Er zijn woorden die de tand des tijds niet doorstaan. Maar over welke woorden al dan niet gebruikt kunnen worden lopen de debatten hoog op. Neem nu het ‘n-woord’. Taalhistoricus Ewoud Sanders onderzocht de geschiedenis van de term en stelt vast dat het woord nooit neutraal geweest is. Niet alleen woorden, maar ook verhalen kunnen vooroordelen versterken. In ‘Met de paplepel’ stelde hij vast hoe antisemitische stereotypen verspreid werden in de Nederlandse kinderliteratuur, zelfs na de holocaust.

De Brusselse fotograaf Vincen Beeckman bouwt een oeuvre op ontmoetingen. Zijn tranches de vie zijn een zomer lang te zien in het FoMu. Jeroen Laureyns zag in Museum Voorlinden het werk van de 95-jarige Amerikaanse kunstenaar Alex Katz. Zijn monumentale schilderijen spiegelen het leven zoals het is. De expo China’s hidden century in British Museum bevat nieuwe historische inzichten over China in de 19de eeuw. Catherine Vuylsteke ging kijken.

Alain Platel en Frank Van Laecke zijn al lange tijd brothers in arms. Na het travestiecabaret Gardenia en de fanfarevoorstelling En avant, marche brengen ze een ode aan hun stad: Mein Gent! Filmmuseum Eye in Amsterdam schept klaarheid in het enorme oeuvre van regisseur Werner Herzog, filmhistorica Anke Brouwers ging kijken. Christophe Vekeman is toe aan vakantielectuur: De betovering van april van Elizabeth von Arnim.

Johan De Vriendt vecht voor het behoud van het polderdorp Doel. In zijn boek Heimweeën reflecteert hij over de betekenis van een thuis en het verlies van een vertrouwd landschap. Sara Debroey zag in het Louvre ‘Naples à Paris’. De tentoonstelling is een unieke kans om een deel van de beruchte collectie van het Museo di Capodimonte in Napels dichter bij huis te ontdekken.

In Alles voor de Kempen gaat Jan Hertoghs op zoek naar de ziel van een streek. Joachim Naudts toont in Extra City het werk van Marcin Dudek: een Poolse voetbalhooligan die zich omschoolde tot kunstenaar. Christophe Vekeman leest De details van de Zweedse schrijfster Ia Genberg, een bejubelde roman over complexe relaties.

Modefotograaf Mous Lamrabat verkende Brusselse straten, op zoek naar Noord-Afrikaanse flair. In zijn koffer: werk van een jonge generatie Brusselse ontwerpers. Het leverde de reeks A(R)MOUR op, te zien bij Mad Brussels. Eva Wittocx nodigde de Pakistaans-Amerikaanse beeldhouwster Huma Bhabha uit naar M Leuven. Elise Dupré zag bij Xavier Hufkens Gallery nieuw werk van de Amerikaanse kunstenaar Paul McCarthy.

Simple as ABC, zo heet een reeks performances waarin theatermaker Thomas Bellinck het Europese asiel- en grensbeleid op de korrel neemt. In deel 7 onderzoekt hij de rol van vingerafdrukken in dat beleid. Els Roelandt zag in Tate Britain een overzichtstentoonstelling van Isaac Julien, momenteel één van de belangrijkste filmkunstenaars wereldwijd. Melanie Deboutte brengt in het Roger Raveelmuseum drie generaties kunstenaars samen: Jan Vercruysse, Nel Aerts en John Murphy.

KVS-directeur Michael De Cock houdt een pleidooi voor het belang van cultuur in de samenleving in zijn boek ‘Alleen verbeelding kan ons redden’. Adriaan Gonnissen brengt in het KMSKA het verhaal van kunstenaarsbeweging De Pelgrim: 12 artiesten die tijdens het interbellum moderniteit en geloof probeerden te verenigen. Christophe Vekeman leest Bloedbadnatie, de striemende aanklacht van Paul Auster tegen het wapengeweld in de VS.

Bart Ouvry is de nieuwe directeur van het Africamuseum in Tervuren. Hoe ziet hij de toekomst van het museum? Zoë Gray wordt de nieuwe directeur tentoonstellingen bij Bozar. Haar laatste wapenfeit bij Wiels is een tentoonstelling over de Britse kunstenaar Shezad Dawood, die zich liet inspireren door jazzmuzikant Yusef Lateef. Jeroen Laureyns zag in Charleroi hoe fotograaf Gaël Turine de gevolgen van de klimaatverandering in België vastlegt.

Joke van Leeuwen kreeg onlangs de Ultima Letteren, als onvermoeibare ambassadrice van de literatuur en veelzijdig schrijfster die zich telkens weer vernieuwt. In haar nieuwe roman ‘Jij bent het’ onderzoekt ze wanneer liefde omslaat in manipulatie en dreiging. Karen Verschooren maakte voor het Artefact Festival in Leuven een tentoonstelling over extase en veranderende bewustzijnstoestanden. Barbara De Coninck zag in het MAC’s een overzicht van de Brusselse kunstenaar Angel Vergara.

Radiojournaliste Bettina Baltschev heeft twee thuishavens: Leipzig en Amsterdam. Daartussen zitten vele uitstapjes naar zee. In het boek ‘Zo ver het oog reikt’ reist ze langs de vele stranden van Europa, van Schiermonnikoog tot Lesbos, en observeert er de veranderende landschappen en de mensen die er hun toevlucht zoeken. Wim Waelput nodigde Marina Pinsky uit voor een tentoonstelling in de voormalige vrijmetselaarstempel La Loge. Daarin vertrekt ze van de geschiedenis van de plek.

Luc Devoldere houdt een pleidooi voor het Emile Verhaerenmuseum. De Pools-Belgische kunstenares Tapta was haar tijd ver vooruit. Voor haar sculpturen zette ze experimentele technieken uit de textielproductie in. Liesbeth Decan reconstrueert haar oeuvre in Wiels en laat haar werk in dialoog gaan met dat van hedendaagse kunstenaars, onder wie Hana Miletic. Christophe Vekeman leest Een rustig leven, een tragikomisch familiedrama van de Britse schrijfster Beryl Bainbridge.

Rudi Meulemans raakte in de ban van Harry graaf Kessler. De Duits-Britse aristocraat was begin 20ste eeuw een spilfiguur in de culturele en politieke wereld. In ‘De man met de panamahoed’ gaat Meulemans op zoek naar de man achter de mythe. Wouter Jaspers stelde in Parcum de tentoonstelling ‘In beeld geboren’ samen. Daarin komen we te weten hoe het goddelijke door de eeuwen heen en in verschillende religieuze tradities wordt afgebeeld.

Wat kunnen de oude Grieken ons leren over de democratie? Ilja Leonard Pfeijffer brengt in Alkibiades een cruciale periode in het antieke Griekenland tot leven. In dat historische verhaal zitten de uitdagingen van de hedendaagse democratie vervlochten. Catherine Vuylsteke volgt de Russische cartooniste Victoria Lomasko die sinds de Russische inval in Oekraïne in ballingschap leeft. Op het Kunstenfestivaldesarts heeft ze het over haar ontheemde leven en ervaringen met cancel culture.

Kunstenaar Leen Voet krijgt een overzichtstentoonstelling in Museum M Leuven. De Architectuurbiënnale in Venetië legt dit jaar de nadruk op architectuurpraktijk in Afrika. Petrus Kemme van het Vlaams Architectuur Instituut trok op onderzoek en vertelt ook wat er in het Belgisch paviljoen te beleven valt. Christophe Vekeman leest Station Malma van de Zweedse schrijver Alex Schulman.

In Exit Above keert choreografe Anne Teresa De Keersmaeker terug naar de basis: wandelen als vertrekpunt voor dans, blues als vertrekpunt voor popmuziek. Ze slaat de handen in elkaar met singer-songwriter Meskerem Mees. Saskia De Coster presenteert Net echt, een roman over het leven zoals het is in het gegentrificeerde Borgerhout. Ze werkte het boek af in de zalen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

Feministe Helen ‘Lalla’ Speyer circuleerde begin 20ste eeuw in de Britse èn Belgische high society. Als vrouw van de socialistische voorman Emile Vandervelde had ze een stevige invloed op hem. Martine Vermandere reconstrueert haar leven in ‘Madame Lalla Vandervelde’. Bozar zet de Florentijnse Barok in de kijker. Wacht even … was Rome niet het centrum van de Barok? Florence associëren we met de Renaissance, maar ook daar raakten kunstenaars in de 17de eeuw in de ban van dramatische taferelen.

Theatermaker Ahilan Ratnamohan zoekt zijn weg in het Belgische kluwen. Als Australiër met Sri Lankaanse roots leerde hij ons land vooral uit Vlaams perspectief kennen. Zal hij pas echt Belg worden wanneer hij ook de Waalse cultuur verkent? Christophe Vekeman leest De gast van Emma Cline. Kunstencentrum Z33 dompelt zich helemaal onder, met expo’s over rivieren als bron van verhalen, de helende kracht van water en nieuwe ontwerpideeën om zorgvuldiger met water om te gaan in tijden van droogte.

Wat is de impact van klimaatverandering op cultureel erfgoed? Thijs Weststeijn gaat op onderzoek in zijn boek ‘De toekomst van het verleden’. Venetië dreigt overspoeld te worden door de stijgende waterspiegel. In Siberië heeft smeltende permafrost een impact op eeuwenoude grafheuvels. Grote musea werken aan klimaatbestendige depots om kunstschatten te beschermen. Wouter Hillaert zag in NT Gent ‘Antigone in de Amazone’. Milo Rau herwerkte de antieke tragedie met inheemse activisten uit Brazilië.

Het muziekfestival Horst waaierde uit in een tentoonstelling op ASIAT, een voormalige militaire basis in Vilvoorde. Evelyn Simons nodigde tien kunstenaars uit om er een werk te creëren dat iets teruggeeft aan de gemeenschap. Ook Peter Buggenhout stelt zich vragen bij overconsumptie: bij Axel Vervoordt Gallery presenteert hij 24 nieuwe sculpturen, ontstaan uit afgedankte materialen. Sara Debroey zag in Tate Britain The Rossettis, een tentoonstelling over de 19de-eeuwse Prerafaëlieten.

Van den Vos Reynaerde geldt als het belangrijkste werk uit de Nederlandse middeleeuwse letterkunde. Maar waarover gaat het dierenepos nu eigenlijk? Frits van Oostrom is al een leven lang gefascineerd door de bekendste vos ter wereld. In zijn boek ‘De Reynaert’ zet hij verschillende interpretaties op een rijtje. Ook Rik Van Daele voert al jaren onderzoek, als drijvende kracht achter het Reynaertgenootschap. Wat denken beide heren, loopt Reynaert nu op twee of op vier poten?

Van den Vos Reynaerde geldt als het belangrijkste werk uit de Nederlandse middeleeuwse letterkunde. Generaties lezers raakten in de ban, van Goethe tot Louis Paul Boon. Ook de Nederlandse hoogleraar Frits van Oostrom ontwikkelde een passie voor de sluwe vos, sinds hij op z’n tiende een kinderbewerking van het verhaal in handen kreeg. In Pompidou stelt hij zijn boek ‘De Reynaert, leven met een middeleeuws meesterwerk’ voor. Doctoranda Irene van Eldere deed recent nog een nieuwe Reynaert-vondst.

Op 8 mei herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog. Een oorlog die niet los te denken is van de opkomst van het fascisme tijdens het interbellum. Hoe verschillende denkers in de loop van de 20ste eeuw daarop reageerden, beschrijft Thomas Crombez in zijn boek ‘De filosofen en het fascisme’. Sarah Vanhee brengt in haar voorstelling Mémé een ode aan haar noeste West-Vlaamse grootmoeders. Christophe Vekeman brengt een klassieker van Virginie Loveling mee, Erfelijk belast.

Beeldhouwer Johan Tahon werkt in de Vlaamse Ardennen. Die plek is ook verbonden met een andere kunstenaar: Vincent Van Gogh kwam er terecht op zoek naar een perspectief. In het Van Goghhuis in Zundert werkte Tahon aan een monument voor zijn collega. Flip Feyten is gepassioneerd door Groot-Brittannië. In ‘Mitford’ beschrijft hij het relaas van zes beruchte zussen: een nazi, een fasciste, een communiste, een hertogin, een plattelandsvrouw en een schrijfster.