Wesprzyj mnie na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Stojąc nad zwłokami Macedończyka ciągle jeszcze młody Oktawian mógł zadawać samemu sobie pytania o swoją przyszłość. Mógł także zastanawiać się nad drogą jaką przebył w ciągu ostatnich jedenastu lat, od zamachu na Cezara aż do triumfu nad Nilem. Tylko on jeden znał odpowiedź na pytanie na które my sami nigdy znajdziemy pewnego rozwiązania. Czy jego poczynania na przestrzeni ostatnich lat motywowała szczera...

Wesprzyj mnie na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Już w 52 roku p.n.e. wszelkie znaki na niebie i ziemi zwiastowały nadejście jakiejś katastrofy. Kasjusz Dion notował, że ujrzano i schwytano w mieście puchacza, jakiś posąg pocił się przez trzy dni, znak na niebie w kształcie pochodni przemknął się z południa na wschód, że przez powietrze spadało wiele piorunów, wiele grud ziemi, kamieni, skorup i krew. Na koniec senat nakazał zburzyć prywatnie pobudowane...

Wesprzyj mnie na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W roku świni, 1227, Pan Wielkiego Stepu, Czyngis-chan zgodnie ze słowami mongolskiej kroniki wstąpił do nieba. Żałość rodziny i poddanych z pewnością nie miała granic ale olbrzymie eurazjatyckie imperium, stworzone w trakcie poprzednich dwóch dekad wymagało nowego nadzorcy. W tym celu, w roku myszy, 1228, na stepie zebrał się uroczysty kurułtaj, pierwszy na którym zabrakło Czyngisa. Jego duch jednak z...

Wesprzyj mnie na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz jego własnych wnioskach. Czy zastanawialiście się kiedyś jak wyglądałaby trylogia “Władca Pierścieni” gdyby napisał ją pan Mordoru Sauron? Albo co myślelibyśmy dzisiaj o kampanii wrześniowej gdyby II wojnę światową wygrała III Rzesza a...

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki I wiek p.n.e. w Europie stał się świadkiem stopniowego zaniku celtyckiej kultury lateńskiej, stopniowo naciskanej od południa przez Rzymian, od wschodu przez Daków a od północy przez Germanów. Celtów najczęściej kojarzy się z przeciwnikami cezariańskich legionistów podczas wojny galijskiej jednak Galia była jedynie jednym z zamieszkanych przez nich obszarów. Genezy zarówno kultury halsztackiej jak późniejszej...

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki “Obfity chaos”. Tak brytyjskich archeolog Barry Cunliffe podsumował zasób źródeł mówiących o wierzeniach starożytnych Celtów jakimi obecnie dysponujemy. Taki chaotyczny urodzaj nie jest z pewnością sytuacją wymarzoną ale i tak daje nam nieporównywalnie większe możliwości aniżeli na przykład w przypadku dawnych Słowian. Źródła archeologiczne są dość liczne ale jak to zawsze bywa z niemymi kamieniami czy...

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W 1857 roku, przedłużająca się susza mocno obniżyła poziom wody w szwajcarskich jeziorach. Na północnych brzegach jednego z nich, Jeziora Neuchâtel, w małej miejscowości La Tene, opadające lustro wody odkryło pozostałości pradawnych, drewnianych konstrukcji. Prędko okazało się, że między drewnianymi palami tworzącymi coś na kształt pomostów znajdują się także cenniejsze skarby. W ciągu ostatnich stu...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Skąd na naszym kontynencie wzięli się ci ludzie? Odpowiedź na to pytanie wbrew pozorom nie jest zbyt prosta. Sami zainteresowani, starożytni Celtowie nie pozostawili po sobie niemal żadnych źródeł pisanych, literatury czy epopei na miarę Iliady bądź Odysei. Większość tzw. literatury celtyckiej pochodzi dopiero ze średniowiecznych Wysp Brytyjskich, głównie z terenu Irlandii i Walii. Podobnie do...

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Latem 1220 roku trzy mongolskie tumeny, każdy liczący dziesięć tysięcy wojowników, ruszyły w pościg za szachem Chorezmu Mohammedem II, rozpaczliwie walczącym już nie o przetrwanie swojego imperium ale o zachowanie życia. Posiłki przybywające na pomoc władcy Chorezmu zostały zmiażdżone w zachodnim Iranie, on sam zaś opuszczony przez większość żołnierzy zbiegł na jedną z kaspijskich wysepek gdzie jeszcze tej zimy...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Czterdziestoczteroletni Czyngis stał się wielkim chanem. Jego elekcja była wynikiem swego rodzaju umowy społecznej jaką nowy wódz zawierał ze stepową arystokracją, jego władza nie była absolutna. Nowy kagan doskonale pamiętał cierpienia jakich doznała jego rodzina po śmierci Jesugeja. Zdawał sobie sprawę z gehenny matki najpierw porwanej przez jego ojca a potem zmuszonej do samotnego wychowywania piątki...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W roku myszy, szesnastego dnia pierwszego miesiąca lata w dzień czerwonej pełni Temudżyn poświęcił swój wojenny buńczuk kropiąc go kobylim mlekiem. Według naszej rachuby było to lato 1204 roku. Pomimo że mongolskie konie ciągle nie były jeszcze wystarczająco silne i gotowe do dłuższej kampanii chan zdecydował się wyruszyć na zachód i najechać lud tureckich Najmanów. Jego szpiedzy donieśli mu, że Tajang-chan...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Klęska była kompletna. 18 czerwca 1815 roku ostatnie nadzieje Napoleona bezpowrotnie zdeptali razem: angielski książę Wellington i pruski feldmarszałek Blücher. Francuzi pomimo przewagi nie zdołali na czas zniszczyć armii tego pierwszego a gdy późnym popołudniem zaczęli wreszcie zdobywać przewagę na placu boju pojawili się Prusacy Blüchera. Wojska sprzymierzonych w zdecydowanej większości składały się z...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki 13 października 54 roku był w Rzymie jak podają źródła wyjątkowo pochmurny i deszczowy. Opady ustały nieco po południu i właśnie wtedy, korzystając ze sprzyjającej aury drzwi pałacu na Palatynie rozstąpiły się wypuszczając na zewnątrz grupę kilku osób. Siedemnastoletni Neron wyszedł na spotkanie oczekujących go pretorianów w towarzystwie ich dowódcy, Afraniusza Burrusa. Zgromadzonym na placu żołnierzom...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Awitus nie miał dobrej prasy. W pamięci historyków tak starożytnych jak tych nam współczesnych zapisał się jako ten cesarz, który najmniej chyba licował z powagą sprawowanego przezeń urzędu. Wyuzdane ekstrawagancje Gajusza, artystyczne fanaberie Nerona, małostkowość Domicjana miały być niczym wobec młodzieńca ze wschodu, którego krótkie, czteroletnie rządy zapisały się w kronikach jako okres dość spokojny,...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W przeciwieństwie do np. Hunów Chazarowie nie stworzyli czegoś, co niektórzy badacze nazywają “imperium cienia” - pasożytem żyjącym głównie z trybutów wyłudzanych na jakimś bogatym, osiadłym sąsiedzie. W ten sposób Hunowie żyli z Rzymian a Żoużanowie z Chińczyków. Chazarowie uniknęli także tzw. “pułapki ekspansji” w którą wpadały liczne szybko ekspandujące państwa nomadów. Ich władcy utrzymywali kontrolę nad...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Ajakidzi brali swój początek od Ajakosa, króla Myrmidonów którego synem był Peleus a wnukiem Achilles. Ród miał od dawien dawna rządzić Molossami jednym z ludów od wieków zamieszkujących w krainie zwanej przez Hellenów Epeiros (Apiros), czyli Epirze. Nazwa ta oznaczała po prostu stały ląd i prawdopodobnie miała na celu odróżnić teren określany tym mianem od pobliskich Wysp Jońskich. Górzysta, gęsto zalesiona...

Wesprzyj nas na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Flawiusz Arrian już na samym początku swojej Wyprawy Aleksandra, najpopularniejszego tekstu źródłowego do poznania dziejów azjatyckiej ekspedycji króla Macedończyków zaznacza, że opierał się głównie na pamiętnikach Ptolemeusza, króla Egiptu. Arrian zaglądał również do innych relacji, ale to Ptolemeusz, jako naoczny świadek omawianych wydarzeń był dla historyka tworzącego cztery stulecia później...

Podcastu można dalej słuchać na https://www.youtube.com/@mrocznewieki

W czerwcu 323 roku p.n.e. trzydziestodwuletni król Azji Aleksander wydawał ostatnie tchnienie w pałacu dawnych władców Babilonii. W chwili śmierci był najbogatszym i najpotężniejszym człowiekiem w tej części świata, a być może nawet na całej planecie. Tajemnicza choroba przecięła nić jego życia w najmniej spodziewanym momencie, parę dni przed planowaną wyprawą do Arabii. Świadkami zgonu byli jego generałowie, oficerowie, rodzina i prości żołnierze. Śmierć Aleksandra wepchnęła całą armię...

Zimą roku 557 w Konstantynopolu zjawili się egzotyczni goście, których przybycie stało się w mieście niespodziewaną atrakcją. Na dwór starego cesarza Justyniana posłowali dyplomaci z tajemniczego ludu Awarów. Przybysze byli koczownikami przybywającymi gdzieś z bliżej nieokreślonych obszarów Azji. Mieszkańcy cesarskiej stolicy już od niemal dwóch stuleci, przynajmniej od końca IV wieku stykali się ze stepowymi koczownikami - Hunami, Kutrigurami, Ujgurami, Bułgarami, Sarmatami. Ci najnowsi z...

Wiosną 480 p.n.e. olbrzymia armia perskiego króla królów Kserksesa zbliżała się do Hellespontu. Celem ekspedycji była leżąca na zachodnich peryferiach wielkiego imperium Hellada, składająca się z mozaiki wojowniczych, wiecznie skłóconych miast-państw. Kserkses zatrzymał się w Troadzie aby złożyć ofiarę z tysiąca wołów ku czci tutejszych bogów oraz pamięci dawno poległych herosów wojny trojańskiej. Pragnął zaskarbić sobie ich przychylność podczas kolejnej inwazji na ziemię ich potomków....

Wiosną 480 p.n.e. olbrzymia armia perskiego króla królów Kserksesa zbliżała się do Hellespontu. Celem ekspedycji była leżąca na zachodnich peryferiach wielkiego imperium Hellada, składająca się z mozaiki wojowniczych, wiecznie skłóconych miast-państw. Kserkses zatrzymał się w Troadzie aby złożyć ofiarę z tysiąca wołów ku czci tutejszych bogów oraz pamięci dawno poległych herosów wojny trojańskiej. Pragnął zaskarbić sobie ich przychylność podczas kolejnej inwazji na ziemię ich potomków....

Kleopatra co prawda przegrała walkę o władzę i pozycję na tym świecie, zdołała jednak zrobić nieprawdopodobną wręcz karierę w pamięci kolejnych pokoleń. Po części winę ponosi za to propaganda Oktawiana niemiłosiernie wyolbrzymiająca możliwości Egiptu i knowania jej królowej. Ale nawet bez niej Kleopatra była postacią co najmniej nietuzinkową, wręcz wybijającą się w swoich czasach, a przyszło jej żyć w epoce wyjątkowo chaotycznej, pełnej wielkich drapieżników, sama zaś była jednym z nich....