หากเราชอบคิดวนเวียนเรื่องในอดีตอยู่เรื่อยๆ มีความทุกข์มากแต่ไม่รู้จะแก้ไขอย่างไร เราควรทำอย่างไร? อดีตทั้งหมดเดี๋ยวนี้ก็เป็นแค่สัญญา ความจำ ที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปในปัจจุบัน เราก็ต้องพยายามมีสติอยู่ในปัจจุบัน แล้วให้รู้เท่าทันอดีตว่าสักแต่ว่า ความจำ ทีนี้ถ้าจิตใจเราไปปรุงแต่งในความทรงจำ โดยเฉพาะในสิ่งที่กระตุ้นให้รู้สึกละอายใจ หรือว่าเดือดร้อนใจ หรือว่าทุกข์ใจ ก็เป็นการเบียดเบียนตัวเองโดยเปล่าประโยชน์ พระพุทธองค์จึงตรัสไว้ว่า บัณฑิตเป็นผู้ไม่เบียดเบียนตน ไม่เบียดเบียนผู้อื่น ทีนี้บางคนทำบางสิ่งบางอย่างในอดีต ละอาย แล้วก็อยากลงโทษตัวเอง ถ้าจะปล่อยวาง ถ้าจะตั้งต้นใหม่ ก็รู้สึกว่าไม่ถูก เหมือนกับลอยนวล ก็เลยเบียดเบียนตัวเอง ลงโทษตัวเอง ด้วยความคิด นี่เราต้องปล่อย ปล่อยได้ ให้เข้าใจว่า ที่เราเคยทำอะไรไม่ค่อยถูกต้อง พูดอะไรไม่ค่อยถูกต้องในอดีต เพราะในวันนั้น ในเวลานั้น เราก็มีสติปัญญาแค่นั้น มีความละอายต่อบาป ความเกรงกลัวต่อบาปแค่นั้น มีสติมีความสำรวมแค่นั้น เพราะฉะนั้นการที่เราได้ทำได้พูดเช่นนั้นในวันนั้น ก็เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย สิ่งที่สำคัญก็คือ ทำอย่างไรเราจึงจะป้องกัน ไม่ให้เรื่องนี้เกิดขึ้นอีกต่อไป เราจึงสรุปแล้วว่า ต้องฝึกให้มีสติให้มากกว่านี้ มีความอดทนมากกว่านี้ มีความละอายมีความเกรงกลัวต่อบาปมากกว่านี้ เพื่อเรื่องอย่างนี้จะไม่เกิดขึ้นอีกต่อไป ถ้าเป็นเรื่องไม่ดีที่มีผลกระทบต่อคนอื่น เราก็ยอมรับความผิด เปิดเผยกับผู้เป็นกัลยาณมิตร แล้วที่สำคัญตั้งอกตั้งใจว่า ไม่ทำอย่างนั้นต่อไป ส่วนความทรงจำที่ยังเหลืออยู่ เรารู้เท่าทันว่า สักแต่ว่าความทรงจำ