat? Welk effect heeft vloeken op ons? En wat maakt vloeken zo krachtig?  Waarschuwing: deze aflevering bevat grof taalgebruik. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek geschreven en gespeeld door...

Elke etnische of nationale groep mensen heeft ze, nationale mythen. Dat zijn verhalen waarin de oude oorsprong en de gemeenschappelijke geschiedenis van een volk worden benadrukt. Nationale mythen kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld nationalisme te bevorderen en het uitbreiden van nationaal grondgebied te rechtvaardigen. Maar hoe kan het dat verhalen over gebeurtenissen van eeuwen geleden vandaag de dag zoveel invloed hebben? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie:...

Het is algemeen bekend dat mensen vaak geen échte herinneringen hebben aan gebeurtenissen die plaatsvonden voor hun derde levensjaar. Dit gebrek aan herinneringen aan onze vroegste kindertijd wordt infantiele amnesie genoemd en vind je ook terug bij andere zoogdieren. Wat is de functie van infantiele amnesie? En is het wel echt zo dat we geen vroege herinneringen hebben aangemaakt? Of zijn ze er wel, maar zitten in ons brein verstopt? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf...

Deze week een bijzondere en korte aflevering waarin we aankondigen welke verandering we vanaf volgende week gaan doorvoeren. Daarnaast staan we stil bij een aantal dagelijkse situaties waarin we zelf drang naar samenhang hadden of deze observeerden bij anderen. En we beloven dat er volgende week weer een ‘gewone’ aflevering is van 37 minuten ;) Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf Zwaan Presentatie: Rolf Zwaan & Anita Eerland Muziek: Rolf Zwaan Een compleet overzicht met alle...

Als leerlingen en studenten ChatGPT gebruiken om teksten te genereren, zijn zij dan de auteur van deze teksten? Of is ChatGPT de auteur? In deze aflevering duiken we in deze interessante vraag. Om die te kunnen beantwoorden zetten we een filosofische pet op en staan we stil bij wat schrijven nu eigenlijk is en wat het betekent om een auteur te zijn. Tot slot bespreken we de implicaties voor het onderwijs van het (gebrek aan) auteurschap van ChatGPT. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf...

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. In de vorige aflevering hebben we het gehad over verschillende psychologische mechanismen die polarisatie in de hand kunnen werken. Deze mechanismen...

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. Een interessante vraag is daarom, welke psychologische mechanismen werken polarisatie in de hand? En kun je die ook inzetten om polarisatie te...

Je kunt geen nieuwssite of social media-kanaal openen, geen American football wedstrijd kijken of daar is ze, Taylor Swift. Nu zelfs de academische wereld gegrepen lijkt te zijn door deze Amerikaanse singer-songwriter, kunnen ook wij niet meer om haar heen. In deze aflevering bespreken we hoe wetenschappers vanuit verschillende disciplines onderzoek doen naar Taylor Swift en gaan we in op de complotverhalen die de ronde doen over de zangeres. Met als belangrijkste vraag, gaat zij bepalen wie...

Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand’ maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand.  Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr....

Het is feest, want dit is onze 100e aflevering! We staan uiteraard uitgebreid stil bij deze mijlpaal (want dat is wat mensen doen bij mijlpalen), eten een tompouce om de feestvreugde te verhogen (maar hoe eet je die eigenlijk?), bespreken hoe kleur de aantrekkelijkheid van eten bepaald (want onze tompouce is nogal zwart) en gaan tot slot in op burgerwetenschap (waarvan de nationale vogeltelling een mooi voorbeeld is). Kortom, een beetje chaotisch feestje, maar wel gezellig. Onderzoek: Dr....

Terwijl de wetenschap de vraag probeert te beantwoorden of de mens met uitsterven wordt bedreigd, bespreken wij alvast vanuit een meer filosofisch perspectief of het uitsterven van de mens eigenlijk erg zou zijn. Hier zijn binnen de filosofie verschillende ideeën over die de revu zullen passeren. Ook bespreken we hoe er binnen de psychologie onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan. Toegegeven, het is niet het gezelligste onderwerp dat we ooit hebben behandeld, maar wel zeer interessant en...

(Dit is een herhaling van aflevering 37. Aan het begin legt Anita uit waarom zij deze week gedwongen was met vreemden te praten en waarom we nu een herhaling hebben. Volgende week is er weer een nieuwe aflevering.) Een praatje maken met een vreemde in de bus, supermarkt of op straat. We doen het maar weinig, terwijl veel mensen het wel leuk vinden om door een ander aangesproken te worden. Ook zitten er allerlei voordelen aan praten met vreemden. Wat zijn deze voordelen? En wat houdt ons tegen...

Een nieuw jaar is aangebroken, maar helaas niet ingeluid zonder problemen. In verschillende steden zijn hulpverleners het slachtoffer geworden van vuurwerk. Soms hadden groepen zich - volgens de politie - zelfs voorbereid op geweld tegen hulpverleners. Dat roept de vraag op of mensen zich in groepen meer hufterig gedragen dan wanneer zij alleen zijn. Zo ja, hoe komt dat? En kunnen we er ook voor zorgen dat mensen zich in groepen juist beter gaan gedragen (dan individueel)? Deze vragen staan...

Toegegeven, je komt er niet echt van in de kerstsfeer, maar Winter Sleep (2014) is wel een indrukwekkende film met schitterende winterse beelden. In deze ruim 3 uur durende film staat de dialoog centraal. In deze aflevering bespreken we kort de indruk die de film op ons heeft achtergelaten toen we deze bijna 10 jaar geleden voor het eerst bekeken en daarna uitgebreid waarom we ook nu weer zo van Winter Sleep hebben genoten. Met deze winterfilm sluiten we het jaar 2023 af. Een jaar waarin we...

We merken zelf dat we steeds meer moeite moeten doen om onze aandacht bij het lezen van een boek of het kijken van een film te kunnen houden. Ook gebeurt het regelmatig dat we een voetbalwedstrijd kijken met de laptop erbij. Het blijkt dat we lang niet de enigen zijn van wie de aandachtsspanne af is genomen of die denken te kunnen multitasken. In deze aflevering staan we stil bij deze observaties. We proberen te achterhalen wat er met onze aandacht aan de hand is. Ook bespreken we...

We kletsen heel wat af met z’n allen en daardoor zou je haast vergeten hoe complex het voeren van een gesprek eigenlijk is. In deze aflevering gaan we dieper in op de functie van stiltes laten vallen tijdens een gesprek en het gebruik van de woorden ‘uh’ en ‘um’ (en het verschil daartussen). Tot slot gaan we in op een recent artikel waarin een groot aantal regels is opgesteld voor het voeren van een goed gesprek over een beladen onderwerp, de politiek. Want hoe moeilijk ook, het wordt pas...

Over complotdenken en het geloof in complotverhalen hebben we al verschillende afleveringen gemaakt. Een vraag die veel onderzoekers bezighoudt, is wat je nu kunt doen om mensen kritisch(er) na te laten denken over complotverhalen. De organisatie School of Thought heeft hiervoor een gratis online spel ontwikkeld. Wij stapten (nou ja, stapten) aan boord van het ruimteschip van Captain Zardulu om dit spel te spelen. In deze aflevering hoor je over onze ervaringen en de wetenschap achter de...

Wij hebben zelf als kind veel buiten gespeeld, hutten bouwen, nieuwe spelletjes bedenken en de omgeving verkennen met je buurkinderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kinderen tegenwoordig veel minder vaak buiten spelen zonder dat er toezicht is. Dat heeft te maken met de toegenomen verkeersdrukte en angst voor criminaliteit. Maar is het wel zo verstandig om kinderen nauwelijks zonder toezicht te laten spelen? In deze aflevering bespreken we een artikel dat ingaat op het belang van...

Er zijn verschillende manieren om te onderzoeken hoe wij gebeurtenissen begrijpen. In deze aflevering bespreken we onderzoek naar het begrijpen van terroristische aanslagen in Europa. Om dit te doen hebben de onderzoekers gekeken naar welke Wikipedia-pagina’s voorafgaand aan een aanslag en direct daarna het meest werden bekeken. Een analyse van dit kijkgedrag geeft ons interessante informatie over waar onze aandacht na een aanslag naar uit gaat. Zo blijken we direct na een aanslag vooral...

Het nieuws van de afgelopen weken werd gedomineerd door de situatie in Israël. De situatie in Oekraïne verdwijnt daarmee meer naar de achtergrond en over Corona - het virus dat zeker drie jaar lang het nieuws domineerde - horen we nu nauwelijks meer. In dit licht is onze aflevering van 9 januari van dit jaar (aflevering 53) weer relevant. Die aflevering ging namelijk over verschuivingen in onze collectieve aandacht, die elkaar elkaar in rap tempo opvolgen. Door technologische ontwikkelingen...

De ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence (AI) worden niet door iedereen met  bewondering gevolgd. Er zijn heel wat mensen die zich zorgen maken over deze ontwikkelingen, met name in relatie tot misinformatie. Zorgt AI er niet voor dat er straks veel meer en veel overtuigendere misinformatie is? En maakt AI niet dat we steeds beter persoonlijk kunnen worden benaderd met misinformatie? In deze aflevering bespreken we een wetenschappelijk artikel dat op basis van inzichten uit...

Sporten - of je dit nu individueel doet of in teamverband - is leuk en goed voor lichaam en geest. Maar wat weten we vanuit psychologisch onderzoek over sport? Als je topsport wil bedrijven, is het dan verstandig om je vroeg te specialiseren? Of moet je juist veel verschillende sporten beoefenen? En welke persoonlijke factoren dragen bij aan iemands successen op sportief vlak? In deze aflevering komen deze en andere vragen rondom sport en psychologie aan bod.  Onderzoek: Dr. Anita Eerland,...

In de vorige aflevering bespraken we een recent wetenschappelijk artikel waarin wordt onderbouwd dat een focus op acties van het individu succesvolle oplossingen voor o.a. obesitas, klimaatverandering, en wegwerpplastic in de weg zitten. Ze leiden namelijk af van veranderingen van het systeem waarin we leven (tot grote vreugde van bedrijven die blij zijn met de status quo) en juist dat soort veranderingen zijn nodig om de hedendaagse problemen het hoofd te bieden. Verschillende andere...