آزاد شدم، اما به قیمت جان و‌ جوانی واپسین سوزن از تاروپودِ خسته‌ی پوستم گذر کرد و هنوز پس از دو ساعت، دردش ترکم نکرده‌است. آری عزیزم! یازده سالگی، پانزده سالگی، هفده سالگی گذشتند. من، آزمون‌های زندگی را پشت‌سر گذاشتم و تابوها را شکستم. حالا کار می‌کنم و درس می‌خوانم، مانعی جز دردهای تنانه نیست. در پایان، آنان دانستند که بنا نیست دختر به بهانه‌ی راه دانشوری و دانایی، خانواده‌اش را بدنام کند. آن‌ها فهمیدند که یک دختر هم می‌تواند... اما دیر. مردم می‌گویند هنوز در جوش‌وخروش‌ام و نمی‌دانند که همین...

گفت‌وگوی روایت‌ها (۲)؛ چپ‌گرایی در افغانستان هواداران اندیشه چپ در افغانستان ۱۴ سال قدرت سیاسی را در این کشور در دست داشتند. بررسی نقطه‌های قوت و ضعف این گروه و عوامل شکست آن در افغانستان موضوع این پادکست است. در این برنامه روی عوامل و زمینه‌های ورود تفکر چپ در کشور، استراتژی‌ها و پالیسی‌های هواداران این اندیشه در افغانستان، عوامل سقوط و آموزه‌ها و عبرت‌های این تجربه برای امروز بحث شده است. سخنرانان این برنامه آقای امان‌الله شفایی، نویسنده و پژوهشگر علوم سیاسی و نویسنده کتاب چپ‌گرایی در...

یک زن؛ حکایت رنج و رهایی راستی، چه کسی گفته که زن وقتی دختر است، روشنی خانه پدر است؛ وقتی همسر می‌شود، ایمان شوهرش را کامل می‌سازد و وقتی مادر است، بهشت زیر قدم‏هایش است؟ چه کسی این جرئت را می‌کند که به زن‌ها و به شریفه‌ها این جملات کتابی را بخواند؛ جملاتی که فقط به درد پرساختن کاغذهای سفید می‌خورند. من دیدم زنی را که وقتی کودک بوده و در نوجوانی مانند مالی برای هزینه عروسی برادرش به بدل داده می‌شود. من دیدم زنی را که وقتی همسر بوده، آرامش نیافته، بلکه به وسیله‌ای برای تخلیه روانی و شهوانی مرد...

گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی در افغانستان از هر مسأله و پدیده‌ای، خوانش‌های مختلف و روایت‌های گوناگون و گاهی متضاد وجود دارد. به همین دلیل، یک چهره تاریخی را عده‌ای قهرمان می‌خوانند و عده دیگر ضدقهرمان. این خوانش‌ها و روایت‌ها تنها به چهره‌ها و رویدادهای تاریخی خلاصه نمی‌شود، بلکه به مفاهیم نظری و گفتمان‌های فکری و مسایل روزمره اجتماعی نیز تسری می‌یابد. باری، خوانش‌ متفاوت از یک مساله یا یک پدیده و از زوایای مختلف به یک قضیه نگاه کردن، از...

ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۴)؛ سرگذشت نیروهای امنیتی پیشین از صعود تا سقوط نیروهای امنیتی حکومت پیشین قربانیان بی‌صدا و فراموش‌شده‌ای هستند و چنان‌که در ۲۰ سال گذشته در جنگ با گروه‌های افراطی مثل طالبان قربانی داده‌، هنوز نیز قربانی می‌دهند. برای حرمت به ایثار این سربازان و به پاس خدماتی که انجام داده، این برنامه به نیروهای امنیتی پیشین و سربازان افغانستان اختصاص داده شده و در آن به ضعف‌های ارتش و عوامل فروپاشی آن پرداخته شده است. سخنرانان این برنامه آقای عبدالقیوم رحیمی، والی حکومت...

ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۱)؛ چرا دولت‌ها در افغانستان به ثبات و پایداری نمی‌رسد؟ در بیش از چهار دهه گذشته در افغانستان انواع نظام‌های سیاسی روی کار آمده و پس از مدتی سقوط کرده است. پس از کودتای داوودخان علیه ظاهرشاه و اعلان حکومت جمهوری از سوی وی، هر نظامی که در کشور روی کار آمده، عمر طولانی نداشته و پس از مدتی به سرنوشت سقوط مواجه شده است. در میان این نظام‌ها، جمهوری متاخر بیشترین عمر را داشته و امیدها این بود که این نظام به ثبات برسد و افغانستان را در مسیر رشد و توسعه قرار دهد؛...

ویژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۳)؛ طالبان و سیاست حذف زنان دو سال از سقوط کابل به دست طالبان می‌گذرد. این گروه در این دو سال زنان را از عرصه‌های اجتماعی کاملاً حذف کرده و رهبرانش هر روز محدودیت‌های تازه‌ای را بر کار و آموزش زنان وضع می‌کنند. در کنار این، مقاومت زنان به شکل اعتراض‌های خیابانی نیز در این دوره مثال‌زدنی است. در این پادکست شما دیدگاه مهمانان برنامه را درباره اعتراضات زنان، دورنمای این اعتراضات، مشکلات و چالش‌های فرا راه آن و تجربه‌های دختران معترض در زندان‌های طالبان را...

دوست دارم به تمام گلوله‌های جهان نگاهی بیاندازم، آنها ما را از چی می‌ترسانند؟! در واقع جنگ ترسناک نیست، این‌که هیچ نقشی در جنگ نداشته باشی، ترسناک است. من اینجا هستم، ردای بر تن در کنار آتش نشسته ام. بیک به دستم و کتابم را بغل کرده ام، سعی دارم صدا های اطرافم را نشنوم، فلسفه می‌خوانم، گفته‌های دکارت با بوی باروت یکی شده است. فلسفه در وسط کوه ها در حالی که آفتاب مستقیم به فرقم می‌زند و بی حوصله‌ام کرده است، ترکیب احمقانه‌ی به‌نظر می‌آید. اما، احمقانه‌تر این جنگ است. جنگی که گویا پایانی ندارد....

دیاسپوراهای افغانستان؛ نیروهای کارا یا سرگردان؟ تحول سیاسی در هر کشوری باعث می‌شود تا عده‌ای از نخبگان، زادگاه‌شان را ترک کنند و ساکن کشورهای دیگر شوند؛ اما این جابه‌جایی به هیچ‌ عنوان به معنای بریدن از کشور زادگاه نیست، بلکه در طول تاریخ کسانی که به دلایل مختلف مجبور به ترک زادگاه‌شان شده، به روش‌های گوناگون احساس تعلق‌شان را با کارهای فرهنگی، سیاسی و بشردوستانه نسبت به کشور مبدأ نشان داده‌اند. تحولات چند دهه اخیر در افغانستان نیز تعداد زیادی دیاسپورا روی دست کشور گذاشته و امروزه تعداد...

فعالیت‌های روزافزون داعش خراسان؛ تهدید چقدر جدی است؟ روزنامه ۸صبح گزارش تحقیقی‌ای را درباره فعالیت‌های روزافزون داعش خراسان در زیر سایه طالبان نشر کرده است. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که با به قدرت رسیدن طالبان، زمینه برای سربازگیری داعش در افغانستان بیشتر مهیا شده و تحرکات این گروه فزون‌تر شده است. پرسش اصلی اما این است که داعش چگونه می‌تواند روایت دینی طالبان را به چالش بکشد و سربازانش را به جنگ با گروهی بکشاند که ادعای تطبیق اسلام را دارد؟ پرسش دیگر هم این‌که تهدید داعش برای...

در هفته‌های اخیر دو انفجار در بدخشان رخ داد. در انفجار اول معاون والی طالبان برای بدخشان کشته شد و انفجار دوم هنگام برگزاری مراسم تشییع جنازه این فرمانده طالبان رخ داد. این حادثات حدس و گمان‌هایی را درباره حذف فزیکی فرماندهان غیرپشتون طالبان به همراه داشت؛ از آن‌جایی که این حادثات با بحث و جدل‌ها درباره اسکان نیروهای طالبان پاکستانی در شمال افغانستان همزمان شد، این فرضیه را نزد برخی‌ها تقویت کرد که طالبان پشتون فرماندهان غیرپشتون این گروه را مانعی بر سر راه اسکان طالبان پاکستانی در شمال...

حقابه هلمند و نزاع‌ها بر سر آن (بررسی کارشناسانه بحران کم‌آبی، حقابه و سوءمدیریت آب‌ها) تنش بر سر حقابه از رود هلمند هر از گاهی میان افغانستان و ایران بالا می‌گیرد. در روزهای پسین نیز این موضوع به سرخط خبرها مبدل شده است. در این پادکست شما نظرات کارشناسان حوزه آب و محیط زیست را درباره حقابه، کم‌آبی و سوءمدیریت آب‌ها در ایران می‌شنوید. کارشناس‌هایی که در این پادکست صحبت کرده‌ نیک‌آهنگ کوثر، فعال حوزه آب و محیط زیست، نجیب‌آقا فهیم، کارشناس آب و عضو تیم مذاکره کننده آب و مرضیه حسینی، کاندید...

بایدها و نبایدهای رسانه‌های مستقل در دوران حاکمیت طالبان پس از روی کار آمدن دوباره طالبان در افغانستان فعالیت رسانه‌های مستقل در کشور متوقف شد و این رسانه‌ها یا پایگاه‌های‌شان را به خارج از کشور منتقل کردند و یا هم تن به سانسور طالبان دادند. رسانه‌های مستقر در خارج از کشور فعلاً با چالش‌‌های زیاد مواجه‌اند؛ از جمله تهدیدهای امنیتی، کمبود منابع و پوشش خبرهای مربوط به طالبان. در این پادکست به بایدها و نبایدها و موانع رسانه‌های مستقر در خارج از کشور پرداخته‌ایم. مهمانان بحث فیصل کریمی، پژوهشگر...

اندیشکده‌های امریکایی و مساله طالبان در این پادکست ساختار اندیشکده‌های امریکایی و اتاق‌های فکر در این کشور معرفی شده است. همچنان نقش این اتاق‌ها در تصمیم‌گیری و تصویر افغانستان در این اندیشکده‌ها، از دیگر موضوعاتی است که در این پادکست به آن‌ها پرداخته شده است. شما را به این شنیدن نسخه صوتی برنامه توییتر اسپیس روزنامه ۸صبح دعوت می‌کنم.

عملکرد جوخه‌‌های سایبری گروه‌های افراطی با تأکید بر پروپاگندای رسانه‌ای گروه طالبان با رونق گرفتن رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در دنیای مدرن، گروه‌های بنیادگرا نیز بخش دیگری را در تشکیلات‌شان افزودند: جوخه‌های سایبری. کار این جوخه‌ها پیش بردن جنگ روانی، ایجاد پروپاگندای رسانه‌ای، انحراف و مدیریت افکار عامه و تبلیغات به نفع این گروه‌ها است. گاهی کاربران بی‌طرف نیز ناخواسته به این دستگاه رسانه‌ای و پروپاگندا می‌پیوندند. طالبان نیز با پیروی از سایر گروه‌های افراطی، چنان‌که در ارتش‌شان کندک...

زن و آزادی؛ تعامل احکام شرعی، قوانین وضعی و اعلامیه‌های جهانی با زنان زنان در طول تاریخ مورد ظلم و تبعیض جامعه قرار گرفته‌اند. از احکام شرعی که تبیین آن‌ها توسط مردان صورت گرفته تا قوانینی که واضع آن‌ها مردان بوده، همه‌گی به نحوی در سرکوب زنان و به حاشیه‌ راندن آنان سهم داشته‌اند. پس از جنگ جهانی دوم و به راه افتادن جنبش‌های زنانه در غرب، گام‌هایی برای احقاق حقوق زنان در جامعه برداشته شده است. با تاسی به اعلامیه‌های جهانی و کنوانسیون‌های بین‌المللی کوشیده می‌شود تا راه‌هایی برای سهم گرفتن...

نظام سیاسی متمرکز و غیرمتمرکز برای افغانستان در جریان بیش از پنج دهه اخیر انواع نظام سیاسی در افغانستان روی کار آمده و پس از مدتی سقوط کرده است. از کودتای سال ۱۳۵۲ که باعث سقوط نظام شاهی شد شروع تا فعلاً که طالبان بر کشور حاکم هستند، هیچ‌کدام از انواع نظام سیاسی در کشور پایدار نبوده است. بیشترین عمر را در این میان، نظام جمهوری اسلامی داشته که حدود ۲۰ سال دوام و بالاخره در ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ به دست طالبان سقوط کرد. به باور برخی از کارشناسان، یکی از دلایل اصلی این آمدن‌ها و رفتن‌ها متمرکز بودن...

بازخوانی پرونده ایبت‌آباد؛ نامه ظواهری به بن‌لادن چه نکاتی را در مورد روابط طالبان با القاعده فاش می‌کند؟ روزنامه ۸صبح به نسخه‌ای از آخرین نامه ایمن‌الظواهری به بن‌لادن، رهبران کشته‌شده شبکه القاعده، دست یافته است. اصل نامه به زبان عربی است و در بردارنده نکاتی درباره روابط القاعده با سایر گروه‌های تروریستی، از جمله طالبان است. در این نامه چهار سناریو برای طالبانی که پس از حمله ۱۱ سپتامبر، نظام امارت‌شان در افغانستان متلاشی شد، پیش‌بینی شده است. این نامه در قالب یک ویژه‌نامه از سوی روزنامه...

روابط پاکستان با طالبان؛ از جنگ با تی‌تی‌پی تا دوستی با طالبان در افغانستان اسلا‌م‌آباد در مواجهه با طالبان در افغانستان و طالبان در پاکستان سیاست یک بام و دو هوا را در پیش گرفته است. از آن‌جایی که خاستگاه هر دو گروه یکی است و استراتیژی‌شان نیز برای براندازی حکومت‌های مرکزی در دو سوی خط دیورند همسان است، دولت پاکستان در تعریف سیاسی‌ای که از طالبان دارد، آن‌ها را به دو بخش طالبان افغان و طالبان پاکستان تقسیم می‌کند. بنابراین، می‌توان گفت که دولت پاکستان با دو رویکرد متضاد در برابر دو گروه، که...

برخورد طالبان با نظامیان پیشین؛ از عفو عمومی تا بازداشت، شکنجه و کشتار طالبان پس از آن‌که برای بار دوم به قدرت رسیدند، در نخستین روزها ملا هبت‌الله، رهبر این گروه، فرمانی مبنی بر عفو عمومی مخالفان صادر کرد. این فرمان در حالی صادر شد که در همان روزها و روزهای پس از آن، جنگ‌جویان طالب، شهر به شهر و کوچه به کوچه نظامیان حکومت پیشین را تعقیب و بازداشت می‌کردند. این روند، علی‌رغم فرمان رهبر طالبان، تاکنون ادامه دارد. ویدیوهای زیادی از شکنجه، بازداشت و قتل نظامیان دولت پیشین، در شبکه‌های اجتماعی...

گفت‌وگو با خانواده دلاورزی درباره سرنوشت الهه دلاورزی الهه دلاورزی یکی از قربانیان خشونت جنسی جنگ‌جویان طالب در افغانستان است. دختری که به تاریخ ۳۰ آگست ۲۰۲۲ ویدیویی از خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد و گفت که سعید خوستی، سخنگوی پیشین وزارت داخله طالبان، نخست بر او تجاوز کرده و سپس به‌گونه اجباری با وی نکاح کرده است. پس از انتشار این ویدیو، خانواده دلاورزی تحت فشار طالبان قرار گرفتند و الهه مجبور شد که به کمک یکی از نهادهای حقوق بشری قاچاقی به پاکستان برود. طالبان بازهم آرام ننشستند و او را...

تاراج معادن افغانستان از سوی طالبان منابع زیرزمینی در افغانستان یکی از دلایل منازعات چند دهه اخیر در کشور بوده و هرگروهی به محض رسیدن به قدرت، چشم به تاراج و چپاول ذخایر زیرزمینی کشور داشته است. طالبان نیز پس از رسیدن دوباره به قدرت، منابع و ذخایر زیرزمینی کشور را تاراج کرده‌اند. به‌عنوان مثال، می‌توان از قرارداد استخراج نفت حوزه دریای آمو با چین یاد کرد. درحالی‌که طالبان مشروعیت داخلی و بین‌المللی ندارند و به لحاظ حقوقی واجد شرایط برای عقد قراردادهای کلان ملی نیستند، بازهم چین با حکومت این...

نقشه راه برای آینده افغانستان؛ ادبیات گفته‌اند که ادبیات اگر همه چیز نباشد، هیچ چیزی نیست. به این دلیل، در وضعیتی که دار و ندار کشور به یغما رفته، در این برنامه روی ادبیات بحث کرده‌ایم. جریان‌های ادبی در ۲۰ سال جمهوریت در افغانستان داشت کم‌کم پا می‌گرفت. نشست‌های ادبی برگزار می‌شد، کتاب منتشر می‌شد، شب شعر برگزار می‌شد، اشعار اعتراضی سروده می‌شد و زمینه برای تمام فعالیت‌های ادبی در کشور مهیا بود؛ اما فعلاً که کشور در کام یک گروه ضد ادبیات و ضد فرهنگ فرورفته، تکلیف ادبیات چیست؟ آیا ادبیات...

پیامدهای اجتماعی و فرهنگی منع زنان از کار و آموزش طالبان پس از تسلط بر افغانستان محدودیت‌های زیادی بر زنان و دختران وضع کرده‌اند. از اخراج کارمندان خانم از دفاتر ملکی و نظامی گرفته تا محروم کردن آنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار در موسسات داخلی و خارجی. درکل، طالبان زنان را در افغانستان از تمام عرصه‌های زندگی حذف کرده و جامعه را کاملاً چهره مردانه داده‌اند. بحث جدی در این مساله پیامدهای اجتماعی و فرهنگی این اقدام برای جامعه است. جامعه‌ای که نصف نفوس آن از ابتدایی‌ترین حق‌اش محروم باشد، چی...

تشکیل جریان‌های سیاسی در خارج و تاثیر آن بر اوضاع داخل کشور پس از تسلط طالبان بر افغانستان اکثر فعالان سیاسی کشور را ترک کردند، فعالیت احزاب متوقف شد و عملاً میدان بازی سیاسی برای کارگزاران سیاسی در داخل کشور، از سوی طالبان قبضه شد. در چنین شرایطی شاهد شکل‌گیری برخی جریان‌های سیاسی در خارج کشور بوده‌ایم. در رأس اکثر این جریان‌ها دانه‌درشت‌های سیاست چند دهه اخیر در افغانستان حضور داشته‌اند؛ اما در مدت بیش از یک‌ونیم سال کدام دستاورد ملموس و تحرکی تأثیرگذاری را از سوی این جریان‌ها شاهد...