Sudan Południowy to najmłodsze państwo świata - powstało 9 lipca 2011 roku. Niestety to także państwo, które boryka się dziś z wieloma problemami - konfliktami, wyzwaniami ekonomicznymi, w tym bardzo mocno doświadcza skutków zmian klimatu. Szacuje się, że w 2024 roku ponad 70% mieszkańców Sudanu Południowego - około 9 milionów ludzi! - będzie potrzebować pomocy humanitarnej.Sudan Południowy ma także utrudniony dostęp do wody pitnej, o czym w dzisiejszym odcinku opowiada Helena Krajewska - rze...

PFAS to ogromna grupa syntetycznych substancji chemicznych, które dziś znajdujemy… praktycznie wszędzie! Ponieważ z biegiem czasu mogą gromadzić się i utrzymywać w organizmach ludzi i w środowisku, potocznie nazywane są „wiecznymi chemikaliami”.Skąd się biorą? Jak oddziałują na człowieka i inne organizmy? Czy da się (i czy trzeba się) przed nimi bronić? Na te i wiele więcej pytań odpowiada Dorota Komar, doktorka nauk biologicznych specjalizująca się w epigenetyce, obecnie jako naukowczyn...

W 2022 roku niebo zanieczyszczone światłem mieli nad sobą wszyscy Polacy - tak wynika z raportu naukowców z Light Pollution Think Thank, którzy zbadali niebo nad Polską i przygotowali pierwszy tak całościowo ukazujący skalę problemu zanieczyszczenia światłem raport. Moim gościem jest dr hab. Andrzej Kotarba, prof. Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. Klimatolog specjalizujący się w problematyce satelitarnych badań atmosfery, szczególnie chmur. Bada także zanieczyszczenie świ...

Coraz więcej z nas z powodów etycznych decyduje się na eliminację mięsa z diety. Nic więc dziwnego, że i właściciele psów i kotów zastanawiają się, czy możliwe jest mieć ciastko i zjeść ciastko - innymi słowy zdrowy zwierzak na diecie wege. Co na ten temat mówi nauka? Jaka dieta jest najlepsza dla psów, a jaka dla kotów? Jak żywić zwierzaka, żeby w zdrowiu mógł towarzyszyć nam przez lata? Na te pytania odpowiada Agnieszka Cholewiak-Góralczyk, koci i psi zoodietetyk, behawiorysta oraz tec...

Stan na dziś: łączna powierzchnia obszarów ściśle chronionych w Polsce wynosi smutne 1.5%. Z powodu odwadniania na cele rolnictwa, upraw leśnych czy rozbudowy infrastruktury, straciliśmy w Polsce 85% powierzchni bagien. Od 20 lat nie powstał ŻADEN nowy park narodowy, a z Czerwonej listy ptaków Polski wynika, że w ostatnich 200 latach wymarło u nas 16 gatunków ptaków, a kolejnych 47 zagrożonych jest wyginięciem.  Nadzieją na zatrzymanie - a poniekąd i odwrócenie - obecnego stanu rzeczy jest...

Szacuje się, że jeśli utrzymają się obecne trendy, do 2035 roku większość światowej populacji (ponad 4 MILIARDY ludzi) będzie żyło z nadwagą lub otyłością. Już teraz na otyłość choruje nawet 20% Polaków, a WHO alarmuje, że ponad 30% polskich dzieci w wieku 7-9 lat jest otyłe.  Dane te zatrważają - i powinny. Bo otyłość nie jest wyborem, fanaberią ani efektem lenistwa. Jest chorobą.  Ekspertką w dzisiejszym odcinku jest Alina Kuryłowicz, profesor w Klinice Chorób Wewnętrznych i...

W dzisiejszym świecie to, jak działa mózg, badają i wykorzystują nie tylko lekarze - także marketerów interesują mechanizmy stojące za tym, co dzieje się w naszych mózgach, kiedy kupujemy, co wpływa na nasze decyzje zakupowe i jak można je kontrolować. “Istnieje nawet specjalna działka neuroekonomii - neuromarketing - który stosują już wszystkie większe firmy” - mówi gościni dzisiejszego odcinka, dr Alicja Puścian - neuronaukowczyni, popularyzatorka nauki, ambasadorka Polsko-Amerykańskiej...

W Polsce w skali roku jemy kilkanaście razy mniej strączków, niż powinniśmy w ramach zdrowej, zrównoważonej diety. To duża strata, bo nasiona roślin strączkowych są nie tylko świetnym źródłem roślinnego białka, korzystnie wpływają na nasze ciała (chociażby regulując pracę jelit i łagodząc stany zapalne); są też tanie, a ich uprawa przyjazna planecie. Dlaczego więc jemy ich tak mało? Jeden z powodów to… obawy przed wzdęciami, gazami i innymi dolegliwościami ze strony jelit, z którymi strączki...

“Wilk ludojad”, “pies zagryziony przez wilki”, “wilki wróciły - strzeżcie się” - wyłaniający się z nagłówków gazet (ale i bajek czy legend) wilk jest spragnioną krwi bestią, której należy się bać lub - jeśli jesteśmy w stanie - pozbyć się na zawsze.  A jak jest naprawdę? Czy wilki są tak groźne, jak maluje je popkultura i ludzka wyobraźnia?  Wilkom warto przyjrzeć się im z innej perspektywy - przekonuje gość dzisiejszego odcinka, dr Korneliusz Kurek, pracownik Mazurskiego Centrum...

Naukowcy szacują, że co roku w Polsce ofiarą kotów pada 631 mln ssaków i niemal 144 mln ptaków! A to niestety nie jedyne konsekwencje wypuszczania ich samopas…  Właściciele często nie mają pojęcia, na ile niebezpieczeństw narażony jest ich spacerujący swobodnie kot: choroby, urazy, samochody… - wymienia Agnieszka Cholewiak-Góralczyk, koci i psi zoodietetyk, behawiorysta oraz technik weterynarii, specjalizujący się w dietetyce psów i kotów.  Rozmawiamy o tym, co grozi kotom wychodzącym...

Okazuje się, że oprócz przechodzenia “testu lustra” czy rozłupywaniu orzechów z pomocą… przejeżdżających samochodów, ptaki są w stanie pozytywnie wpływać na nasze zdrowie psychiczne! W jaki sposób? O tym opowiada prof. dr hab. Piotr Tryjanowski, który w swojej pracy zajmuje się m.in. badaniem powiązań między obserwacjami zwierząt a ludzką psychiką.  Gwarantujemy, że to odcinek, który sprawi, że sformułowanie „ptasi móżdżek” nabierze zupełnie innego znaczenia ;) Z rozmowy dowiesz się...

“Chiny wychodzą z każdego możliwego miejsca. Więc jak możemy poczuć się dobrze poinformowani, jeśli nie interesujemy się Chinami?” - mówi moja gościni Sylwia Czubkowska, wieloletnia dziennikarka ekonomiczna i technologiczna, autorka książki “Chińczycy trzymają nas mocno” i twórczyni magazynu Spider’sWeb+. Rozmawiamy o wpływach, które Państwo Środka roztacza w Europie i świecie, o zakupach na rosnących w siłę chińskich platformach e-commerce, o social mediach i bezpieczeństwie danych. Oraz o...

“Post odmienił moje życie”. “Pozbyłem się zapalenia stawów/problemów z żołądkiem/trądziku”. “Wyleczyłam wszystkie choroby, zrzuciłam wagę, ciśnienie i parametry zdrowotne idealne” - to tylko kilka z komentarzy, które znaleźć można na głodówkowych grupach i pod filmami poruszającymi tematykę postów.  Czym są post przerywany i „mityczna głodówka”, jak działają i czy naprawdę działają - o tym rozmawiam z Damianem Parolem, doktorem nauk o zdrowiu, dietetykiem i psychodietetykiem. Poruszamy...

Po co nam praca głęboka? Jakie daje korzyści? Co zmienia? Czy pozwala nam pracować szybciej? Co się dzieje w naszym mózgu, kiedy codziennie chcemy wykonywać zadania w pracy? O tym wszystkim rozmawiam z Piotrem Buckim, psychologiem biznesu i ekspertem od komunikacji, wykładowcą i autorem wielu książek, m.in. “Sapiens na zakupach”. Z odcinka dowiesz się też: jak walczyć z iluzją produktywności?jakie nawyki wspierają wchodzenie w stan pracy głębokiej?skąd w nas skłonność do uciekania od zadań,...

Pierwszym krajem na świecie, które właśnie dało zielone światło na górnictwo głębinowe i to mimo ogromnych protestów aktywistów i badaczy, została Norwegia. Jakie były powody tej decyzji? Czym jest górnictwo głębinowe (deep sea mining), co obiecuje, czym grozi i dlaczego to temat, o którym w niedalekiej przyszłości będziemy najprawdopodobniej słyszeć wszyscy? O tym rozmawiam z Agatą Rzędowską, dziennikarką i jednym z wiodących głosów w tematach elektryfikacji i zielonych...

Na jednego człowieka przypada ich 2.5 MILIONA. Niektóre z nich chowają swoich zmarłych, inne wytwarzają kwas, którym spryskują swoich wrogów. Jeszcze inne biegają tak szybko, że w ciągu sekundy pokonują 100-krotność długości swojego ciała! Znajdziemy je w glebie, orzechu, który upadł, na drzewie i na łące, a ich obecność to także… mniej szczurów w mieście!  Mowa oczywiście o mrówkach, w których fascynujący świat wprowadza nas Igor Siedlecki, mykomyrmekolog, doktorant Wydziału Biologii i...

Fermentacja towarzyszy nam od 9 tysięcy lat - jednak dopiero od stosunkowo niedawna jesteśmy w stanie precyzyjnie kontrolować warunki, w których jest przeprowadzana i z pomocą mikroorganizmów tworzyć nowe produkty. Proces ten nazywamy fermentacją precyzyjną. Na czym polega? Jakie możliwości oferuje? Co (kto?) i dlaczego blokuje jej rozwój? O tym opowiada dr Bogna Borowiec - biolożka molekularna oraz genetyczka, liderka projektu ReBoot Food, który dotyczy szeroko pojętej produkcji białek w...

Jak funkcjonują spalarnie? Jakie odpady w nich spalamy? Co dzieje się z powstałymi w wyniku spalania produktami ubocznymi (które czasem wcale tak “uboczne” nie są)? Przez cały proces związany ze spalaniem odpadów przeprowadza nas Monika Michalska-Szulc, zawodowo związana z branżą gospodarki odpadami edukatorka odpadowa, którą z social mediów możecie znać jako @paniododpadów. Z odcinka dowiesz się też: czy spalarnie śmierdzą?dlaczego spalarnie “nie mają dobrego PRu”czy możemy uniknąć stawiania...

Wokół soi nadal krąży wiele mitów: od wywoływania nowotworów do powodowania wzrostu piersi u mężczyzn. A jak jest w rzeczywistości? Czy soja naprawdę jest tak straszna, jak ją malują? O tym opowiada Iwona Kibil, dietetyczka, autorka książek, która specjalizuje się w diecie roślinnej i od lat udowadnia, że może być ona zdrowa i smaczna oraz odpowiednia dla ludzi na każdym etapie rozwoju - także dla dzieci i kobiet w ciąży.  Z odcinka dowiesz się też: ile soi to za dużo soi? które tofu ma...

Krowa wytwarza tysiąc razy więcej metanu niż człowiek. Ale jak to się dzieje?  I w jaki sposób metan przyspiesza ocieplenie klimatu bardziej niż dwutlenek węgla?  Na te i wiele więcej moich pytań odpowiada Anna Sierpińska, popularyzatorka nauki, od 7 lat związana z portalem Nauka o Klimacie.  Z odcinka dowiesz się też:  - od czego zależy ilość wytwarzanego przez krowy metanu?  - kto wytwarza więcej tego gazu - wszystkie krowy świata czy Unia Europejska?  - czy ludzie też generują metan? ...

Czy segregacja odpadów w Polsce ma sens? Czy to prawda, że posegregowane odpady są wrzucane do jednego kontenera? Dlaczego pojedyncze ogórki pakowane są w plastik? Czy tetrapaki to naprawdę “samo zło”, a szklane opakowania są zawsze lepsze od plastikowych? Ten odcinek rozwiewa wątpliwości związane z segregacją, recyklingiem i opakowaniami.  Z Martą Krawczyk, manager ds produktów środowiskowych w firmie zajmującej się certyfikacją i badaniami laboratoryjnymi i ekspertką ekoprojektowania...

Zderzasz się z bliskimi i ludźmi w social mediach w tematach związanych z ekologią, klimatem i osobistymi wyborami, np. wegetarianizmem? Nie wiesz, jak dyskutować? Jak rozmawiać, aby się dogadać? Ten odcinek jest dla Ciebie.  Naszym przykładem będzie symboliczny “wujek” przy świątecznym stole. A moją rozmówczynią jest dr Marzena Cypryańska-Nezlek, psycholożka społeczna, kierująca Centrum Działań dla Klimatu i Transformacji Społecznych na SWPS. Zajrzyj też do: - polecanego przez Marzenę...

Zamknięcie kopalń to kwestia czasu w Polsce. Co to jednak oznacza dla prawie 75 tysięcy górników i ich rodzin? Jak transformację energetyczną przeprowadzić w sposób sprawiedliwy?  Na to ważne pytanie odpowiada Patryk Białas (http://patrykbialas.pl/), aktywista, samorządowiec, jeden z założycieli Śląskiego Ruchu Klimatycznego, który - jak sam mówi - transformacji energetycznej doświadcza od dziecka (pochodzi z rodziny górniczej, a jego dziadek był sztygarem na kopalni). Z odcinka dowiesz...

O pierwiastkach ziem rzadkich i pierwiastkach krytycznych (nie mylcie ich ze sobą!) opowiada w tym odcinku Agata Rzędowska, dziennikarka i jeden z wiodących głosów w sprawie elektryfikacji i zielonych transformacji.  Rozmawiamy o tym, dlaczego o pierwiastkach krytycznych mówi się, że to “ropa i gaz XXI wieku”; o kobalcie i Demokratycznej Republice Konga, w której wydobywa się go najwięcej, o kwestii pracy dzieci, ale i o tym, czy dałoby się wydobywać kobalt w Polsce, skoro jego złoża są na...